Asbest herkennen

Asbestdaken en -gevels

Bestaat het dak of de gevel van uw woning uit asbest? Houd dan rekening met de gezondheidsrisico’s en neem de juiste voorzorgsmaatregelen. Indien nodig moet u uw dak of gevel (laten) vervangen.


Een asbestdak of -gevel is bekleed met leien, platen of golfplaten uit asbestcement. De leien en (golf)platen kunnen naast de klassieke grijstinten ook rood of roze zijn. Bestaat het dak of de gevel van uw woning uit asbest? Neem dan de juiste voorzorgsmaatregelen en laat de materialen indien nodig vervangen. 


Hoe herken ik een dak of gevel met asbest?


Asbestcement werd in België lange tijd op grote schaal gebruikt om leien, vlakke platen en golfplaten mee te produceren. In Vlaanderen alleen al zou zo’n 86 miljoen m² aan daken en gevels uit asbestcementen materialen bestaan. Pas in 1998 werd de productie van asbestcement in ons land definitief verboden.
Hier vindt u  meer info over Hoe asbest herkennen
 

overzicht van de geschatte hoeveelheden asbesthoudende materialen in Vlaamse gebouwen anno 2019

Risico’s van een dak of gevel met asbest

Veroudering en verwering

Recent onderzoek toont aan dat de schadelijke asbestvezels in golfplaten en leien al na twintig jaar in de omgeving kunnen vrijkomen. Dat komt door veroudering en verwering van het materiaal, zowel aan de buiten- als aan de binnenzijde.

Dakbekleding verweert doorgaans sneller dan gevelbekleding. Gevelbekleding wordt immers minder blootgesteld aan regen en wind. Asbestcementen golfplaten zijn zelden gecoat. Ze zijn ook minder stevig dan leien. Daardoor verweren ze sneller.

Verwering buitenzijde

Als de buitenzijde van een asbesthoudende dak- of gevelbekleding verweert, kunnen vrije asbestvezels voorkomen op verschillende plaatsen rondom uw woning. Bijvoorbeeld:

  • in de omgevingslucht: Nederland telt gemiddeld 35 asbestvezels per kubieke meter lucht. Voor Vlaanderen bestaan er geen recente metingen, maar de concentraties zouden minstens gelijkaardig zijn.
  • in de dakgoot of op een plat dak: afstromend regenwater neemt asbestvezels mee via de dakgoot of via de overloop van een plat dak. Het opgedroogde slib en het mos dat achterblijft, kan erg veel asbestvezels bevatten.
  • in de regenwaterput, de afvoer of de riolering: elke regenbui zorgt voor een nieuwe aanvoer van asbestvezels die terechtkomen in de regenwaterput, de afvoer of de riolering. Vooral in de onderste waterlaag en in het slib neemt de concentratie aan asbestvezels alsmaar toe.
  • in de afdruipzone op de bodem: waar geen dakgoot aanwezig is, komt regenwater met asbestvezels rechtstreeks op de bodem terecht.

Is het oppervlak van uw leien of golfplaten nog glad? En groeit er geen mos op? Dan is het asbestcement nog in goede staat. Meestal geldt dat alleen voor een recente en gecoate bekleding, minder dan 20 jaar oud, die niet sterk wordt blootgesteld aan weer en wind.

Om de toestand van uw asbestcementen dak of gevel objectief te bepalen, kunt u een expert inschakelen. Die kan de verwering visueel beoordelen of een kleefstaal laten analyseren door een erkend asbestlabo.  

Verwering binnenzijde

Ook de binnenzijde van een dak- of gevelbekleding in asbestcement kan na verloop van tijd verweren. Dat komt bijvoorbeeld door:

  • het bewegen of trillen van het dakgebinte, bijvoorbeeld door hoge of lage temperaturen of door zwaar verkeer;
  • luchtverwarmingsstromen in werkplaatsen;
  • mestdampen in stallen.

De vrijgekomen asbestvezels kunnen achterblijven op de onderliggende isolatie, het dakgebinte, de vloer of het aanwezige materieel. Asbestcementen golfplaten op een metalen dakstructuur zijn het gevoeligst voor verwering omdat die structuur door temperatuurverschillen uitzet en weer inkrimpt.

Verwering aan de binnenzijde van asbestcementen leien of golfplaten is moeilijk te herkennen. Om zeker te zijn laat u best het stof onder de bekleding analyseren door een erkend asbestlabo.

Voorzorgsmaatregelen bij een dak of gevel met asbest


Bestaat uw dak- of gevelbekleding uit asbestcement? Dan moet u enkele voorzorgsmaatregelen nemen om het asbest niet te beschadigen en vervuiling te voorkomen. Als het asbest beschadigd is, komen er schadelijke asbestvezels terecht in de omgeving. Dat is gevaarlijk voor mens en milieu.

