Natuurlijk herstel: hoe een drasland de verontreiniging in de Caliebeek in Turnhout aanpakt

De Grote Caliebeek in Turnhout werd voor een lange tijd vervuild met chroom, afkomstig uit een voormalige leerlooierij in Oud-Turnhout. De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) sloegen in het kader van LIFE Narmena de handen in elkaar om de verspreiding van chroomverontreiniging in de Grote Calie stroomafwaarts tegen te gaan. Langs de beek werd een artificieel drasland aangelegd dat de verontreiniging stabiliseert én meer ruimte voor water creëert. 

Doorheen de jaren raakte het water in de Grote Caliebeek vervuild met chroom. De verontreiniging verspreidde zich door overstromingen en slibruimingen en kwam zo terecht in de waterbodem, oevers en overstromingsgebieden. De OVAM en het ANB namen de stroomafwaartse verspreiding van de verontreiniging onder handen binnen het Europese project LIFE NARMENA. Het project richt zich op natuurgebaseerde oplossingen om metaalverontreiniging in natuurgebieden aan te pakken. 

Er werd een artificieel drasland langs de Grote Caliebeek aangelegd. Dit is een rietmoeras waarbij de grond voor een groot deel van het jaar verzadigd is met water. Het drasland bestaat uit een sedimentvang en een overstromingszone waar verontreinigde slibdeeltjes in achterblijven en stabiliseren. Zo kan het gezuiverde water stroomafwaarts doorstromen.  

Het drasland verkleint ook de kans op toekomstige overstromingen. Er kan veel meer water vastgehouden worden in het aangelegde landschap, waardoor de kans op overstroming verkleint. Bovendien zorgt het drasland ook voor meer biodiversiteit.  

De werken zijn gestart in het najaar van 2022. Door de overvloedige regen en hoge waterstanden in de daaropvolgende winters werd de strategie verschillende malen aangepast en verfijnd. Een bemaling van het terrein was nodig; we voerden een tijdelijke afdamming van de Caliebeek uit en een moeraskraan werd ingezet. In februari 2025 werden de werken afgerond, met de aanplant van riet en lisdodde als kers op de taart. Momenteel loopt het drasland vol met oppervlaktewater, zodat het haar functie kan uitvoeren. De monitoring is begin maart opgestart en zal nog lopen tot eind 2026.