Bodemsaneringsproject 3M - Zone 1A

Op 29 juli 2022 diende de bodemsaneringsdeskundige ERM in opdracht van 3M het bodemsaneringsproject in voor een eerste deel van het te saneren gebied.

Op 27 oktober 2022 verklaarde de OVAM dit bodemsaneringsproject conform aan de bepalingen uit het Bodemdecreet. Daarnaast legde de OVAM een reeks randvoorwaarden op voor de uitvoering van de saneringswerken.

PFAS-ombudsteam

Inwoners en grondgebruikers met vragen over de saneringsplannen kunnen terecht bij het PFAS-ombudsteam:

Telefonisch: 015/28 65 82 of 0471/20 43 43 (maandag tot vrijdag van 9 - 17 u.)
E-mail: PFASombudsdienst@igemo.be
Fysiek overleg: (na telefonische afspraak): dinsdag van 16 - 19.30 u.

U kunt zich tevens abonneren op de wekelijkse nieuwsbrief van de gemeente Zwijndrecht.

Bodemsaneringsproject gebied tussen E34, Polderstraat en Molenstraat

Op 29 juli 2022 diende de bodemsaneringsdeskundige ERM in opdracht van 3M een bodemsaneringsproject in voor een eerste deel van het te saneren gebied. Dat ligt tussen de E34 in het noorden, de Polderstraat in het oosten en het zuiden en de Molenstraat in het westen. Ook de huizen en hun tuinen in de Molenstraat aan beide zijden van de weg horen hierbij, net als de huizen met hun tuinen van de Neerstraat 50, 67 en 69.

U kunt het rapport terugvinden als download onderaan deze pagina.

Conformverklaring met randvoorwaarden

Op basis van een evaluatie van de opmerkingen en bezwaren, van de resultaten van het openbaar onderzoek en van de ontvangen adviezen, besliste de OVAM op 27 oktober 2022 dat het ingediende bodemsaneringsproject conform is met de bepalingen van het Bodemdecreet. Bijkomend legde de OVAM voorwaarden op voor de uitvoering ervan.

Deze specifieke randvoorwaarden gaan onder andere over:

de tijdelijke opslagplaats;
de gefaseerde aanpak: per perceel moet bijvoorbeeld nagegaan worden of er kans bestaat op herverontreiniging vanuit grondwater en welke maatregelen nodig zijn om dat te verhinderen;
de nazorg: De nazorgperiode bedraagt 3 jaar. In deze periode worden stalen genomen van onder andere groenten en eieren om de concentraties aan PFAS na de sanering na te gaan. Ook de toestand van bomen en planten wordt in deze periode opgevolgd;
de planning: De inventarisatie van de planning moet in een gepast seizoen gebeuren. De planning van de saneringswerken moet tijdig afgestemd worden;
de aanpak op maat. Er moet een uitgebreid draaiboek opgemaakt worden. De inhoud van dit draaiboek staat beschreven op p. 44 van het conformiteitsattest;
het saneringsconcept: Zones met halfverharding, zoals kiezelstenen, moeten mee ontgraven worden. De kwaliteit en dikte van de aanvullaag moet afgestemd worden op het terreingebruik. De uitwerking hiervan maakt deel uit van het draaiboek;
de opvolging en rapportage: Rapportage en analyses moeten ter beschikking worden gesteld;
de gezondheid: Stofvorming tijdens de sanering moet worden vermeden. Het stofactieplan wordt uitgewerkt en afgestemd met Agentschap Zorg en Gezondheid en maakt deel uit van het draaiboek;
het verkeer: Het verkeersplan moet aandacht hebben voor zwakke weggebruikers en goedgekeurd worden door de gemeente en politie van Zwijndrecht. Ook dit plan maakt deel uit van het draaiboek.

U vindt het conformiteitsattest met een beschrijving van de voorwaarden (vanaf p. 39) als bijlage onderaan deze pagina.

Hoe ziet de sanering in zone 1A er uit?

