Nieuwe verkennende analyse Vlaamse bodembeleid: kansen voor duurzame bodemzorg

De zorg voor onze bodem is urgenter dan ooit. De OVAM zet zich, samen met andere beleidsinstanties en actoren, actief in om deze uitdaging aan te pakken. Het Vlaamse bodembeleid is echter versnipperd en de maatschappelijke context is complex: daarom werd er een nieuwe, systeemgerichte analyse van het beleid uitgevoerd. Deze analyse onderzoekt hoe we nu en in de toekomst beter kunnen bijdragen aan een gezonde bodem en hoe bodemzorg een centrale rol kan spelen in het beleid. 

Vanuit de praktijk: knelpunten en kansen

De analyse start bij de praktijk en kijkt naar twee deelsystemen: bodems in landbouwgebruik en onbebouwde bodems binnen ons ruimtebeslag. Via co-creatieve  workshops deelden betrokken actoren hun dagelijkse uitdagingen rond bodemzorg. Deze ervaringen werden vertaald in vier narratieven per deelsysteem. Vervolgens werd het onderliggende systeem onderzocht, met het oog op waar beleidsinitiatieven bijdragen aan een gezonde bodem, waar ze tekortschieten en waar kansen liggen voor verbetering.

Doen, denken, willen: een systemische aanpak op maat

Historisch gezien is de bodem vaak gereduceerd tot een substraat voor (voedsel)productie of een fysiek draagvlak, wat heeft geleid tot de slechte staat van vele bodems. De verkennende analyse benadrukt dat we deze benadering moeten vervangen door een regeneratief verhaal waarin we de bodem zien als een essentieel ecosysteem. Het rapport formuleert zeven beleidsaanbevelingen, onderverdeeld in drie categorieën:

• Doen: operationele acties, gericht op korte termijn, bijvoorbeeld via economische maatregelen.
• Denken: middellange termijnaanpak, zoals gebiedsgerichte initiatieven.
• Willen: lange termijn en systeemveranderingen, zoals het veranderen van ons maatschappelijk kijken, denken en handelen over bodem(zorg).

Aan de slag met de aanbevelingen: doet u mee?

Het volledige eindrapport is hier beschikbaar. Het rapport werd opgesteld door het onderzoeksconsortium Voorland, VITO, Nexus en Ossiado en gefinancierd door de OVAM, de Vlaamse Landmaatschappij en Departement Omgeving. 

Onder coördinatie van het programma Grond+Zaken start een vervolgtraject waarin we samen met actoren verder werken aan de implementatie van deze aanbevelingen. Wilt u bijdragen of deelnemen? Meldt u dan via grondzaken@vlaanderen.be.