Grote Laak

De Grote Laak is een onbevaarbare waterloop die ontspringt in Leopoldsburg en stroomt met een totale lengte van 29,7 km door de gemeenten Ham, Tessenderlo en Laakdal om daar uit te monden in de Grote Nete.
Uit bodemonderzoeken is gebleken dat er een bodemverontreiniging aanwezig is over een lengte van 19 km, tussen de Bergstraat in Ham en de monding van de Grote Laak in de Grote Nete.

Door de vroegere industriële lozingen met zouten en zware metalen is het slib van de waterloop (waterbodem) verontreinigd. Door overstromingen en slibruimingen, waarbij het slib op de oever werd achtergelaten, heeft de verontreiniging zich in de omgeving van de waterloop verspreid. Niet alleen het slib, maar dus ook de oevers en het overstromingsgebied zijn verontreinigd.

Gezien de lengte van de waterloop en de omvang van het saneringsproject zal de sanering gefaseerd worden uitgevoerd, waarbij verschillende deeltrajecten achtereenvolgens worden aangepakt. Voor elk deeltraject zal een apart bodemsaneringsproject worden opgesteld.

Voor het eerste, meest stroomopwaartse deelgebied, van de Bergstraat in Ham tot de monding van de Dode Beek in de Grote Laak (5 km), werd bij de OVAM een bodemsaneringsproject ingediend en conform verklaard. De saneringswerken voor dit deelgebied zijn eind 2021 gestart.

De verontreinigde waterbodem (slib en onderliggende bodem) wordt geruimd en naar een tijdelijke ontwateringszones gebracht, tot het “steekvast” is.
Van zodra het materiaal voldoende ontwaterd is wordt het afgevoerd en gestort op de saneringsberging “Kepkensberg” van Tessenderlo Group nv.

In dit eerste traject van de Grote Laak zal ook een permanente slibvang geïnstalleerd worden. Dit is een plaatselijke verbreding van de beek, waar resterende verontreinigde slibdeeltjes bezinken. Dit maakt een beter beheer van de waterloop mogelijk voor de toekomst. Na sanering wordt de waterloop hersteld, met, waar mogelijk, een meer natuurlijk talud.

De verontreinigde oevers en overstromingsgebieden worden ontgraven. De grond wordt afgevoerd en ook gestort op de saneringsberging “Kepkensberg” van Tessenderlo Group nv. Na sanering worden de ontgraven zones opnieuw aangevuld met propere grond.

Op basis van een kosten-batenanalyse worden in sommige zones de oevers niet afgegraven. Daar worden dan passieve technieken toegepast om het risico weg te nemen, bv. het behouden van de vegetatie (fytostabilisatie), in combinatie met gebruiksadviezen.

De duur van de sanering van dit deelgebied wordt geraamd op 1 jaar.

De zoutverontreiniging in het grondwater zal gedurende 10 jaar worden opgevolgd met monitoringspeilbuizen langsheen de Grote Laak.

Aanvullend zal het ecologisch herstel op lange termijn worden opgevolgd door middel van een waterkwaliteitsmonitoring van de Grote Laak, de periodieke ruiming van het slib uit de slibvang, en een ecologische monitoring van fauna en flora.

Door deze sanering van de waterbodem en de oevers, zorgen we voor nieuwe kansen voor de natuur, maar ook voor een veilige omgeving voor landbouw en recreatie.