Voedselverlies blog - ‘kleine’ innovaties hebben groots effect op voedselverlies bij Vlaamse bedrijven

Voor elke Vlaming 100 kilo voedselverlies

In Vlaanderen gaat elk jaar een berg eetbaar voedsel verloren. Het voedselverlies is het grootst bij de Vlaamse bedrijven die actief zijn in de voedingsketen. In 2020 raakte 659.715 ton voedsel niet bij de consument, ongeveer drie vierde van het totale voedselverlies in Vlaanderen. Omgerekend is dat zo’n 100 kilogram per inwoner. Dat voelen de bedrijven niet alleen hun portemonnee, voedselverlies is in een wereld die worstelt met klimaatopwarming en honger ook een groot ecologisch en ethisch probleem.
 

Waar gaat al dat voedsel verloren?

Het voedselverlies bij de bedrijven zit bij verschillende schakels in de voedingsketen. 

• In de landbouwsector blijft elk jaar ongeveer 320.000 ton voedsel achter op het veld of aan de boom. Het weer heeft een grote invloed op het aanbod en de vraag. Soms is de afzetmarkt voor bepaalde producten te klein en is er overproductie.
   
• Vlaanderen heeft een sterke, exportgerichte voedingsindustrie. Die is goed voor 227.000 ton voedselverlies. Het overgrote deel daarvan wordt gebruikt als veevoeder of als bodemverbeterend middel, of wordt vergist om energie op te wekken.
   
• De voedingswinkels zijn verplicht om selectief voedingsafval in te zamelen. Zo belandt er steeds minder voedsel als restafval in de verbrandingsoven. Samen met de toename van het aantal supermarkten steeg ook het voedselafval, maar gaat er uiteindelijk minder via het restafval verloren. Bij de laatste meting was dat 37.381 ton.
   
• In de horeca is nog werk aan de winkel om voedselverlies te vermijden of te sorteren. Meer dan 70 procent van de voedselresten komt in de verbrandingsinstallatie terecht.
   
• Bij de cateringsector, denk maar aan grootkeukens in de zorgsector of in bedrijven, gaat net geen 10.000 ton verloren. In veel scholen en bedrijven wordt sorteren van keukenafval en etensresten de boodschap.
   

Bedrijven gaan voedselverlies te lijf

Voedselverlies te lijf gaan hoeft niet complex te zijn. Zo verduidelijkt Johanna Meuwissen van FoodWIN in onze podcast over voedselverlies: “Het zijn niet altijd ‘de zotste dingen eerst’. Soms is het uiteraard complex en gaat het over verpakkingen, over het totale proces, stockage. Er zijn ook heel veel dingen die voedingsbedrijven aan het doen zijn zoals smart labels en temperatuurregulatoren voor de frigo. Dan wordt het dus complex. Vaak zijn er eigenlijk vrij ‘makkelijke’ ingrepen mogelijk die een grote impact hebben. Het hoeft geen gigantische omslag te zijn, soms kan het in de kleine zaken zitten, zoals een maaltijdbox die zich aanpast aan een grote oogst.” 

Overal in de voedingsketen ontwikkelen bedrijven en organisaties innovatieve oplossingen om het voedselverlies te verkleinen. Met deze inspirerende tips kunnen ondernemingen het verschil helpen maken:

1. Meten is weten
   Om iets te doen aan het probleem, moet je natuurlijk eerst weten hoe groot het is. Als bedrijven hun voedselverlies in kaart brengen, kunnen ze acties uitwerken om minder voedsel verloren te gaan. Ze kunnen er dan ook concrete, meetbare doelstellingen aan koppelen.
    
2. Doneer aan voedselbanken
   Al veel supermarkten en voedingsbedrijven schenken aan de voedselbanken of aan sociale organisaties. Maar het kan nog veel beter. Zo komt het voedsel, dat nog perfect eetbaar is, terecht bij mensen die het heel goed kunnen gebruiken.
    
3. Ga creatief aan de slag met voedseloverschotten
   Bedrijven kunnen elkaars voedselstromen in andere producten gebruiken. Sap of zelfs wijn van appels, brood of gebak, smoothie van komkommer, kroketten van witloof,…: de creatieve mogelijkheden zijn oneindig!
    
4. Experimenteer met pilootprojecten
   De Vlaamse overheid test samen met een heleboel partners nieuwe toepassingen uit om voedselverlies tegen te gaan. Dat gaat van innovatieve methodes om voedsel langer te bewaren tot gloednieuwe producten die gemaakt zijn van fruit, groenten,... dat anders verloren gaat.
    
5. Omarm technologie
   Een aantal ziekenhuizen en woonzorgcentra slaagden erin om het voedselverlies in hun grootkeukens met 20 tot 40 procent te verminderen. Dat deden ze door slimmer te plannen en door te sleutelen aan hun porties. Kleine ingrepen kunnen een heel grote impact hebben. In de voedingsindustrie zijn vaak menselijke fouten de oorzaak van voedselverlies. Technologie en automatisering kunnen daar een deel van de oplossing zijn.
    
6. Vergeet de doggybag niet
   De doggybag is ondertussen ook in onze restaurants ingeburgerd. Maar horecazaken mogen hun klanten gerust nog wat actiever aansporen om overschotjes van de vuilnisbak te redden en mee naar huis te nemen. 
    
7. Sorteer
   Voedseloverschotten die je niet kan vermijden, net als etensresten horen niet meer thuis in de restafvalbak. Alle bedrijven moeten voortaan selectief voedselafval inzamelen. Maak goeie afspraken met uw afvalinzamelaar en maak de sorteerregels kenbaar aan de medewerkers.

Meer weten? Ontdek dan onze whitepaper rond voedselverlies of kijk voor meer inspiratie op www.dekostwinners.be.