Welke stoffen vervuilen de bodem?

PFAS-vervuiling

Wat is PFAS? Hoe kunnen deze in het milieu verspreiden? Op welk terreinen kunnen deze aangetroffen worden? Wat als ik eigenaar ben van een dergelijke grond?

PFAS algemeen

Op de specifieke website vindt u de nodige informatie terug over de kenmerken, verspreiding, risico's en maatregelen in verband met PFAS.

PFAS verzamelnaam

PFAS is de verzamelnaam voor meer dan 6000 chemische stoffen waarin onder andere een combinatie van fluorverbindingen en alkylgroepen voorkomt. Ze komen niet van nature voor in het milieu. De EU legde het gebruik van PFAS sinds 2006 aan banden.

PFAS zijn bestand tegen hoge temperaturen en zijn water-, vuil- en vetafstotend. Daarom worden ze veel gebruikt in industriële toepassingen en consumentenprodukten. Denk aan de antibaklaag in pannen, cosmetica, textiel, blusschuim, schoonmaakmiddelen of smeermiddelen.

Verspreiding van PFAS in het milieu

De verspreiding van PFAS in het milieu verloopt vooral door:
  • Industriële productie: bedrijven waar PFAS werden of worden geproduceerd.
  • Toepassing in de industrie: PFAS worden gebruikt om materialen vet- en waterafstotend te maken. Galvaniseerbedrijven, papierverwerking en textielveredeling zijn de sectoren met het grootste risico op verspreiding van PFAS.
  • Brandweeroefeningen en bestrijding van grote branden: PFOS en PFOA (soorten van PFAS) weden tot 2010 gebruikt in blusschuim voor het blussen van vooral chemische branden. Op oefenterreinen van de brandweer (in de gemeenten, industrie, vliegvelden...) en sites waar een grote brand werd geblust met fluorhoudend blusschuim is er een groot risico op verontreiniging met PFAS van bodem en grondwater.
  • Afvalverwerking: stortplaatsen, waterzuiverings- en afvalverbrandingsinstallaties verwerken PFAS-houdende materialen. Het risico op verspreiding van PFAS wordt beperkt door de emissiebeperkende maatregelen (inkapseling, filtratie, rookgasreiniging), maar verder onderzoek daarvoor is nodig.

Inventarisatie door OVAM

In juni 2021 startte de OVAM met een inventarisatie van mogelijke locaties voor bodemverontreiniging met PFAS: bekende bodemdossiers werden opnieuw geëvalueerd. Daarnaast startte een nieuwe inventarisatie, in samenwerking met het Departement Omgeving, de lokale besturen en het Netwerk Brandweer:
  • op basis van de VLAREBO-databank en de milieuvergunningen werd per Vlaamse gemeente een lijst opgesteld met mogelijke locaties;
  • aan de lokale overheden werd gevraagd om meer gedetailleerde informatie te bezorgen over de activiteiten en mogelijke incidenten op die locaties;
  • er werd een lijst gevraagd van terreinen waar in het verleden een hevige brand heeft gewoed en waar geblust of geoefend werd met fluorhoudend blusschuim.
De uiteindelijke lijst telt meer dan 4000 locaties met een mogelijk risico: de OVAM beoordeelt op basis van informatie van de gemeenten welke van die locaties inderdaad een risico kunnen vormen en bepaalt samen met experts waar verder onderzoek nodig is. Locaties waar geblust of geoefend is met fluorhoudend schuim krijgen daarbij de hoogste prioriteit. Ook locaties bij woonzones en drinkwaterwingebieden krijgen voorrang.

Terreinen waar in het verleden een hevige brand heeft gewoed en waar geblust of geoefend werd met fluorhoudend blusschuim

De OVAM heeft in het kader van de inventarisatie van deze locaties samengewerkt met o.a. de lokale besturen, de provincies en de brandweerhulpverleningszones:
  • In totaal werden al zo'n 800 locaties geïnventariseerd. Evenwel bleek er op 51 van deze locaties niet te zijn geblust of geoefend met fluorhoudend schuim.
  • De OVAM vermeldt de betrokken locaties op het bodemattest.
  • Het Agentschap Zorg en Gezondheid heeft voor de betrokken locaties no regret maatregelen afgekondigd. Deze kunt u raadplegen op No regret-maatregelen brandweeroefenterreinen en sites van een zware industriële brand | Vlaanderen.be
  • De OVAM startte in juli 2021 met bodemonderzoek op deze locaties. Terreinen in de buurt van woonzones, scholen en drinkwaterwingebieden krijgen daarbij prioriteit. De OVAM start maandelijks een 40-tal nieuwe bodemonderzoeken op. Werd er reeds een bodemonderzoek op de grond uitgevoerd? Dan kunt u dit raadplegen op Maatregelen per gemeente | Vlaanderen.be. Wenst u zelf over te gaan tot het laten uitvoeren van een bodemonderzoek, contacteer dan een bodemdeskundige. Zij weten hoe ze op een correcte wijze stalen moeten nemen en hoe ze dit rapporteren aan de OVAM.
Bent u eigenaar van een dergelijke grond en ontving u een brief van de OVAM en heeft u hierover vragen?

Ook interessant voor u

Team klantenbeheer - bodem

Adres
Stationsstraat 110
2800 Mechelen
Route en bereikbaarheid
Telefoon
015/284.458