Het doel van de sanering is de blootstelling aan de verontreiniging met PFAS in het vaste deel van de aarde weg te nemen.
Een leeflaagsanering blijkt in dit geval de beste oplossing te zijn. Dat zal gebeuren in de woon- en landbouwgebieden en op de toegankelijke paden en open ruimtes van recreatiegebieden binnen zone 1A.
Dat betekent dat in alle onverharde zones de bovenste 70 cm wordt ontgraven en vervangen door propere grond. De verontreinigde grond wordt afgevoerd naar een stortplaats.

Wat zijn de volgende stappen?

Het is aan 3M om de sanering uit te voeren. Het bedrijf heeft intussen een kwaliteitsplan voor de sanering en het opgelegde draaiboek ingediend bij de OVAM. Op 3 mei 2023 werd door 3M een bewonersvergadering gehouden waarop het draaiboek en de planning werden toegelicht.
Het draaiboek en de presentaties van de bewonersvergadering zijn te vinden op de website van 3M. Deze pagina valt onder de verantwoordelijkheid van 3M en niet onder die van de OVAM of de Vlaamse Overheid.

3M moet een aannemer aanstellen en met hem de nodige afspraken maken. Aangezien het verkeersplan als voorwaarde stelt dat er geen vrachtwagens doorheen de gemeente rijden, moet een nieuwe aansluiting van het gebied worden voorzien. Uit een evaluatie blijkt dat de aanleg van een tijdelijke brug over de E34 de meest aangewezen optie is. 3M heeft aangegeven dat het vergunningstraject voor de aanleg van de tijdelijke brug is opgestart. De beslissing over deze vergunning wordt verwacht tegen de zomer van 2024. Na de bouw van de brug kunnen de eigenlijke saneringswerken starten, wat neerkomt op het najaar van 2024. De planning voorziet dat de ontgravingswerken vijf jaar zullen duren. De planning hangt vooral af van de aanvoer van de aanvoer van propere aanvulgrond en de capaciteit voor afvoer van verontreinigde grond. Ongeveer 245.000 m³ of 441.000 ton grond moet naar schatting ontgraven en vervangen worden.

Wat betekent dit voor de betrokken eigenaars of gebruikers?

Voorafgaandelijke plaatsbeschrijving en overeenkomst
Voordat de werken aanvatten wordt op kosten van 3M een plaatsbeschrijving opgemaakt. De aannemer legt samen met een tuinspecialist de huidige toestand van de tuin vast. Ze zullen nagaan in hoeverre bestaande beplanting kan behouden blijven. Sommige planten kunnen misschien tijdelijk verplaatst worden om na aanvulling met schone grond opnieuw op hun oorspronkelijk plekje te staan. De eigenaar of bewoner hoeft zelf niets te doen. Er wordt door 3M een vergoeding voorzien voor de planten en tuinelementen die niet behouden worden tijdens de sanering en/of niet teruggeplaatst kunnen worden.

Concrete planning op perceelniveau
Een concrete planning voor de saneringswerken wordt opgemaakt in overleg tussen 3M en de betrokken eigenaars en bewoners. 3M sluit per tuin een overeenkomst met de precieze afspraken over de uitvoering af met elke betrokken eigenaar.

Beperken van hinder tijdens de werken
Tijdens de werken moeten aangepaste maatregelen de hinder door stof en lawaai tot een minimum beperken. Hiertoe wordt een globaal en een perceel-specifiek draaiboek opgesteld.

Na de werken
Na de werken dient 3M een nieuwe plaatsbeschrijving uit te voeren om na te gaan of de vastgelegde afspraken werden ingevuld. Zij moet ook de beplanting nog 3 jaar opvolgen.

Opvolging van de sanering
De bodemsaneringsdeskundige van 3M stelt jaarlijks een eindrapport op van de percelen waarop saneringswerken werden afgerond. Dit rapport wordt aan de OVAM bezorgd. Als de OVAM akkoord gaat, kan de sanering afgerond worden en wordt de eigenaar hierover geïnformeerd.