Duurzaam omgaan met textiel in tijden van Black Friday

Kleding en textiel zijn basisbehoeften. Het aanbod is groot, divers en vernieuwt snel met gevolgen voor de kwaliteit en duurzaamheid. Dit heeft ernstige gevolgen voor onze planeet, onze gezondheid en onze portemonnee. Bovendien wordt de textielafvalberg te groot, waardoor een aanzienlijk aandeel textiel niet gerecycleerd of hergebruikt kan worden als nieuwe grondstof.
 
Een paar feiten en cijfers

Volgens de meest recente gegevens (VITO, februari 2021) koopt de gemiddelde Europeaan jaarlijks 26 kg textiel (kledij, schoenen en huishoudtextiel) en produceert hij 11,3 kg textielafval, goed voor 5,8 miljoen ton textielafval per jaar in Europa. Daarvan wordt naar schatting slechts een derde selectief ingezameld door textielcontainers of ophaling aan huis. De rest wordt gestort of verbrand. Van het selectief ingezamelde textiel wordt ongeveer 60 % hergebruikt (vaak buiten Europa), 10-30 % gedowncycled (isolatie, vulling, vodden), en 10-20 % is alsnog afval. Minder dan 1 % gaat naar hoogwaardige recyclage tot nieuwe textielvezels. In 2020 werd er in Vlaanderen 53,6 ton textielafval of 8,1 kg per inwoner ingezameld. 

Impact op onze planeet en ons leefmilieu 

Voor de productie van al dat textiel zijn er per persoon jaarlijks 1,3 ton primaire grondstoffen,
100 000 liter water en 700 m² land nodig. 

60 % van het geconsumeerde textiel is synthetisch (polyester, nylon, elastaan). Synthetische vezels hebben vooral een impact op het klimaat door het gebruik van fossiele grondstoffen en zijn goed voor de uitstoot van 650 kg CO2-equivalent per persoon per jaar.
 
Daarnaast is synthetisch textiel ook een belangrijke bron van microplastics, kleine plasticdeeltjes die vrijkomen tijdens productie, wassen, gebruiken en afvalverwerking van het textielproduct. Schattingen gaan ervan uit dat er wereldwijd jaarlijks tussen 0,2 en 0,5 miljoen ton textielgerelateerde microplastics in onze oceanen terechtkomen. Die komen vooral vrij tijdens het wassen van kleding.  
Maar ook natuurlijke vezels zorgen voor veel milieu-impact. Zo scoort katoen slecht op vlak van land, water- en chemicaliëngebruik. Voor textiel geldt dus niet dat kiezen voor natuurlijke of biogebaseerde grondstoffen altijd beter is.
 
Tot slot heeft ook het transport van al dit textiel over land en zee een impact op het milieu.
 
In het nieuwe circulaire materialenverhaal leert u meer over de klimaatvoetafdruk van een duurzaam T-shirt t.o.v. een fast fashion T-shirt.
 
Hoe kan ik toch duurzaam omgaan met textiel? 

De transformisten ontwikkelden de Piraminder, een vijfstappenplan om minder en anders te consumeren. Consumeren omvat meer dan aankopen en gebruiken alleen. De Piraminder sluit de kringloop op een duurzame wijze.

Wilt u het milieu, het klimaat en uw portemonnee sparen? Ga dan volgend stappenplan na vooraleer u een nieuwe aankoop doet: 

1. Gebruik wat u hebt
   Draag zorg voor kleding en textiel, zowel bij gebruik als onderhoud. Vergeet niet dat op kleding en textiel ook twee jaar garantie geldt.  
    
2. Deel of ruil 
   In Vlaanderen zijn er verschillende initiatieven onder particulieren en verenigingen, al dan niet ondersteund door overheden of bedrijven. Delen kan ook door uw kleding en textiel te schenken aan kringloopcentra en goede doelen. 
   
   Tips: kledingbib Dressr, babytheken, deelinitiatieven armoedebestrijding, swishing en ruilen onder vrienden, geefpleinen,… 
    
3. Tweedehands is hip 
   Zowel online als offline zijn er tal van mogelijkheden om tweedehandskleren te kopen onder particulieren, profit en non-profit organisaties en winkels. 
   Ook Kringloopcentra en kringloopwinkels hebben een ruim en variërend assortiment. In 2021 verkochten de kringloopcentra in Vlaanderen 4 194 611 kg textiel of 0,6 kg per inwoner. Ze hadden een omzet van ruim 24 miljoen euro. Verder werd er via de winkels 16 020 213 kg of 2,4 kg per inwoner ingezameld en geschonken. 
   
   Meer info over hergebruik van materialen. 
    
4. Maak en herstel 
   Kennis en vaardigheden opdoen om met textiel aan de slag te gaan kan op verschillende manieren. Vormingsinstellingen, lokale besturen en socio-culturele organisaties en verenigingen bieden korte en langere vormingen aan van basis opleiding tot meer creatieve  om te leren herstellen en te herontwerpen.  Ook Repaircafés en Belgische kledingmerken zetten er op in. Zo biedt het Belgische merk Xandres ook een herstel en naaidienst aan voor reeds aangekochte kleding.
    
5. Koop bewust en minder 
   Wilt u toch iets nieuws kopen? Stel u dan eerst de volgende vragen: 
   1. Is het echt nodig/noodzakelijk of zou het eerder om de verkeerde redenen gekocht worden? 
   2. Is het nu, direct en dringend nodig?
   3. Heeft u al dan niet iets gelijkaardigs/bruikbaars liggen?
   4. Hoe werd het nieuwe artikel geproduceerd? Wat is de herkomst, in welke omstandigheden werd het geproduceerd en uit welke materialen bestaat het? 

Duurzame winkels in uw buurt. 

Jong geleerd is oud gedaan 

Op Black Friday organiseert MOS – duurzame scholen, straffe scholen – voor de derde keer #MissieMinder, een actiedag voor scholen die inzetten op bewust verbruiken. In 2020 stond de actiedag in het teken van voedselverlies, vorig jaar werd de berg wegwerpplastic aangepakt. Dit jaar ligt de focus op textiel. Tijdens de actiedag stellen basis- en secundaire scholen alles in het werk om de textielafvalberg te verkleinen. 

Meer info op https://mosvlaanderen.be/missieminder-vrijdag-25-november-2022

Meer weten? 

Interessante links:  

• https://ovam.vlaanderen.be/circulaire-mode-en-textiel
• Kenniswijzer educatie: https://ovam.vlaanderen.be/duurzaam-met-textiel
• Denk na over het onderhoud van je kleding: was- & strijktips - Tips & Tricks detail - Close The Loop (close-the-loop.be)
• En nou is het afgelopen met te veel kleding | De Avondshow met Arjen Lubach (S2) 
• Gebruik - Phase - Close The Loop (close-the-loop.be
• https://www.detransformisten.be/artikel/circular-monday-op-21-november-2022
• https://ewwr.eu/get-inspired/
• Nieuwsbrief van Vlaanderen Circulair over Circular Monday