Afvalbeleid
Samenwerkingsakkoord grensoverschrijdende afvaltransporten
De bevoegde autoriteiten hebben het samenwerkingsakkoord over grensoverschrijdende afvaltransporten goedgekeurd. Het akkoord duidt de Interregionale Verpakkingscommissie (IVC) aan als de bevoegde autoriteit voor de doorvoer van afval door België. Dat is een vereiste van de Europese Verordening Overbrenging Afvalstoffen (EVOA), die stipuleert dat er per lidstaat maar één bevoegde autoriteit kan zijn. Het samenwerkingsakkoord legt de afspraken vast voor het formele overleg tussen de betrokken partijen: de drie gewesten, en op federaal niveau de politie, de douane en justitie.
Europa zet extra in op de toegang tot kritieke grondstoffen
Europese pluim voor ons afvalbeleid
In 2023 publiceerde de Europese Commissie een Waste Early Warning Report. Dat is een tussentijdse evaluatie, gebaseerd op de cijfers van 2019, over de vorderingen van lidstaten om de doelstellingen te halen van de Kaderrichtlijn afvalstoffen, de Verpakkingsrichtlijn en de Stortrichtlijn. Volgens het rapport is België een van de koplopers op het vlak van afvalbeleid. De Commissie benoemt expliciet een aantal goede elementen uit ons beleid, zoals het stortverbod voor biologisch afval en restafval, de kostenaanrekening voor restafval, de capaciteit om biologisch afval te verwerken, en de selectieve inzameling van verpakkingen. Dat is het resultaat van de sterke samenwerking tussen onze gemeenten en intercommunales, onze burgers, onze bedrijven en natuurlijk onze eigen OVAM-medewerkers. Maar er is zeker nog een weg te gaan. Daarom blijven we werken aan een sterker beleid, zoals met het nieuwe Lokaal Materialenplan, zodat we in de toekomst in de kopgroep blijven.
Nieuwe EVOA: strengere regels en beter kader
Na twee jaar onderhandelen is er een politiek akkoord over een nieuwe Europese Verordening Overbrenging Afvalstoffen (EVOA). Die omvat onder meer strengere regels voor de export van afval naar derde landen. De export van ongevaarlijk afval naar niet-OESO-landen kan enkel nog als het land dat goedkeurt en aantoont dat het dat afval op een milieuvriendelijke wijze kan verwerken. Voor ongevaarlijk plastic afval (B3011) geldt een exportban. Daarnaast biedt de nieuwe EVOA een beter kader om afval binnen de EU te recupereren en te hergebruiken. Er komt ook een duidelijkere kennisgevingsprocedure, die digitaal moet gebeuren tussen de lidstaten.
Internationaal verdrag tegen kunststofvervuiling
De Verenigde Naties werken aan een internationaal, juridisch bindend instrument om plasticvervuiling in een brede context tegen te gaan. Het verdrag wordt voorbereid tijdens vijf onderhandelingsronden (INC), waarvan de derde sessie (INC-3) plaatsvond in Kenia in november 2023. De OVAM is één van de organisaties die mee het Vlaamse standpunt bepalen en maakte deel uit van het Belgische onderhandelingsteam in Kenia.
Binnen het lopende Belgische voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie coördineert hetzelfde team ook het Europese standpunt en onderhoudt het de dialoog met andere landen in de internationale context. INC-3 was dus een belangrijke gelegenheid voor de Belgische onderhandelaars om de basis te leggen voor INC-4 in april 2024 in Canada.
Duurzaam materialengebruik
Nieuwe regels voor berekening hoeveelheid gerecycleerd materiaal in producten
Sinds 2019 roept de Europese Unie haar lidstaten met de Single-Use Plastics-richtlijn op om plasticvervuiling aan te pakken. De richtlijn wil ook het gebruik van gerecycleerde materialen in nieuwe kunststofproducten en -verpakkingen verhogen. In november 2023 publiceerde de Europese Commissie een uitvoeringsbesluit met de regels voor het berekenen, verifiëren en declareren van het gehalte aan gerecycleerde kunststof in drankflessen voor eenmalig gebruik. Het besluit is bedoeld om uniforme regels te garanderen en is rechtstreeks van kracht in alle lidstaten.
In de loop van 2024 volgt er nog complementaire Europese regelgeving voor de berekening van recyclaat uit chemische recyclagetechnologieën. Deze nieuwe regels zullen wellicht een referentie vormen voor doelstellingen op het vlak van het gebruik van recyclaat, zoals bepaald in andere wetgevende initiatieven zoals de Verpakkingsrichtlijn, de Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR) en de End-of-Life Vehicles Regulation (ELV-richtlijn).
