Prototype van prioriteringsmodel voor ‘emerging contaminants’ in de bodem

Door menselijke activiteiten komen duizenden chemische stoffen in het milieu – water, lucht en bodem – terecht. Voor opkomende stoffen (of emerging contaminants) in de bodem was er tot voor kort weinig aandacht, toch in vergelijking met water. Uitdagingen zoals het PFAS-dossier maken de urgentie echter duidelijk. 

Naast PFAS zijn er nog veel andere stoffengroepen die een mogelijke impact hebben op milieu en gezondheid. In heel wat gevallen is er weinig over die stoffen geweten en ontbreekt regelgeving. Welke prioriteit moeten die stoffengroepen dan krijgen in de aanpak van bodemverontreiniging? Om die vraag te helpen beantwoorden, stelde het PREMISS-project een prototype van een prioriteringsmodel voor opkomende stoffen in de bodem op. De projectpartners maakten gebruik van bestaande instrumenten voor opkomende stoffen in het water.

Inventarisatie van data en risico-evaluatie

Een cruciale stap bij het opstellen van het model was het verzamelen van bestaande bodemdata van emerging contaminants in de drie deelnemende landen. Na een snelle screening werd een selectie doorgevoerd op basis van beschikbaarheid van data en hun relevantie voor bodemverontreiniging. Parallel werd een prototype van een prioriteringsmodel gebouwd, gebaseerd op twee bestaande modules: ‘verspreiding/voorkomen’ en ‘toxiciteit’. De modelmatige prioritering gebeurt in verschillende stappen van generiek (op basis van algemene informatie, zoals de REACH-databank) naar meer specifiek (op basis van meer gedetailleerde informatie). 

Resultaten en aanbevelingen voor de toekomst

De resultaten van de eerste berekeningen tonen aan dat de prioritering sterk afhangt van de beschikbaarheid en de betrouwbaarheid van bodemdata en van de gebruikte toxiciteitswaarden. Daarom pleiten de projectpartners er onder meer voor om werk te maken van een uniforme dataverzameling en ontsluiting op Europees niveau. Afhankelijk van de verdere toekomstige doelstellingen van het model en de schaal waarop men inzichten wenst, moeten er aanpassingen gebeuren om het prototype om te zetten in een gebruiksvriendelijk model met instructies. 

Meer info

Het PREMISS-project werd uitgevoerd binnen het Soil and Land reseach Platform for Europe (SOILveR) in 2020-2021. Het werd gefinancierd door partners uit België (waaronder de OVAM), Nederland en Frankrijk en uitgevoerd door BRGM (F), Deltares (Nl), RIVM (Nl), ISSEP (B-Wa), Arcadis (B-Vl) en Witteveen+Bos (B-Vl). Alle rapporten en info vindt u hier.