Ruimte Recycleren

Na een vrijwillig beschrijvend bodemonderzoek in het gebied van de Grote Nete in Geel, Laakdal, Herselt, Westerlo, Hulshout en Heist-op-den-Berg bleek er historische verontreiniging met zware metalen aanwezig te zijn in de waterbodem van de Grote Nete, op de oevers en in de overstromingsgebieden. Er zijn geen gezondheidsrisico’s voor de omwonenden als ze de gebruiksadviezen opvolgen. Ook recreatie in het gebied blijft mogelijk. Een sanering is noodzakelijk. Daarvoor heeft de waterloopbeheerder de volgende stappen gezet.

Voor deze voormalige parking van Renault werd in 2012 een Brownfieldconvenant gesloten. Vandaag zijn ontwikkelaar Abies One en AZ Jan Portaels eigenaar van de gronden. Door verontreiniging van de bodem en het grondwater is sanering noodzakelijk. Omdat een vrijstelling van saneringsplicht is toegekend, voert de OVAM de bodemsanering ambtshalve uit. 

Op het westelijke deel van de site start AZ Portaels op een niet-verontreinigd deel, met de bouw van een nieuw ziekenhuis. Voor de stortberg, waar ook een parkeergarage komt, is een sanering door isolatie voorzien. Bij de herontwikkeling van het terrein wordt rekening gehouden met vluchtige componenten en stortgas. De Vlaamse overheid investeert 6,3 miljoen euro in de sanering, de overeenkomst werd ondertekend in juni 2024 door de bevoegde minister. 

De plannen voor een bedrijfsgebouw op het gesaneerde oostelijke deel liepen vertraging op in juli 2023. Omdat het aanvraagdossier geen project-MER-(screening) bevatte, moet het vergunningstraject opnieuw doorlopen worden. 

Het voormalige Vilvordit-terrein werd al gesaneerd en kreeg een tijdelijke natuurinvulling. Maar door een gebrekkige brandstofleiding is er nog extra verontreiniging. De OVAM saneert het kruispunt Harensesteenweg – Sluisstraat. Tegelijk voert Stad Vilvoorde vernieuwingswerken uit aan de riolering en het wegdek en wordt het nieuwe Park Mondiale aangelegd. Stad Vilvoorde en de OVAM hebben een samenwerkingsovereenkomst om die werken gecombineerd uit te voeren. Op die manier blijft de overlast voor de buurtbewoners beperkt. 

De sanering van de Kwadebeek, die in 2023 startte, is afgerond. 6 500 kubieke meter stortmateriaal werd afgegraven en afgevoerd naar een verwerkingseenheid. Een tijdelijke werfweg werd aangelegd om de graafwerken vlot te kunnen uitvoeren zonder de bodem te verstoren.

De veenbodem werd vrijgemaakt en kan opnieuw haar rol als spons in het landschap opnemen. Acht meanders werden aangelegd. De oevers van de beek zijn op een natuurlijke manier verstevigd met perkoenpalen en ruwe steen, zodat ze bij zware regenbuien stabiel blijven. 

Aan beide zijden van de Kwadebeek bevindt zich nog een gedeelte van het stort. Om ervoor te zorgen dat dat op zijn plek blijft en de Kwadebeek niet hindert in zijn loop, werden de oevers bedekt met een kleilaag en een halve meter aarde en extra gestabiliseerd door de aanplant van els en het inzaaien met grassen. De vallei kan nu spontaan terug evolueren naar een valleibos.

Uit een bodemonderzoek van de OVAM op de zuurteerstort site aan de Kerkwijk in Mariakerke, bleek dat sanering noodzakelijk is voor de bescherming van het milieu. Daarom gaf ze de opdracht een bodemsaneringsproject op te stellen. Hierin wordt beschreven hoe een verontreiniging wordt gesaneerd. Deze sanering is voorzien vanaf 2026 en zal wellicht zo'n 4 jaar in beslag nemen. De kostprijs wordt geraamd op 20,5 miljoen euro.

In 2024 startte de OVAM met de sanering van de voormalige arseenfabriek en omgeving in Bocholt en Oudsbergen. De verontreinigde grond wordt uitgegraven en opgeslagen in een geïsoleerde berging. De nieuwe berging zal aansluiten op de bestaande berging van 2001 en wordt zowel onder als bovenaan afgedekt met kleimatten en folie om de verontreiniging goed te isoleren van de omgeving. Zo kan geen verdere verspreiding in het grondwater plaatsvinden en kan de opges
lagen verontreinigde grond niet via de wind of via het regenwater de omgeving bijkomend verontreinigen. In het bos en verder stroomafwaarts zal de verontreiniging worden aangepakt door het grondwater op te pompen, te zuiveren en terug in de grond te laten sijpelen via een aangelegde gracht. De werken zouden tot eind 2025/begin 2026 duren. 

De saneringswerken van de voormalige droogkuissite Electra aan de Statielei 111 in Mortsel werden in 2023 opgestart. In 2024 werd er verder gesaneerd om ook lagere concentraties vuilvracht nog te verwijderen. Boringen werden uitgevoerd om te bekijken of de saneringsdoelstellingen behaald worden. Na de sanering zal de OVAM de panden gelegen aan de Statielei 109 (ex-Wibra) en Statielei 11 (ex-Bart Smit) op de markt brengen. 

In augustus 2024 ging de tweede fase van de bodemsaneringswerken op de voormalige terreinen van Massive en omgeving in Mortsel van start. Net zoals bij de eerste fase worden via filters voedingsstoffen geïnjecteerd om de micro-organismen in de bodem te stimuleren en de verontreiniging biologisch af te breken. Het injecteren van de voedingsstoffen zal in vier fases gebeuren met een tussenperiode van ongeveer één jaar. Tussendoor en nadien controleren we de bereikte resultaten door grondwaterstalen te nemen en te analyseren. De totale duur van de volledige sanering zal ongeveer tien jaar in beslag nemen. 

Er werden eveneens vijf kernen met PFAS-verontreiniging vastgesteld die in het siteonderzoek in kaart gebracht werden. Uit de risico-evaluatie blijkt dat er geen risico’s zijn voor de mens maar dat er voor één kern wel een risico is voor het milieu en voor vier kernen een risico op verdere verspreiding. Er werd besloten dat voor vier van de vijf kernen er noodzaak is tot sanering. 

Op de Tondelier-site in de Rabotwijk, waar vroeger een gasfabriek en een Alcatelfabriek stonden, waren de bodem en het grondwater verontreinigd met stoffen als teer, olie, cyanide, solventen en zware metalen. Op de site gebeurt sinds 2015 een sanering en herontwikkeling. In 2024 werd het onderzoek naar de PFAS-verontreiniging afgerond. Uit de resultaten blijkt dat ze geen risico veroorzaakt voor mens en milieu. Verdere maatregelen zijn hier niet nodig.