Algemene voorzorgen

Neem de volgende preventieve maatregelen als uw dak of gevel asbest bevat:

  • Breek, slijp of schuur nooit asbesthoudende leien of golfplaten. Gooi er niet mee en boor er geen gaten in.
  • Gebruik geen regenwater in uw wasmachine, om binnen te poetsen of om uw tuin mee te besproeien.
  • Spoel uw schoenen af als u over het dak of de dakgoot hebt gelopen. Giet het spoelwater rechtstreeks in de riolering.
  • Blijf weg uit de afdruipzone waar het regenwater van uw dak loopt.
  • Reinig uw dakgoot alleen bij nat weer, verzamel het slib en gooi het dubbel verpakt bij het restafval.

Ontmossen verboden

Het is bij wet verboden om een asbesthoudende dak- of gevelbekleding te ontmossen. Ontmossen beschadigt het oppervlak, waardoor grote hoeveelheden asbestvezels kunnen vrijkomen. De vrije asbestvezels vervuilen de omgeving en vormen een mogelijk risico voor de gezondheid.

Let op: sommige ontmossingsbedrijven zullen toch aanbieden om uw dak te ontmossen. Ze proberen u te overtuigen dat uw dak niet asbesthoudend is of dat hun manier van ontmossen is toegelaten. Onthoud dat alle kunstleien en golfplaten ouder dan 1990 in regel asbesthoudend zijn en dat geen enkele manier van ontmossen toegelaten is.

Geen zonnepanelen of overzetdaken

Het is verboden om zonnepanelen, een overzetdak of andere constructies te plaatsen op een asbestdak of -gevel.

  • Bij de werken die daarvoor nodig zijn, wordt er geboord, geslepen en genageld in het asbesthoudende dak. Daardoor raken de onderliggende materialen vervuild met asbestvezels.
  • Een asbestdak onder een overzetdak blijft een bron van oud, sterk verweerd asbest. Het vormt een risico voor de gezondheid en doet de waarde van uw woning dalen.
Indien het gaat om asbesthoudende dak- of gevelbekleding (buitenzijde), geldt het verbod ongeacht de wijze van bevestiging op de constructie. Indien er enkel sprake is van een asbesthoudend onderdak dan geldt het verbod alleen in het geval de plaatsing niet kan zonder het beschadigen van het onderliggende asbesthoudende onderdak. 
 
Laat op voorhand een monster analyseren door een erkend labo.
Bent u van plan om zonnepanelen te plaatsen? 
Zorg ervoor dat u een bewijs hebt dat uw leien /golfplaten asbestvrij zijn. Als er geen bewijs is dat de golfplaten/leien asbestvrij zijn, kan een toezichthouder bij een controle de werken stilleggen tot een laboanalyse aantoont dat er inderdaad geen asbest aanwezig is in de golfplaten of de leien. 
Doe dus op voorhand al een beroep op een erkend asbestlabo voor de analyse van een monster. Vaak kan alleen een laboanalyse met zekerheid bepalen of een materiaal asbesthoudend is of niet. 
.

Asbestdak of -gevel vervangen


De Vlaamse Regering heeft in haar Actieplan Asbestafbouw vastgelegd dat alle asbestcementen daken en gevels in Vlaanderen tegen 2034 vervangen moeten zijn. De aanleiding voor het actieplan was het recente inzicht dat daken en gevels in asbest ook door verwering en veroudering een risico kunnen vormen.

Om risico’s te vermijden, kunt u een asbestcementen dak of gevel best na ongeveer dertig jaar (laten) vervangen. Als u langer wacht, wordt het steeds moeilijker en duurder om het materiaal veilig te verwijderen. Hercoaten is geen optie omdat u een asbestdak niet mag afschuren of ontmossen. Ook een overzetdak plaatsen is verboden. Vervangen is dus de enige optie. Wilt u uw asbestdak (laten) vervangen? Bekijk dan of u in aanmerking komt voor ondersteuning of een subsidie.

Dak of gevel in asbest zelf vervangen

In Vlaanderen mag u als burger zelf uw asbestcementen dak of gevel vervangen. Doe dat altijd op een veilige manier.
U vindt meer informatie in de volgende brochures:

Dak of gevel in asbest laten vervangen

Een verweerde dak- of gevelbekleding in asbestcement op een veilig manier verwijderen is niet eenvoudig. Er komen heel wat maatregelen bij kijken om de risico’s te beperken en de verspreiding van asbestvezels te voorkomen. Werk daarom alleen met een aannemer die zich aan de nodige veiligheidsmaatregelen houdt:

Aannemers die dakwerken uitvoeren kunnen bovendien aansluiten bij het 'Asbestcharter veilig werken voor dakaanemers', een gezamenlijk initiatief van de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM), de Bouwunie en de Vlaamse Confederatie Bouw. Dat charter vertegenwoordigt een systeem van kwaliteitsgarantie voor dakwerkers. Een dakwerker die het charter ondertekent, moet in orde zijn met alle wettelijke werkgeversverplichtingen en moet werken volgens de Code van Goede Praktijk.


Team asbestafbouw