Zeevaart

In navolging van de verplichtingen van Richtlijn 2019/883/EU inzake havenontvangstvoorzieningen voor de afvalafgifte van schepen, omgezet in Vlaamse wetgeving via onderafdeling 5.2.10 (“afval van schepen van de zeevaart”) van het VLAREMA, worden in alle Vlaamse commerciële zeehavens en door de waterwegbeheerder reeds geruime tijd ontvangstmogelijkheden voor afval van zeeschepen voorzien. Daardoor kunnen alle aanlopende zeeschepen al het afval afgeven dat gegenereerd wordt tijdens de normale werking van het schip (MARPOL Annex I, IV, V en VI). Voor afvalwaters ontstaan tijdens het spoelen van tanks en ruimen die gevaarlijke chemische producten (MARPOL Annex II) hebben bevat, gelden specifieke regels.

Daarnaast werd een tariefsysteem voor scheepsafval uitgewerkt waarbij het “vervuiler betaalt” principe werd geïntegreerd, en dat schepen ertoe aanzet hun scheepsafval af te geven in plaats van het te dumpen op zee. Toch zijn er nog mogelijkheden voor verbetering, met name voor de gescheiden inzameling van vaste scheepsafvalstoffen (o.a. plastic en klein gevaarlijk afval).

• Elke havenbeheerder dient te zorgen voor de beschikbaarheid van ontvangstvoorzieningen die toereikend zijn voor de behoeften van de schepen die hun haven gewoonlijk aandoen, zonder onnodig oponthoud van de schepen te veroorzaken;

• Elke havenbeheerder maakt, in overleg met de stakeholders, een passend afvalontvangst- en afvalverwerkingsplan op. Dit plan bevat alle relevante procedures en regelgeving inzake de inzameling van scheepsafval, een overzicht van de ontvangstinstallaties en de afvalstoffen die ingezameld worden, een beschrijving van het kostendekkingssysteem, enz.

• Elk schip dient ten laatste 24h voor aanloop in de haven een aanmeldingsformulier door te sturen naar de havenbeheerder. In dit formulier wordt aangegeven hoeveel en welke types afvalstoffen het schip aan boord heeft, en hoeveel het daarvan in de haven wenst af te geven

• Alvorens het schip de haven verlaat, dient het alle aanwezige scheepsafvalstoffen af te geven. Het schip mag enkel doorvaren zonder afval af te geven indien het over voldoende specifiek daarvoor bestemde opslagcapaciteit beschikt voor alle afval dat zich al aan boord bevindt en het afval dat zal ontstaan tijdens de geplande reis naar de volgende aanloophaven. Na afgifte van het scheepsafval wordt er een afvalontvangstbewijs bezorgd aan de kapitein/agent het schip

• De kosten van de exploitatie van havenontvangstvoorzieningen, incl. ontvangst en verwerking van scheepsafval met uitzondering van ladingresiduen, worden gedekt door inning van een bijdrage van schepen. Daarbij betalen alle aanlopende schepen een indirecte afvalbijdrage, ongeacht of er afval wordt afgegeven aan een havenontvangstvoorziening. Voor scheepsvuilnis (MARPOL Annex V, niet zijnde ladingresiduen) dient de afvalbijdrage de volledige kost voor de inzameling en verwerking te dekken

• Schepen die frequent en regelmatig een bepaalde haven aanlopen en een regeling hebben getroffen voor de afgifte van het scheepsafval, kunnen vrijgesteld worden van de aanmeldingsplicht, de verplichte afgifte van het scheepsafval en het betalen van de indirecte afvalbijdrage.
   

Artikel 5.2.10.9 van het VLAREMA stelt dat schepen kunnen genieten van een vrijstelling van de aanmeldingsplicht, de verplichte afgifte van het scheepsafval en het betalen van de indirecte afvalbijdrage. Deze vrijstelling kan enkel worden verleend aan schepen die volgens een dienstregeling frequent en regelmatig een haven aandoen, een regeling hebben getroffen voor de afgifte van scheepsafval en een afvalbijdrage betalen in een haven gelegen op de route van het schip.

Om een vrijstelling scheepsafval voor een schip in een Vlaamse haven te verkrijgen, moet een aanvraag ingediend worden via de daartoe door OVAM ter beschikking gestelde webtool. Meer tekst en uitleg hierover vindt u in de handleiding.