Bodemsaneringsproject 3M - Woongebied

Dit gefaseerd bodemsaneringsproject volgt op de beschrijvende bodemonderzoeken die in 2022 en 2023 zijn uitgevoerd.
Op 29 december 2023 is het overkoepelend beschrijvend bodemonderzoek voor het 3M-terrein en de omgeving bij de OVAM ingediend.
De bodemsaneringsdeskundige besloot in dit bodemonderzoek dat het gaat om een ernstige bodemverontreiniging. Wie in dit gebied woont, kan immers blootgesteld worden aan te veel PFAS. Op 20 februari 2024 legde de OVAM aan 3M Belgium op om over te gaan tot bodemsanering. 

Op 30 april 2024 werd een eerste bodemsaneringsproject ingediend voor dit gebied. Dit bodemsaneringsproject werd op 26 juli 2024 niet-conform verklaard door de OVAM. Op 15 oktober 2024 werd een gewijzigd bodemsaneringsproject ingediend. Dit bodemsaneringsproject heeft betrekking op de verontreiniging in het vaste deel van de aarde en de risico's voor de mens. Op 13 januari 2025 werd dit bodemsaneringsproject conform verklaard door de OVAM. U vindt deze beslissing onderaan deze pagina bij de downloads.  

De gronden opgenomen in het bodemsaneringsproject van 15 oktober 2024 zijn aangeduid in paars.
Andere kleuren op de kaart:

• Het oranje gebied is het gebied dat opgenomen is in het beschrijvend bodemonderzoek van 29 december 2023. 
• het rode gebied is het zogenaamde gebied 1A waarvoor in 2022 al een bodemsaneringsproject is opgesteld en goedgekeurd.

Het doel van de sanering is het wegnemen van de blootstelling aan de verontreiniging met PFAS in het vaste deel van de aarde. Uit het beschrijvend bodemonderzoek blijkt dat de blootstelling vooral gebeurt dor consumptie van eieren van kippen van vrije uitloop en in mindere mate door het eten van groenten uit de eigen tuin. Uit de afweging van de verschillende mogelijkheden voor de sanering blijkt een leeflaagsanering van de zones die bestemd zijn voor moestuin of kippenren de meest aangewezen saneringsvariant. Een leeflaagsanering betekent dat de toplaag tot een diepte van maximaal 70 cm wordt ontgraven en vervangen door propere grond. Dit gebeurt in de zones waar vandaag een moestuin of kippenren is en/of zones waar de eigenaar of bewoner in de toekomst een moestuin wenst.

Voorafgaand aan de werken gebeurt een plaatsbeschrijving en worden bijkomende staalnames uitgevoerd om de concentraties en de diepte van de verontreiniging na te gaan. Met de betrokken eigenaars en bewoners worden de planning en toegankelijkheid doorgesproken en worden concrete afspraken gemaakt rond de herstelling van elementen die verwijderd moeten worden om toegang tot de tuin te krijgen.

Tijdens de werken worden maatregelegen genomen om de hinder door stof, lawaai, licht en verkeer tot een minimum te beperken. Na de werken wordt een nieuwe plaatsbeschrijving opgemaakt om eventuele schade die is ontstaan door de werken op te sporen en te herstellen. De zone wordt hersteld als moestuin en indien  gewenst wordt de kippenren teruggeplaatst. Na de sanering wordt in een nazorgperiode de kwaliteit van groenten, fruit, eieren, compost en GFT-afval opgegevolgd om de resultaten van de sanering na te gaan. We weten wel dat zelfs bij kippen die op een gesaneerde bodem worden gehouden er kans is dat concentraties aan PFAS-componenten in de eieren verhoogd zullen zijn. Er zal dus ook na de sanering een gebruiksadvies gelden om geen eieren van kippen uit eigen tuin te eten.

De verontreinigde grond wordt afgevoerd naar een stortplaats. Er wordt geraamd dat in totaal 92.155 ton verontreinigde grond moet ontgraven en  vervangen worden. De duurtijd van de sanering voor het hele gebied wordt ingeschat op drie tot vier jaar. De planning hangt vooral af van de capaciteit voor aanvoer van propere aanvulgrond en afvoer van verontreinigde grond. De sanering zal parallel lopen met de saneringswerken in zone 1A. De gesaneeerde zone wordt hersteld als moestuin. Indien gewenst wordt de kippenren herplaatst. 

Het is aan 3M om de sanering uit te voeren en de kosten te dragen. Het bedrijf moet voor 1 oktober 2025 een kwaliteitsplan met een planning en een draaiboek bij de OVAM indienen. Er moet een aannemer worden aangesteld en de nodige afspraken moeten gemaakt worden. U zal gecontacteerd worden met de vraag ofu al dan niet wenst dat uw tuin wordt gesaneerd. 

Heeft u andere vragen:

• over algemene informatie over PFAS kan u vinden op PFAS-vervuiling | Vlaanderen.be
• voor algemene vragen voor de betrokken regio, kunt terecht bij de PFAS-ombudsdienst: IGEMO PFAS-ombudsteam Zwijndrecht
• over de impact op de gezondheid, kunt u terecht bij de PFAS-preventiemedewerkers: Preventiewerkers PFAS | Vlaanderen.be
• over de bodemproblematiek, kunt u terecht bij het team klantenbeheer van de OVAM op 015/284.458 (tussen 10-12u en 14-16u).