Invloed tijdelijk handelingskader PFAS op grondverzet

De Vlaamse Regering heeft bij besluit van 7 juli 2023 (Besluit ‘Tijdelijk Handelingskader PFAS’) de toetsingswaarden voor PFAS voor het gebruik van PFAS-houdende bodemmaterialen en voor de invulling van het saneringscriterium definitief goedgekeurd. Het besluit is op 10 oktober 2023 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. 

Het tijdelijk handelingskader hanteert voorwaarden om bij het gebruik van bodemmaterialen in het grondverzet bijkomende verontreiniging van het grondwater te vermijden.

Volgens het besluit is voor het grondverzet bijkomend een kwaliteitstoets verplicht bij gebruik van bodemmaterialen als bodem onder water of in een waterwingebied of beschermingszones. De kwaliteitstoets heeft tot doel na te gaan dat het gebruik van bodemmaterialen, die voldoen aan de hogervermelde waarden (vrij gebruik) geen bijkomende verontreiniging van het grondwater veroorzaakt.

De kwaliteitstoets wordt onder leiding van een bodemsaneringsdeskundige uitgevoerd conform een code van goede praktijk en in het technisch verslag opgenomen. Als de kwaliteitstoets niet in het technisch verslag is opgenomen of de kwaliteitstoets niet conform de code van goede praktijk uitgevoerd is, wordt het technisch verslag afgekeurd. De code van goede praktijk voor de kwaliteitstoets wordt vastgesteld via ministerieel besluit van de omgevingsminister.

Het tijdelijk handelingskader voorziet in volgende gevallen ook in een uitlogingstest om na te gaan of voldaan is aan de uitloogvoorwaarden van het tijdelijk handelingskader: 

• voor het gebruik van bodemmaterialen in een kadastrale werkzone of
• voor het gebruik als bouwkundig bodemgebruik of
• in een vormvast product.  

De uitlogingstest wordt uitgevoerd conform een code van goede praktijk die eveneens wordt vastgesteld via ministerieel besluit van de omgevingsminister.

De VITO heeft de codes van goede praktijk over de in het handelingskader voorziene kwaliteitstoetsen en uitlogingstesten uitgewerkt. De OVAM heeft de codes van goede praktijk intussen voorgelegd aan de omgevingsminister om deze te laten vaststellen. De omgevingsminister heeft het ontwerp van ministerieel besluit tot vaststelling van de betreffende codes recent voor advies aan de afdeling wetgeving van de Raad van State bezorgd.

In het ontwerp van ministerieel besluit tot vaststelling van de voormelde codes van goede praktijk is voorzien dat het tijdelijk handelingskader (besluit van de Vlaamse Regering van 7 juli 2023 en het ministerieel besluit met de codes) op 1 september 2024 in werking treedt.

In afwachting van de definitieve goedkeuring van het ministerieel besluit tot vaststelling van de voormelde codes van goede praktijk door de omgevingsminister plaatst de OVAM de voorstellen van codes van goede praktijk al op haar website.

Bij een normale voortgang van het wetgevingsdossier om het hogervermelde ministerieel besluit goed te keuren, zal het handelingskader dus vanaf 1 september 2024 integraal in voege treden. Er zijn geen  overgangsbepalingen. Vanaf 1 september 2024 moeten de uitvoerders van de grondwerken voldoen aan het handelingskader. Het is belangrijk om nu al rekening te houden met het feit dat het handelingskader geldt voor alle werven die in uitvoering zijn of in uitvoering gaan op voormelde datum. Het is dus aangewezen om initiatiefnemers grondverzet nu al te adviseren om hun technische verslagen te laten updaten rekening houdend met de 3 voorliggende ontwerpen.

1. Code van goede praktijk – opmaak van kwaliteitstoets bij vrij gebruik van PFAS-houdend bodemmateriaal in een waterwingebied en bij onderwatertoepassingen
2. Code van goede praktijk voor de uitvoering van een uitlogingstest ter bepaling van de uitloogbaarheid van PFAS uit bodem en bodemmaterialen
3. Richtlijn voor de bepaling van de gemiddelde grondwaterconcentratie PFAS in de kadastrale werkzone. Voor bodemmaterialen met concentraties van PFAS die de waarde vrij gebruik (WVG) overschrijden, is gebruik binnen de kadastrale werkzone (KWZ) soms toegestaan. In deze gevallen moeten uitloogwaarden uit de bodemmaterialen worden getoetst aan 80% van de gemiddelde PFAS-grondwaterconcentraties van de KWZ. De richtlijn voor de bepaling van de gemiddelde PFAS-grondwaterconcentraties in de kadastrale werkzone laat toe na te gaan of PFAS-houdende uitgegraven gronden binnen, de door de erkende bodemsaneringsdeskundige, afgebakende KWZ mogen worden hergebruikt als bodem, bouwkundig bodemgebruik of vormvast product zonder bijkomende verontreiniging van het grondwater te veroorzaken. De OVAM publiceert deze richtlijn ook in afwachting van de inwerkingtreding van het handelingskader.

Hieronder vindt u de link naar de codes:
Hoe ga ik om met PFAS bij grondverzet? (vlaanderen.be)