BOFAS

De federale staat, het Vlaamse Gewest, het Waalse Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest sloten een samenwerkingsakkoord af over de uitvoering en financiering van de bodemsanering van tankstations.

De goedkeuring van dit samenwerkingsakkoord liet toe een interregionale bodemsaneringscommissie op te richten en een fonds te erkennen om de bodem van tankstations in België te saneren.

Bij de sluiting van een tankstation staat dit fonds zelf in voor de uitvoering en financiering van de bodemsanering. Bij tankstations die hun activiteit voortzetten, verleent dit fonds advies,  volgt het de sanering administratief op, voert het de controle uit en betaalt het de bodemsaneringskosten (gedeeltelijk) terug. De effectieve tussenkomst is in dit geval beperkt tot 62.000 euro per tankstation. Daarbij geldt een onderscheid tussen de saneringskost van de grond en die van het grondwater. Voor wie ondertussen reeds inspanningen leverde inzake sanering van een tankstation voorziet het samenwerkingsakkoord ook een mogelijke tussenkomst.

Op 26 januari 2004 werd de interregionale bodemsaneringscommissie (IBC) formeel opgericht. De IBC is samengesteld uit 2 vertegenwoordigers van elk gewest. In Vlaanderen zijn dit medewerkers van de OVAM.
De IBC staat onder meer in voor de erkenning van BOFAS en voor de uitvoering van het toezicht op de bepalingen van het samenwerkingsakkoord.

Op 3 maart 2004 erkende het IBC een dergelijk fonds, BOFAS vzw. Op 29 januari 2019 werd de erkenning van BOFAS vzw verlengd tot 31 december 2021. Op 8 mei 2019 werd een derde samenwerkingsakkoord (SWA 3) gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad. Dit houdt ondermeer een derde en laatste aanmeldingsperiode in bij BOFAS vzw voor (voormalige) tankstations in België. Gedurende een periode van slechts 6 maanden konden (voormalige) tankstations aanmelden bij BOFAS vzw. Bij het afsluiten van deze aanmeldingsperiode op 8 november 2019 ontving BOFAS 480 bijkomende aanvragen, waarvan 193 aanvragen voor Vlaanderen.

Voor meer informatie verwijzen we naar BOFAS vzw via de website www.bofas.be, per mail via info@bofas.be of telefonisch via het nummer
​​​​​​​ 02 788 29 00.

Voor dossiers waarvoor aan BOFAS vzw een ontvankelijke tussenkomst in het kader van een sluiting/stopzetting van een tankstation is ingediend met betrekking tot de uitvoering van het beschrijvend bodemonderzoek en van de bodemsanering, is een versnelde overdrachtsprocedure mogelijk volgens het ministerieel besluit van 15 april 2020 houdende toepassing van artikel 164 van het Bodemdecreet.

Deze info is bestemd voor de bodemsaneringsdeskundigen met cliënten die bij BOFAS een ontvankelijke aanvraag voor een tussenkomst in het kader van een stopzetting en/of sluiting van tankstationactiviteiten indienden. 

Wanneer deze cliënt een overdracht van zijn verontreinigde grond wil realiseren, wordt hij geconfronteerd met de procedure zoals voorgeschreven in het Bodemdecreet. Vermits bij een ontvankelijke aanvraag in het kader van een stopzetting, BOFAS vzw optreedt in naam en voor rekening van de aanvrager, zal de aanvrager niet voldoen aan de bepalingen van artikelen 104 tot en met 115 van het Bodemdecreet vooraleer zijn bodemsaneringsproject werd opgesteld door BOFAS en hiervoor een conformiteitsattest werd afgeleverd door de OVAM. Afhankelijk van de ernst van de bodemverontreiniging kan het echter nog een aantal jaren duren vooraleer BOFAS overgaat tot de opmaak van een bodemsaneringsproject.

Om hiervoor een oplossing te bieden, werd een afwijkende maatregel op de overdrachtsbepalingen van het Bodemdecreet in een ministerieel besluit vastgelegd. Dit ministerieel besluit (toepassing van artikel 164 tot afwijking van de artikelen 104 tot en met 115 van het Bodemdecreet) omschrijft de afwijkende maatregelen en de procedure die gevolgd moet worden om een versnelde overdracht mogelijk te maken.

Om deze versnelde overdrachtsprocedure toe te passen werd een stappenplan uitgewerkt. Dit stappenplan, samen met bijlagen 1 tot en met 6 en het ministerieel besluit vindt u hieronder:

• Stappenplan artikel 164
• MInisterieel Besluit artikel 164
• Bijlage 1 - aanmeldingsformulier
• Bijlage 2 - verklaring bodemsaneringsdeskundige
• Bijlage 3 - verbintenis in hoofde van de toekomstige eigenaar
• Bijlage 4 - Verbintenis in hoofde van de toekomstige gebruiker
• Bijlage 5 - overeenkomst tot kennisname aanvraagdossier voor tussenkomst Bofas
• Bijlage 6 - verklaring Bofas
• Bijlage 7 - verbintenis ten aanzien van OVAM

Bij het eerste en tweede samenwerkingsakkoord werden in totaal 3786 ontvankelijke aanvragen ingediend voor de drie gewesten. Onderstaande tabel geeft een overzicht van het aantal ontvankelijke aanvragen per type en dit voor elk gewest in België. De aantallen voor het derde samenwerkingsakkoord zijn niet opgenomen in onderstaande tabel omdat de controle op ontvankelijkheid nog loopt.

De locaties worden aangepakt volgens prioriteit, bepaald aan de hand van objectieve criteria. Indien nodig kan BOFAS, na goedkeuring door de Interregionale Bodemsaneringscommissie, voorrang verlenen aan projecten die kansen bieden voor tewerkstelling of herontwikkeling. Gronden waarop tankstations uitgebaat werden, zijn immers over het algemeen gelegen in verstedelijkte gebieden of in dorpskernen, en hebben een negatieve invloed op de onmiddellijke leefomgeving. Een bodemsanering in combinatie met een herontwikkeling van deze gronden kan zowel voor BOFAS als voor de aanvrager of nieuwe eigenaar een financieel voordeel opleveren en heeft daarnaast een positieve sociale impact.

De bodemonderzoeken en -saneringen verlopen vlot. Dit heeft een extra dynamiek gegeven aan de bodemsaneringen in Vlaanderen: niet alleen door BOFAS zelf, maar ook door de aanvragers die sneller geneigd zijn om een geplande bodemsanering uit te voeren. BOFAS toont aan dat alternatieve financiering van bodemsanering de herontwikkeling van verlaten gronden vooruit helpt, zowel vanuit financieel als vanuit sociaal-economisch oogpunt.