Bebossing van stortplaatsen

Vlaanderen heeft de ambitie om tegen 2024 4000 hectare nieuw bos aan te planten. Daarvoor zijn voldoende gronden nodig, welke vaak moeilijk te vinden zijn. Daarnaast kent Vlaanderen wel 3000 locaties waar afval op of in de bodem aanwezig is. Deze stortplaatsen oriënteren in de circulaire economie is een uitdaging waarmee de Vlaamse Regering aan de slag wilt gaan onder het concept van het Duurzaam Voorraadbeheer van Stortplaatsen. Voor elke stortplaats willen we een duurzaam beheer voorzien. Eén van de mogelijkheden is om voormalige stortplaatsen om te vormen naar bos. 

In opdracht van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir, ging de OVAM samen met Agentschap Natuur en Bos (ANB) eind 2020 na welke voormalige stortplaatsen potentieel in aanmerking komen voor een nieuwe groene bestemming. Uit deze eerste screening kwamen er 147 gemeenten naar voor waarin 256 voormalige stortplaatsen bebost zouden kunnen worden. Deze eerste ruwe schatting wees op een potentieel 485 hectare extra bos. Daarom vroeg minister van Omgeving Zuhal Demir begin 2021 aan de OVAM om samen met de lokale besturen na te gaan welke voormalige stortplaatsen effectief in aanmerking komen voor een nieuwe groene bestemming.

De lokale besturen kregen hierbij het aanbod van de OVAM om een stortplaats (indien deze nog niet onderzocht werd in het verleden) te laten onderzoeken door middel van een OBO indien het lokaal bestuur het engagement aangaat om de stortplaats nadien te bebossen. Alle stortplaatsen zouden toch voor 31/12/2023 onderzocht moeten worden en een bodemonderzoek zal dus sowieso moeten plaatsvinden. Deze oproep geldt ook voor particulieren indien zij in aanmerking komen voor vrijstelling van onderzoeksplicht. De oproep werd later ook verder uitgebreid naar stortplaatsen van publieke instellingen, provincies, intercommunales, kerfabriek, Natuurpunt, … ook zij kunnen beroep doen op een gratis bodemonderzoek indien zij de stortplaats nadien bebossen. 

Stortplaatsen zijn complexe systemen en bebossing zal daarom niet op elke stortplaats even vlot verlopen. Daarom liet de OVAM een stroomschema opstellen dat, minimum op basis van informatie verzameld tijdens een oriënterend bodemonderzoek, een indicatie geeft van de haalbaarheid van bebossing op de stortplaats. Door het stroomschema te doorlopen, wordt er aangegeven of bebossing mogelijk is en onder welke voorwaarden. Vervolgens worden er ook gebruiksadviezen geformuleerd indien bebossing mogelijk is, die de initiatiefnemer best toepast tijdens de bebossing of het bosbeheer (bv. is het nodig om hangende wandelpaden te voorzien, zijn er beschermingsmaatregelen nodig tijdens het aanplanten). Tenslotte wordt ook andere informatie meegedeeld die van belang kan zijn bij bebossing. Zo voorzien we de initiatiefnemer van de bebossing met zoveel mogelijk informatie om een duurzaam bos te creëren en beheren op de stortplaats.