Kansenverkenner Stortplaatsen: ontdek wat een stortplaats te bieden heeft!

Als we allemaal met een grote boog rond oude stortplaatsen blijven lopen, laten we veel waardevolle ruimte onbenut. Dat is zonde, zeker omdat de ruimtedruk in het dichtbevolkte Vlaanderen al erg hoog is. Heel wat voorbeelden toonden al aan dat zulke locaties een nuttig tweede leven kunnen krijgen. Daarom werkt de OVAM aan een duurzaam voorraadbeheer van (oude) stortplaatsen. 

Zo’n beheer kan verschillende vormen aannemen. Het is vooral belangrijk dat de uiteindelijke keuze past binnen de dynamiek van de omgeving en de vooropgestelde beleidsdoelstellingen. Om initiatiefnemers te ondersteunen in hun zoektocht naar het juiste beheer, ontwikkelde de OVAM de Kansenverkenner Stortplaatsen. Met die tool vertrekken we niet vanuit de beperkingen die het stort oplegt, maar juist vanuit de kansen die de site nog kan bieden. Die kansen worden berekend door VITO (de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek), op basis van de ruimtelijke kenmerken van de stortplaatsen én hun omgeving. Voor die berekeningen doen we vaak een beroep op het Ruimtemodel Vlaanderen.

Wat kan de tool? 

Ten eerste analyseren we de site zelf en de omgeving van een stortplaats. Hieruit leiden we af welke vormen van landgebruik meer of minder geschikt zijn om op die locatie te ontwikkelen. Daarna berekenen we ‘kansenkaarten’ voor specifieke beleidsthema’s: natuur, water, wonen en groene energie. We gebruiken dan bestaande kaartlagen die zones met potentieel afbakenen, zoals de IHD-zoekzones voor natuur of de Kansenkaart Ruimtelijk Uitbreiden voor wonen. Soms stellen we ook zelf criteria voor om zones af te bakenen, bijvoorbeeld voor zonne-energie. Daarnaast is er de mogelijkheid om de ruimtelijke context van een specifieke stortplaats, zoals het huidige landgebruik of de planologische bestemming, in meer detail te verkennen. 

Deze inzichten kunnen initiatiefnemers inzetten bij de visievorming rond het duurzame beheer van de stortplaats. Meer achtergrondinformatie leest u in de handleiding van de Kansenverkenner Stortplaatsen.  

Hoe gebruikt u de tool?

Afhankelijk van het doel en/of de rol van de gebruiker, kan de Kansenverkenner Stortplaatsen op verschillende manieren worden ingezet. Enkele voorbeelden: 

• Bent u een projectontwikkelaar en zoekt u geschikte locaties om groene energie te produceren? Misschien vindt u zo’n locatie in de kansenkaart voor groene energie. 
   
• Bent u een gemeente en zoekt u locaties om het waterbergende vermogen van uw grondgebied te verhogen? Misschien kunt u een stortplaats in overstromingsgevoelig gebied aanpakken om plaats te maken voor meer water.
   
• Bent u een eigenaar van een stortplaats en weet u niet goed wat te doen met de locatie? Misschien vindt u wel inspiratie in de mogelijkheden die de Kansenverkenner aanreikt. 

Voor een stortplaats een nieuwe bestemming kan krijgen, moet er wel een duidelijk zicht zijn op mogelijke verontreinigingen. Daarom moet er op al deze locaties minstens een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd worden. Pas daarna is er ruimte voor een duurzaam beheer of een herontwikkeling.