ENSOr4-symposium plaatst PFAS-aanpak in breder maatschappelijk kader

Door de PFAS-crisis in Vlaanderen – maar ook in Nederland, Italië en andere landen – groeit de urgentie om als maatschappij een meer proactieve aanpak rond zorgwekkende stoffen uit te werken. De laatste jaren nam de kennisopbouw, zowel in de wetenschap als in de technologie, sterk toe en zijn er grote stappen voorwaarts gezet. Toch is er nog meer en bredere expertise nodig. Denk bijvoorbeeld aan de omgang met stakeholders, zoals burgers of lokale besturen. Hoe betrekken we hen in deze complexe materie? Hoe gaan we om met de pers en de media, die vaak een ‘eigen verhaal’ brengen over een dossier? 

Die en andere uitdagingen kwamen uitgebreid aan bod tijdens ENSOr4. ENSOr staat voorEmerging policy challenges on New Soil contaminants. De OVAM organiseerde dit jaarlijkse symposium samen met de Vereniging van Erkende Bodemsaneringsdeskundigen (VEB vzw) en 2M-pact (voor de praktische ondersteuning), vanuit het EmConSoil-platform op 20 en 21 oktober 2022 organiseerde. Liefst 250 deelnemers uit 25 landen tekenden present. 

Nood aan brongerichte ketenaanpak

Karl Vrancken opende het symposium en bracht vanuit zijn rol als opdrachthouder voor de Vlaamse Regering zijn visie op de aanpak van de PFAS-crisis in Vlaanderen. Na anderhalf jaar van intensieve samenwerking tussen de verschillende partners in Vlaanderen besluit hij dat zonder brede samenwerking tussen alle actoren geen gedragen stappen gezet kunnen worden, en dat de grootste uitdaging op het vlak van zorgwekkende stoffen is om preventief te handelen door in te zetten op een circulaire ketenaanpak. Anders blijft de bodem het ‘afvalputje’ waar zorgwekkende stoffen uiteindelijk als verontreiniging terechtkomen. Van een end of pipe-aanpak naar een brongerichte ketenaanpak dus. 

Ook de sprekers uit andere regio’s, zoals Noorwegen, het Verenigd Koninkrijk, Italië en Nederland, bevestigden de nood aan een integrale aanpak waarbij actoren vanuit beleid, wetenschap, technologie, bedrijven, burgers en lokale besturen constructief samenwerken. 

Méér dan een technisch verhaal

Hoe moeten we juridisch omgaan met de onzekerheden die voor deze nieuwe zorgwekkende stoffen gelden? Hoe houden we rekening met de blootstelling aan en gezondheidsrisico’s van verontreiniging die gelijktijdig in verschillende media voorkomt? Hoe communiceren we  met omwonenden als er bodemverontreiniging met PFAS is vastgesteld? Ook die onderwerpen kwamen op een genuanceerde manier aan bod. Voor elk van die complexe vragen worden voortdurend stappen voorwaarts gezet. Al zullen we ons als maatschappij moeten realiseren dat we vooral ook moeten leren om ‘zorgvuldig en doordacht te handelen’ zonder dat we alles ‘weten’.

Meer info

In het voorjaar van 2024 staat een volgende editie van ENSOr gepland en zetten we dit gezamenlijke leerproces verder. De presentaties en opnames van ENSOr4 en van de vorige edities zijn hier beschikbaar. EmConSoil organiseert dit najaar ook vier verdiepende PFAS-webinars: info en inschrijven via deze link.