Bodemsaneringsprojecten 3M

Bodemsaneringsproject 3M - Woongebied

Op 30 april 2024 diende de bodemdeskundige ERM i.o.v. 3M het bodemsaneringsproject in voor het woongebied en de recreatieve gebieden in Zwijndrecht en Beveren.


De voorziene sanering bestaat uit een leeflaagsanering van de zones die bestemd zijn voor moestuin of kippenren. De kosten voor de bodemsanering zijn ten laste van 3M. 
Het betrokken bodemsaneringsproject is door de OVAM volledig en ontvankelijk bevonden. Het wordt daarom voorgelegd aan eigenaars en gebruikers van gronden binnen het gebied.
Het bodemsaneringsproject is digitaal beschikbaar op deze webpagina. De bodemsaneringsdeskundige heeft een handleiding opgesteld bij het bodemsaneringsproject. Deze kan u ook onderaan vinden.

Aanleiding van het bodemsaneringsproject

Dit gefaseeerd bodemsaneringsproject volgt op de beschrijvende bodemonderzoeken die in 2022 en 2023 zijn uitgevoerd. Op 29 december 2023 is het overkoepelend beschrijvend bodemonderzoek voor het 3M-terrein en de omgeving bij de OVAM ingediend. De bodemsaneringsdeskundige besloot in dit bodemonderzoek dat het gaat om een ernstige bodemverontreiniging. Wie in dit gebied woont, kan immers blootgesteld worden aan te veel PFAS.
Op 20 februari 2024 legde de OVAM aan 3M Belgium op om over te gaan tot bodemsanering. De eerste stap is de opmaak van het bodemsaneringsproject. Hierin wordt bepaald hoe de sanering wordt uitgevoerd. 
Het huidig bodemsaneringsproject heeft betrekking op de verontreiniging in het vaste deel van de aarde en de risico's voor de mens. De OVAM zal dit bodemsaneringsproject beoordelen en hierbij rekening houden met de ontvangen adviezen, bezwaren en opmerkingen. 

Betrokken gebied

De gronden opgenomen in het bodemsaneringsproject van 30 april 2024 zijn aangeduid in paars.
Andere kleuren op de kaart:
  • Het oranje gebied is het gebied dat opgenomen is in het beschrijvend bodemonderzoek van 29 december 2023. 
  • het rode gebied is het zogenaamde gebied 1A waarvoor in 2022 al een bodemsaneringsproject is opgesteld en goedgekeurd.

Bijkomende info

Hoe ziet de sanering eruit?

Het doel van de sanering is het wegnemen van de blootstelling aan de verontreiniging met PFAS in het vaste deel van de aarde. Uit het beschrijvend bodemonderzoek blijkt dat blootstelling vooral gebeurt door consumptie van eieren van kippen van vrije uitloop en in mindere mate door het eten van fruit en groenten uit de eigen tuin.

Uit de afweging van de verschillende mogelijkheden voor de sanering blijkt een leeflaagsanering van de zones die bestemd zijn voor moestuin of kippenren de meest aangewezen saneringsvariant. Een leeflaagsanering betekent dat de toplaag tot een diepte van maximaal 70 cm wordt ontgraven en vervangen door propere grond. Dit gebeurt in de zones waar vandaag een moestuin of kippenren is en/of de zones waar de eigenaar of bewoner in de toekomst een moestuin wenst.

De gesaneerde zone wordt hersteld als moestuin. Kippenrennen worden niet hersteld. Uit de analyses van eieren blijkt immers dat ook in zones met lage concentraties PFOS in de bodem de concentraties in eieren te hoog zijn. Ook na sanering zal daarom het gebruiksadvies blijven gelden om geen eigen gekweekte eieren te consumeren. In gebieden met een recreatieve functie zoals het terrein van een jeugdbeweging wordt de toplaag tot een diepte van 30 cm ontgraven en vervangen door propere grond.

Voorafgaand aan de werken gebeurt een plaatsbeschrijving en worden bijkomende staalnames uitgevoerd om de concentraties en de diepte van de verontreiniging na te gaan. Met de betrokken eigenaars en bewoners zal vervolgens de planning en toegankelijkheid worden doorgesproken en zullen er concrete afspraken gemaakt worden rond de herstelling van vaste elementen of beplantingen die tijdelijk verwijderd moeten worden om toegang tot de tuin de krijgen. Tijdens de werken worden maatregelen genomen om de hinder door stof, lawaai, licht en verkeer tot een minimum te beperken.

De verontreinigde grond wordt afgevoerd naar een stortplaats. Mogelijk kan een deel van de grond fysico-chemisch gewassen worden in een grondreinigingscentrum zodat het storten beperkt blijft. Er wordt geraamd dat in totaal ongeveer 137.000 ton verontreinigde grond moet ontgraven en vervangen worden. De duurtijd van de sanering voor het hele gebied wordt ingeschat op drie tot vier jaar. De sanering zal parallel lopen met de saneringswerken in zone 1A. De planning is in grote mate afhankelijk van de aanvoer van propere aanvulgrond en de capaciteit voor afvoer van verontreinigde grond.

Waar kan ik het bodemsaneringsproject raadplegen?

Het bodemsaneringsproject is beschikbaar via de downloads hieronder. De bodemsaneringsdeskundige heeft een handleiding opgesteld bij het bodemsaneringsproject. Die vindt u daar ook terug.

De gemeentes Zwijndrecht en Beveren organiseren op vraag van de OVAM een openbaar onderzoek. Het bodemsaneringsproject kunt u inkijken in de gemeentehuizen van Zwijndrecht en Beveren:

  • U kunt in Zwijndrecht terecht na afspraak via 0800 99 606 of via www.zwijndrecht.be
  • U kunt in Beveren terecht na afspraak via 02 750 15 11 of via www. beveren.be
  • U kunt het dossier ook inkijken in de kantoren van de OVAM. Stuur hiervoor een mail naar diginfo@ovam.be
Hoe en tot wanneer kan ik reageren als ik opmerkingen of bezwaren heb?

U kan als betrokken eigenaar of gebruiker eventuele bezwaren of opmerkingen binnen dertig dagen na ontvangst van de brief over het bodemsaneringsproject aan de OVAM overmaken. De betrokken brief werd op 14 mei 2024 door de OVAM verstuurd. Indien u de brief laattijdig ontving, kan u contact met de OVAM opnemen via pfas_zwijndrecht@ovam.be. Door de gemeenten Zwijndrecht en Beveren is van 23 mei 2024 tot en met 21 juni 2024 een openbaar onderzoek gevoerd.

De OVAM neemt eind juli 2024 een beslissing over het bodemsaneringsproject.
Bij de evaluatie van het bodemsaneringsproject wordt rekening gehouden met de ontvangen adviezen, opmerkingen en bezwaren.

Komt er ook een infomoment?

3M organiseerde op 29 mei 2024 een infomarkt over de bodemonderzoeken en dit bodemsaneringsproject. 

Ook de gemeenten Zwijndrecht en Beveren, de OVAM, de PFAS-ombudsdienst en de PFAS-preventiewerkers waren hier aanwezig. 

De informatie van de infomarkt is ter beschikking op de website van 3M Belgium.

Wat zijn de volgende stappen?

De OVAM neemt eind juli 2024 een beslissing over het bodemsaneringsproject. Bij de evaluatie van het bodemsaneringsproject wordt rekening gehouden met de ontvangen adviezen, opmerkingen en bezwaren.

Andere vragen

Heeft u andere vragen: