Waarom is gezonde bodem (en bodemzorg) belangrijk?

Bodem en ecosysteemdiensten

Een gezonde en propere levende bodem levert vanuit zijn bodemfuncties vele ecosysteemdiensten voor de mens en haar omgeving, bv. productie van voedsel, van drinkwater, als habitat van flora en fauna, … .


Bodem als belangrijke leverancier van ecosysteemdiensten

De natuur is niet alleen mooi en waardevol, ze doet ook veel voor de mens en zijn omgeving. Al die zaken die de natuur voor ons doet, noemen we ecosysteemdiensten of natuurvoordelen. We kunnen niet zonder voedsel, water, kleding of warmte. Natuurvoordelen helpen ook allerlei problemen oplossen: van vervuiling tot de opwarming van de aarde, of zelfs stress.

Gezonde bodem levert veel diensten

De bodem neemt als leverancier van ecosysteemdiensten een bijzondere plaats in de natuur in. Een vruchtbare bodem zorgt voor voedsel op ons bord en brengt grondstoffen zoals vezels en hout voort. Die gebruiken we voor allerlei toepassingen zoals textiel, meubels en medicijnen, en als energiebron. Bodems zuiveren vervuild grondwater en hebben een zelfreinigend vermogen. De bodem kan water vasthouden, waardoor we minder wateroverlast ervaren en er genoeg water beschikbaar is als we dat nodig hebben. Een goede bodemkwaliteit beperkt erosie, waardoor we overlast en schade door modder in straten en woningen vermijden.

De bodem herbergt een groot deel van de biodiversiteit en de genetische diversiteit op aarde en vormt een habitat voor vele organismen. Een gezonde bodem met een divers bodemleven betekent een gunstige leefomgeving voor andere planten en dieren. Bodemorganismen leveren bovendien een cruciale bijdrage aan heel wat bodemfuncties en -processen, bijvoorbeeld het vrijmaken van voedingsstoffen voor gewassen. Als onderdeel van de koolstofcyclus is de opslag van koolstof in de bodem daarnaast een belangrijk onderdeel van klimaatmaatregelen. Ten slotte herbergt de bodem ook heel wat culturele en spirituele rijkdom voor de mens, denk maar aan onze begraafplaatsen of ons archeologisch erfgoed.

Responsive Image

Zorg en aandacht

De diensten die de bodem voor mens en omgeving opneemt, verdienen onze aandacht en de zorg is best wederzijds. Verschillende toekomstige uitdagingen, zoals de klimaatverandering en wijzigingen in landgebruik, maken die aandacht en zorg bovendien urgent.

De OVAM stimuleert de zorg voor ecosysteemdiensten van de bodem op verschillende manieren:

Ecosysteemdiensten binnenbrengen in bodemsanering
Zo voerden we een studie uit om ecosysteemdiensten beter op te nemen in ons beleid. Met de herziening van de multicriteria-analyse in het bodemsaneringsproject willen we de doelen van de bodemsanering niet wijzigen, maar wel meer aandacht vragen voor de manier waarop de sanering wordt uitgevoerd - en dus ook voor welke saneringstechniek op welke manier ingezet wordt. Verder willen we een draagvlak creëren en knowhow injecteren in de bodemsaneringssector. Het einddoel is dat bodemsaneringsdeskundigen rekening houden met het belang van bodem-ecosysteemdiensten en dat ze meer duurzame en ecosysteemdienstvriendelijke saneringen uitvoeren.

De nieuwe Code van Goede Praktijk  beschrijft de MCA-herziening en legt uit hoe u als bodemsaneringsdeskundige, als aannemer of als opdrachtgever van bodemsaneringen of herontwikkelingen meer aandacht voor ecosysteemdiensten en bodemzorg kunt integreren in uw project. Zo creëert u een grotere meerwaarde voor uw grond. Naast een berekeningsmodule vindt u er ook voorbeelden van milderende maatregelen waarmee u de impact van bodemsaneringswerken op (bodem)ecosysteemdiensten positief kunt beïnvloeden.

Toepassen van natuurgebaseerde oplossingen voor aanpak bodemverontreiniging
Daarnaast werken we aan een handleiding voor natuurgebaseerde oplossingen bij beheer van bodemverontreiniging en zetten we pilootproeven met natuurgebaseerde saneringstechnieken op.

De OVAM zet ook in op natuurgebaseerde oplossingen voor (water)bodemverontreiniging via de Europese projecten Life Narmena en Resanat.

Samenwerking met collega’s van Beleidsdomein Omgeving en Beleidsdomein Landbouw en Visserij
We werken verder samen met collega-overheden om kennis en praktijkervaring te delen en samen projecten op te zetten. Hier vindt u meer informatie over deze samenwerking.

Bodembeheer