Reactie OVAM op opiniestuk over PFAS in Het Laatste Nieuws

De OVAM wenst te reageren op het opiniestuk/editoriaal uit Het Laatste Nieuws van 06/08/2025:

Beste

Bij de OVAM zijn we verbaasd en zelfs wat verbolgen over uw opiniestuk in Het Laatste Nieuws van vandaag. Toegegeven, de PFAS-problematiek is geen makkelijke materie en een opiniestuk is (welja) 'maar één opinie' maar dit stuk gaat wel heel losjes om met de feiten. 

Ten eerste zijn er geen saneringsnormen versoepeld aangezien er nog geen saneringsnormen bestonden en overigens nog steeds niet bestaan o.w.v. het nog steeds snel wijzigende en groeiende wetenschappelijk inzicht. Er bestond enkel een -overigens niet in werking getreden- tijdelijk handelingskader, dat de voorbije jaren steeds strenger en strenger geworden is, volgend op de nieuwe wetenschappelijke inzichten. 

Ten tweede, als u spreekt over versoepelingen in die tijdelijke waarden uit het handelingskader (woongebied, recreatie, industrie) dan moet u ook spreken over verstrengingen (landbouwgebied, woongebied waar groenten en kippen gehouden worden). Deze zijn precies het gevolg van nieuw wetenschappelijk inzicht.

En ten derde vragen wij ons af waar u naar verwijst als u concludeert dat deze tijdelijke normen onvoldoende streng werden bevonden? Jacob De Boer ... ? Of heeft u ook uw oor te luister gelegd bij de vele wetenschappers, onderzoekers en beleidsmakers die al vele jaren (ook voor de PFAS-crisis van 2021!) aan de materie werken? We vermoeden van niet. 

Wat er is betracht, is om aan de kritiek van de Raad van State tegemoet te komen en een rechtszekere oplossing te bieden voor deze "tijdelijke normen" zolang er geen finale normen kunnen vastgelegd worden. Een oplossing die milieu en gezondheid beschermt en die een rechtszeker kader biedt voor wie grond verzet, of geconfronteerd wordt met bodemonderzoek en -sanering. 

Wat ons verder stoort, is dat hier een populistische toon aangeslagen wordt die voorbij gaat aan de simpele realiteit dat PFAS nu éénmaal overal aanwezig zijn. We kunnen dat met z'n allen jammer vinden. En geloof me, dat doen we bij OVAM ook. We zijn de eerste pleitbezorgers om waar mogelijk "de PFAS-kraan dicht te draaien". Maar het blijft wel een feit dat we met die realiteit moeten leren omgaan. En dat in een context zonder Europese bodemregels of bodemnormen en met wetenschappelijke kennis die nog steeds in volle ontwikkeling is. 

Dat gebeurt, net zoals bij andere polluenten, aan de hand van een wetenschappelijk model (S-Risk) waarmee onderzoekers van VITO en andere kennisinstellingen aan de slag gaan. Aan de hand van Europese EFSA normen (die wél bestaan) trachten zij terug te rekenen hoeveel blootstelling via water, bodem, voedsel, ... kan getolereerd worden om die EFSA normen niet te overschrijden. Daarbij maken zij ook gebruik van nieuw wetenschappelijk onderzoek zoals o.a. de Fluorex-studie, die u zijdelings aanhaalt. 

Bescherming van mens en milieu staan daarbij steeds voorop maar inderdaad aan het eind van de rit wordt er ook rekening gehouden met andere maatschappelijke parameters. Wetenschappers spreken in die context van ALARA "As low as reasonably achievable"... Een nul-risico bestaat niet. En een nul-norm is simpelweg onrealistisch, tenzij we er met z'n allen het bijltje bij neer gooien. 

U zal elders in Europa niet makkelijk strengere PFAS-waarden voor bodem terug vinden. (Als PFAS-normen al te vinden zijn.) Ook dat had een conclusie kunnen zijn van uw opiniestuk. U koos er echter voor zomaar het werk van vele wetenschappers en beleidsmakers voor de bus te gooien en het frame te versterken dat we zomaar wat puzzelen met PFAS en de gezondheid van de Vlaming minachten.