Hoe handhaven op het verbod om zonnepanelen of overzetdak op asbestdak te plaatsen?

Sinds 27 april 2019 is het verboden om zonnepanelen, een overzetdak of andere constructies (zoals reclamepanelen) te plaatsen op asbestcementen dak- of gevelbekleding. Ook in het geval van een asbesthoudend onderdak is dit niet mogelijk.

Waarom dit verbod? Bij de werken die daarvoor nodig zijn, wordt er geboord, geslepen en genageld in het asbesthoudende materiaal. Daarbij komen asbestvezels en asbestdeeltjes vrij in de omgeving en verontreinigen ze onderliggende materialen. Een overzetdak over een oud, verweerd asbestdak plaatsen is bovendien een slecht idee. Je blijft zitten met een risicovolle asbestbron en het doet de waarde van de woning dalen.

Proces-verbaal

We merken dat dit verbod nog niet voldoende gekend is bij dakaannemers en PV-installateurs, maar ook bij de opdrachtgevers zelf. Ook bij de bevoegde toezichthouders milieu is nog onvoldoende gekend hoe hiertegen bestuurlijk kan opgetreden worden.  Belangrijk aandachtpunt is dat de verbodsbepaling het plaatsen verbiedt, maar niet het bezit ervan. Eigenaars die reeds zonnepanelen of overzetdaken bezitten, zijn niet in overtreding. Ze worden uiteraard wel geconfronteerd met de mogelijke minwaarde of extra kosten in de toekomst.

Richtlijnen voor toezichthouders

Bevoegde toezichthouders milieu kunnen bij vaststelling verbaliseren en handhaven:

• Een lokale toezichthouder kan bij vaststelling van overtreding een pv opmaken ten laste van de plaatser van de constructie. Gebeurt de vaststelling op heterdaad, is het eenvoudig om de overtreder te identificeren. Gebeurt de vaststelling achteraf, zal de toezichthouder moeten onderzoeken wanneer de plaatsing is gebeurd (voor of na 27/4/2019) en door welke firma de plaatsing is uitgevoerd. Hij moet niet aanmanen of een bestuurlijke maatregel opleggen om de panelen terug te verwijderen, omdat dan een nieuw risico ontstaat op asbestvezelverspreiding. Het dak is dan al beschadigd en het demonteren zou nieuwe risico’s en schade kunnen veroorzaken. Wanneer de plaatsing van de dragende constructie nog moet starten, heeft het zin de plaatsing stop te zetten.
• Bijkomend kan bij vaststelling ook de aanwezigheid van achtergelaten asbeststof en -deeltjes worden opgenomen in het pv. Als de toezichthouder asbestverontreiniging vaststelt, kan hij hiervoor een bestuurlijke maatregel opleggen om het te laten saneren.
• Omdat ook de opdrachtgever niet helemaal vrijuit gaat, is het aangewezen een aanmaning op te maken ten aanzien van de opdrachtgever. Deze aanmaning biedt een opportuniteit om de overtreder te informeren over de bestaande wetgeving. Heeft de eigenaar van de woning zelf zonnepanelen geplaatst, kan er uiteraard wel een pv voor de eigenaar opgemaakt worden, die dan de hoedanigheid heeft van ‘plaatser van zonnepanelen’.

Als bij een interventie vastgesteld wordt dat de plaatsing door werknemers gebeurt, is het aangewezen om ook de Externe directies Toezicht op het Welzijn op het Werk te contacteren. Zij zijn bevoegd voor de bescherming van werknemers op het werk. De Codex WOW verbiedt immers ook deze handelingen.

Wel of niet asbesthoudend?

Dak- of gevelbekleding uit vezelcement ouder dan 1990 is altijd asbesthoudend. Voor de bouwjaren 1990 tot 2001 moet er een ‘NT’-kenteken aanwezig zijn, een verstevigingsstrip (golfplaten) of is een labo-analyse nodig om te kunnen bepalen dat het materiaal niet-asbesthoudend is. Indien het gaat om een asbestverdacht dak, is het aan de vermoedelijke overtreder om aan te tonen dat het dak asbestvrij is.