Informatie voor bewoners

Opstart onderzoeken in het kader van het LIFE-project PFASTER

De oude papierfabriek, de waterlopen in de buurt en het natuurgebied Broek de Naeyer in Willebroek maken deel uit van het LIFE-project PFASTER. In dit project onderzoeken we waar PFAS voorkomen en hoe ze zich verspreiden. We testen ook nieuwe manieren om deze verontreiniging aan te pakken. Daarnaast willen we beter begrijpen wat de gevolgen zijn voor de gezondheid van mensen en het milieu als ze worden blootgesteld aan PFAS.

Onderzoek naar samenstelling en ruimtelijke verspreiding

Om een goed beeld te krijgen van de verontreiniging, hebben we eerst informatie verzameld uit eerdere en lopende onderzoeken. Met deze gegevens en wat we verder nog nodig hadden, hebben we een plan gemaakt om het hele gebied te onderzoeken. We meten PFAS in oppervlaktewater, grondwater, (water)bodem, planten en dieren – zowel op het land als in het water.

Onderzoekers van INBO, de Universiteit Antwerpen, VMM en Tractebel Engineering zullen voor dit project metingen uitvoeren in de omgeving. Het onderzoek in het veld start in juni 2025 en loopt tot 2027. De meeste metingen vinden plaats op openbare plekken. Mocht er toch onderzoek nodig zijn op privéterrein, dan neemt de deskundige contact met u op om een afspraak te maken.

Het effect op de bodem en het grondwater volgen we gedurende de volgende jaren op.

Blootstelling en risico voor mens en natuur

Met dit project willen we beter begrijpen hoe PFAS zich verspreidt via de voedselketen, zowel op het land als in het water in Willebroek. We onderzoeken ook hoeveel PFAS er terechtkomt in verschillende delen van eetbare planten en of oudere verontreiniging anders wordt opgenomen dan nieuwe verontreiniging. Door de gemeten PFAS-waarden kunnen we uiteindelijk inschatten wat de mogelijke risico’s zijn voor het milieu en voor mensen die in contact komen met of voedsel eten uit het gebied waar PFAS voorkomt.

Wil je meewerken?

KU Leuven doet een oproep aan mensen met een tuin waar nog geen maatregelen, zoals het afgraven van grond of het aanleggen van een nieuwe toplaag, zijn genomen. In september en oktober 2025 willen onderzoekers bodemstalen nemen in vier tuinen (drie met PFAS-vervuiling en één zonder) om hun onderzoek uit te voeren. Wilt u meewerken of graag meer informatie? Neem dan gerust contact op met Arne Vangansbeke:
Email: arne.vangansbeke@kuleuven.be of gsm: +32 498 46 98 06

Innovatieve technieken voor de sanering van grondwater- en bodemverontreiniging

In de meest verontreinigde zone (zone F) zal het bedrijf Jan De Nul (Planet Redevelopment) testen of een nieuwe methode werkt om de verontreinigde bodem schoon te maken. Ze spoelen de bodem met water, aardoor de PFAS loskomen en met het water worden opgepompt. In een speciale installatie worden de PFAS uit het water gehaald met schuim. Dit schuim wordt daarna nog extra gezuiverd met behulp van schimmels die speciaal hiervoor zijn geselecteerd.

Daarnaast onderzoekt VITO een andere innovatieve techniek om grondwater schoon te maken. Hierbij wordt gebruikgemaakt van nanofilters en een techniek met plasma om PFAS af te breken in het water.

De proefopstellingen draaien zo’n 3 à 4 maanden in de zomer van 2026. Daarna worden het effect op de bodem en het grondwater nog drie jaar lang gemeten met peilbuizen. De resultaten kunnen belangrijk zijn voor het verdere schoonmaken van de fabrieksterreinen en daarom worden deze tests uitgevoerd op de fabriekssite. De locaties aangeduid op de kaart zijn nog in onderhandeling, maar zijn de gewenste locaties voor de testen op basis van recente meetgegevens.

Tijdens de testen proberen we zo min mogelijk overlast te veroorzaken. Het LIFE-project PFASTER betaalt deze onderzoeken en werkzaamheden. Omwonenden, eigenaars, gebruikers of exploitanten hoeven geen kosten te maken.

Innovatieve technieken voor natuurgebaseerde sanering

Daarnaast testen Bio2Clean, Novobiom, Universiteit Antwerpen en OVAM verschillende natuurlijke manieren om verontreiniging aan te pakken in de bodem, het grondwater, het slib en het oppervlaktewater. In het natuurgebied Broek de Naeyer onderzoeken we bijvoorbeeld of schimmels, bacteriën en andere kleine organismen PFAS kunnen afbreken. Ook kijken we of waterplanten, riet en wilgen helpen om de verontreiniging weg te nemen. Op een weide van Provincie Antwerpen in Broek de Naeyer proberen we verschillende plantensoorten en schimmels uit. Daarnaast onderzoeken Universiteit Antwerpen, Bio2Clean en Novobiom het riet langs de oevers van de Zwarte Beek (zone H).

Op de kaart onderaan de pagina kunt u zien waar de onderzoeken plaatsvinden.

Site onderzoek voor bodem- en grondwaterverontreiniging

In de woonzones F, H, K en O zijn al verschillende bodemonderzoeken gedaan. In de diepere bodem en in het grondwater zijn nog steeds PFAS aanwezig, dus verder onderzoek is nodig. Daarom is er nu een nieuw onderzoek gestart naar de verontreiniging van bodem en grondwater rond de oude papierfabriek De Naeyer en de omgeving. We bekijken hoe erg de verontreiniging is, waar die precies zit en hoe groot het probleem is, op basis van eerdere resultaten.

Het veldwerk begint in juni 2025. Als er metingen op uw grond nodig zijn, neemt een bodemdeskundige van Tractebel Engineering of een boorploeg in hun opdracht contact met u op voor een afspraak.

Locatie testen

Op de kaart kan u inzoomen of de locatie van uw perceel invoeren.
Legende:

Zone F - groen;
Zone H - blauw;
Zone K - oranje;
Zone O - paars;
Pilootproeven bodem- en grondwatersanering - zone met stippen;
Pilootproeven natuurgebaseerde oplossingen - zone met arcering.