Uniek valleigebied

Het valleigebied van de Winterbeek wordt gekenmerkt door zeer natte veengronden waar mineraalarm grondwater opwelt. In het verleden werd hier op een kleinschalige manier hooi gewonnen. Men vindt er nog zeldzame soorten zoals wateraardbei, waterdrieblad en veenmossen. Die soorten zijn kenmerkend voor voedselarme omstandigheden.
Meer afwaarts in de Demerbroeken zijn er uitgestrekte rietmoerassen en natte ruigten waar vogelsoorten zoals blauwborst, kleine karekiet en waterral broeden. De omliggende droge Diestiaanheuvels zijn een ideale groeiplaats voor blauwe bosbes, struikheide en dalkruid.

Door de afwisseling van droge en natte omstandigheden en de overgang van voedselarme naar voedselrijke milieu’s herbergt de vallei van de Winterbeek een grote variatie aan biotopen, elk met hun typische fauna en flora. De vallei is daarom van uitzonderlijk belang voor het natuurbehoud en de biodiversiteit in Vlaanderen. Grote delen van de vallei zijn aangeduid als natuurreservaat en genieten als Habitatrichtlijngebied zelfs bescherming op Europees niveau. Het hoeft dan ook niet te verbazen dat veel wandelaars komen wegdromen in dit authentieke beeklandschap.

Landbouw en bewoning in het valleigebied zijn beperkt aanwezig. De landbouwers ter plaatse hebben hun landbouwactiviteiten afgestemd op de natte eigenschappen van het valleigebied. Ter hoogte van Molenstede is er ook een woonzone nabij de waterloop.