Hoe raken we uit het afvaltijdperk? Global Waste Management Outlook UNEP 2024 formuleert aanbevelingen

Uit het recent gepubliceerde rapport ‘Beyond an age of waste’ van het VN-milieuprogramma (UNEP), over afvalproductie en -beheer in de wereld, blijkt dat we nog lang niet voorbij het afvaltijdperk zijn.

De cijfers zijn ontluisterend:

• In 2020 werd wereldwijd 2,3 miljard ton stedelijk afval geproduceerd. Zonder dringende acties zal dat volgens de VN toenemen tot 3,8 miljard ton tegen 2050!
  Afvalstromen van bouw- en sloopactiviteiten, industrie, landbouw of gezondheidszorg zijn hierin nog niet meegeteld. 
• De directe kost voor het beheer van dat afval bedroeg 252 miljard dollar. Tellen we daar de verborgen kosten bij, dan wordt de totale kost geschat op 361 miljard dollar.
• Jaarlijks sterven tussen 400 000 en 1 miljoen mensen als gevolg van gebrekkig afvalbeheer.

Knelpunten 

Het rapport identificeert een aantal belangrijke knelpunten, zoals een gebrek aan erkenning van de urgentie en aan adequate regelgeving, weinig aandacht voor preventie, financiële barrières, ‘westerse’ technieken die te weinig afgestemd zijn op lokale omstandigheden … 

In regio’s met lage inkomens wordt minder dan 40 % van het afval ingezameld. Daar draaien de gemeenschappen op voor de externe kosten van (wan)beheer van afval, onder meer door een tekort aan capaciteit én geld om de nodige infrastructuur op te schalen, door illegale uitvoer vanuit hoge-inkomenslanden en door een gebrek aan slagkracht om vervuilers te laten betalen. In Noord- en Zuid-Amerika wordt nog meer dan de helft van het afval gestort; zelfs in Oost- en Zuid-Europa is dat nog ongeveer de helft (of soms meer). 

Aanbevelingen

Het VN-rapport formuleert ook een aantal aanbevelingen om de afvalberg te verminderen, zoals:

• Inzetten op preventie en circulaire economie.
• Sterke samenwerking tussen nationale en lokale overheden.
• Investeren in goede data.
• Gebruik van financiële instrumenten om het gedrag van burgers en bedrijven te sturen, zoals businessmodellen die efficiënt omgaan met grondstoffen én geld besparen voor de klant.
• Inzetten op sortering: minstens gft, droge recycleerbare fractie en rest.
• Systemen ontwerpen die aangepast zijn aan lokale omstandigheden, toekomstbestendig zijn en geen lock-in inhouden in lineaire systemen.

De aanbevelingen in het rapport liggen in lijn met het huidige beleid in Vlaanderen. Wij doen het dan ook heel goed in vergelijking met veel andere regio’s. Maar toch kunnen we nog een tandje bijsteken.

U vindt het volledige rapport op Global Waste Management Outlook 2024 | UNEP - UN Environment Programme