Ruimte Recycleren

Na een vrijwillig beschrijvend bodemonderzoek in het gebied van de Grote Nete in Lier, Berlaar, Nijlen en Heist-op-den-Berg bleek er historische verontreiniging met zware metalen aanwezig te zijn in de waterbodem van de Grote Nete, op de oevers en in de overstromingsgebieden. Er zijn geen gezondheidsrisico’s voor de omwonenden als ze de gebruiksadviezen opvolgen. Ook recreatie in het gebied blijft mogelijk. Een sanering is noodzakelijk. Daarvoor zal de waterloopbeheerder de volgende stappen moeten zetten.

In 2001 werd de grond al afgedekt om de omgeving te beschermen tegen de arseenvervuiling, en in 2024 start de OVAM met de sanering van de grond en het grondwater. De verontreinigde grond wordt opgeslagen in een geïsoleerde berging, het grondwater wordt opgepompt en gezuiverd. De werken zullen plaatsvinden van april 2024 tot december 2025. Er wordt ook een aanvullend onderzoek opgestart naar de vervuiling in het diepere grondwater stroomafwaarts en naar de sanering van de atmosferische depositie in de omgeving.

In het voorjaar van 2023 startte aannemer HMVT met de bodemsaneringswerken van de voormalige droogkuissite Electra, in opdracht van de OVAM.

De eerste fase van de bodemsaneringswerken op de voormalige terreinen van Massive en omgeving is in augustus 2023 opgestart in opdracht van de OVAM. Er werden injectiefilters geplaatst om voedingsstoffen in de bodem te infiltreren. Zo worden micro-organismen gestimuleerd om de verontreiniging met gechloreerde oplosmiddelen biologisch af te breken. Begin 2024 werd de tweede fase ingediend bij de OVAM.

Bodemdeskundige AMIBO voert in opdracht van de OVAM al geruime tijd binnenluchtmetingen uit in het pand. Ondanks eerdere aanpassingen stelde AMIBO nog steeds verhoogde waarden van chloorkoolwaterstoffen vast. Op basis van de metingen verleende het Department Zorg adviezen aan de bewoners. Ondertussen worden mogelijke blootstellingsroutes opgespoord en afgedicht waar mogelijk. Ook start de aannemer met bodemluchtextractie ter hoogte van het openbaar domein. Nadien volgen nieuwe metingen.

In juni 2021 werd de eerste fase van de bodemsaneringswerken op de voormalige gassite aan de Oude Vest uitgevoerd. In oktober 2023 ging de tweede fase van start. Tijdens beide fasen werd grond verontreinigd met teer en asbest afgegraven en afgevoerd, en grondwater opgepompt en gezuiverd.

De eerste fase van de bodemsaneringswerken werd in augustus 2023 uitgevoerd, de tweede in oktober 2023. Aansluitend werden de Sint-Pauluszaal en het Sint-Pauluscafé gesloopt in het kader van de herontwikkeling van de site. Bij de sanering werd grond verontreinigd met minerale olie ontgraven en grondwater opgepompt en gezuiverd.

De OVAM is sinds 2020 eigenaar van de voormalige inktfabriek. Van september 2021 tot en met februari 2022 voerde de OVAM sloopwerken uit op het terrein. Op dit moment is het terrein volledig gesloopt en veilig voor de omgeving. Voor de eigenlijke bodemsanering kan starten, doet de OVAM de nodige onderzoeken. De erkende bodemsaneringsdeskundige Sweco heeft in meerdere fasen de complexe verontreiniging al in kaart gebracht. De grondwaterverontreiniging vormt geen onmiddellijk gevaar, maar in afwachting van de sanering raadt de OVAM af om grondwater op te pompen en te gebruiken als drinkwater, als sproeiwater of om te baden en te douchen. De OVAM en de stad Vilvoorde gaan, dankzij een recent ondertekende samenwerkingsovereenkomst, samen op zoek naar een duurzame ontwikkeling van de terreinen in eigendom van de OVAM.

In Sint-Genesius-Rode is in oktober 2023 de sanering van een voormalig stort gestart. Na de ruiming van het stort starten de partners met de herinrichting van de beekvallei om overstromingen in de nabijgelegen woonkernen te voorkomen. Naast de waterbergende functie krijgt de vallei ook een gepaste ecologische inrichting en wordt er ingezet op landschapsherstel. De werken passen volledig in het lokale beheerplan van Natuurpunt Sint-Genesius-Rode en Linkebeek. Het project kadert in de Blue Deal en wordt gefinancierd door de gemeente en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM).

De voorbije zeven jaar werd er gewerkt aan 17 kilometer waterloop en oevers. De historische verontreiniging met zware metalen en zouten werd waar mogelijk weggenomen en veilig opgeslagen door Tessenderlo Group. In het kwetsbare natuurgebied Kloosterbeemden kozen de OVAM en de VMM, samen met beheerder ANB en het INBO, voor een saneringsaanpak die focust op de vernatting van het hele gebied. De werken werden meegefinancierd door het Europese LIFE-project NARMENA.

Aannemers DEME Environmental en Aertssen Infra startten eind 2023 met de laatste fase van de sanering, waarbij ze de verontreinigde grond hermetisch inkapselen. Ze zullen ook een dikke toplaag propere grond aanbrengen, waarna de site klaar is voor de ontwikkeling van de duurzame woonwijk Park Aan De Stroom. Daarmee wordt in totaal 197 700 m² aan fabrieksterreinen onthard met een grote bufferzone voor regenwater, als onderdeel van de Blue Deal. De aanvoer van grond voor de bouwwerken gebeurt hoofdzakelijk over het water, wat 54 000 minder vrachtwagenbewegingen betekent. De sanering van de historische bodemverontreiniging op de Oude Bekaert-site gebeurt met een samenwerkingsovereenkomst tussen de OVAM en vastgoedontwikkelaars Compagnie Het Zoute, Odebrecht en Novus Projects.

Voor deze voormalige parking van Renault Industrie Belgique nv is een Brownfieldconvenant gesloten. In het kader daarvan zal de OVAM alle noodzakelijke maatregelen rond de bodemverontreiniging uitvoeren. Renault Industrie Belgique kreeg vrijstelling van saneringsplicht. Uit het siteonderzoek bleek dat de bodem en het grondwater dermate zwaar verontreinigd zijn, dat verdere sanering noodzakelijk is. Op de Renaultsite zijn twee grote bronzones vastgesteld. Eén bronzone is gelinkt aan een huishoudelijk stort. De andere is van onbekende oorsprong, maar er werden duidelijk hoge concentraties aan benzeen vastgesteld die tot humane en verspreidingsrisico’s leiden.

Voor het terreindeel CAT-West, ten oosten van station Vilvoorde, werd eind 2023 een samenwerkingsovereenkomst met de eigenaars/ontwikkelaars voorgesteld. Zij zullen de herontwikkeling en sanering op elkaar afstemmen. De Vlaamse overheid investeert 6,3 miljoen euro in de sanering van de stortberg. De Vlaamse minister bevoegd voor Omgeving zal namens de OVAM de samenwerkingsovereenkomst voor de sanering ondertekenen.