Voedselverlies

Beleidskader voedselverlies

De strijd tegen voedselverlies leidt tot een efficiëntere voedselketen en gaat voedseltekkorten tegen. Minder voedsel verliezen levert ook een bijdrage aan de reductie van CO2-emissie en het behalen van de klimaatdoelstellingen.

Beleidskader

De Vlaamse Regering en de verschillende schakels van de voedingsketen engageren zich om gezamenlijk de voedselverliezen tegen 2020 te verminderen met 15% en tegen 2025 zelfs met 30%. Op 3 april 2015 hebben ze de Ketenroadmap voedselverlies 2015 -2020 ondertekend. De Ketenroadmap kwam er een jaar na de officiële ondertekening van de gezamenlijke engagementsverklaring ‘Samen tegen Voedselverlies’.

Betrokken bij deze Ketenroadmap zijn Boerenbond, FEVIA Vlaanderen, Comeos Vlaanderen, Unie Belgische Catering, Horeca Vlaanderen, UNIZO, Buurtsuper.be en het Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties (OIVO).

Het tegengaan van voedselverlies is een absolute prioriteit in het Vlaamse Regeerakkoord 2019-2024.

Om de ambities voor preventie en valorisatie van biomassa- en voedsel(rest)stromen verder te zetten na de roadmap 2015-2020, heeft de OVAM - en departement Landbouw en Visserij (voor het luik voedselverlies)- samen met de stakeholders het actieplan ‘voedsel en biomassa circulair 2021-2025’ uitgewerkt. Dit Actieplan is goedgekeurd door de Vlaamse Regering op 23 april 2021. U vindt een link naar het actieplan in de kader publicaties op deze pagina.

Ter voorbereiding van dit actieplan is er een omgevingsanalyse opgemaakt. Het beleidskader en de -initiatieven in Vlaanderen en de naburige regio’s worden hierin samengevat op vlak van voedselverlies, afval en materialen, bio-economie, klimaat en hernieuwbare energie.

Cijfers en monitoring

De studie Voedselverlies in ketenperspectief (2012) onderzocht het voedselverlies in Vlaanderen en maakte het eerste globaal overzicht van de problematiek in Vlaanderen. Enkele pistes, zoals het verduidelijken van de houdbaarheidsinformatie, de verbetering van de verpakking en de rol van de sociale distributie werden verkend.
In 2014 werd het voedselverlies in het restafval geanalyseerd in de studie “Onderzoek van het voedselverlies bij Vlaamse gezinnen via sorteeranalyse van het huisvuil.” Er werd 16,9 kg voedselgerelateerd afval gevonden op een totaal van 109,9 kg per persoon per jaar. Meer info over voedselverlies en restafval is ook te vinden in het nieuwe rapport
“Huishoudelijk afval en gelijkaardig bedrijfsafval 2016” ( pgn 18 ev ). In mei 2017 werden de nieuwe cijfers van het voedselverlies over heel de keten bekend gemaakt. Alle informatie hierover vindt u op www.voedselverlies.be/monitor.

Verpakkingen en voedselverlies

De studie Voedselverlies en verpakkingen onderzocht in welke mate goed ontworpen verpakkingen voedselverlies kunnen voorkomen zonder de globale klimaatimpact te vergroten. Deze studie is ook beschikbaar in het Engels (Food loss and packaging). Voorbeelden van innovatieve verpakkingen vindt u op Pack2savefood
De Roadmap "Voedingsverpakking van de toekomst" is een project waarbij met inbreng vanuit de hele keten van voedselverpakkingen, onderzoekslijnen werden uitgezet voor de komende jaren. Binnen de roadmap werd een gezamenlijke visie en strategie geformuleerd over voedingsverpakkingen van de toekomst, met 2030 als horizon. Door toekomstige innovatietrajecten en onderzoekslijnen te identificeren en contacten te leggen tussen bedrijven, zullen innovaties worden gerealiseerd om die visie waar te maken.

Het project kwam tot stand in een samenwerkingsverband tussen Pack4Food en de vier belangrijkste speerpuntclusters in België: Flanders’FOOD (voeding), VIL (logistiek), Catalisti (chemie en kunststoffen) en SIM (materialen). Universiteiten, diverse organisaties (waaronder Fost Plus, OVAM en Fevia) en een 50 tal bedrijven over de hele keten gaven hun input voor de opmaak van deze roadmap.

De integrale tekst van de Roadmap kan opgevraagd worden bij Pack4Food of bij één van de vier speerpuntclusters.

Nuttige informatie voor:

Consumenten

Voedselverlies bij huishoudens is niet het gevolg van één enkele actie, maar ontstaat tijdens een opeenvolging van huishoudpraktijken. Voedselverlies voorkomen is daardoor een erg complexe uitdaging.

Het Departement Omgeving van de Vlaamse overheid bracht via een dagboekstudie, online enquête en reëel aankoopgedrag het voedselverlies van Vlaamse huishoudens en haar oorzaken in kaart. Voor het volledige rapport verwijzen wij naar www.voedselverlies.be/studie-huishoudens.

Goede bewaartechnieken en creatief koken met restjes beperken het voedselverlies. De website www.koelkastinorde.be bundelt de meest doeltreffende tips over invriezen, koelkastbeheer en koken met restjes. Achtergrondinformatie vindt u op Koelkasten en voedselverlies

Lokale besturen

Lokale overheden kunnen beroep doen op het Vlaams Netwerk van lokale besturen tegen voedselverlies. Dit netwerk werd opgericht door de OVAM en het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie, voorloper van het huidige Departement Omgeving, en partners VVSG, Vlaco en KOMOSIE om lokale overheden te stimuleren en te ondersteunen bij het integreren van het thema voedselverlies in hun beleid. Dit netwerk is complementair aan de lerende netwerken die Komosie reeds organiseert.

Het netwerk organiseert workshops over voedselverlies en gaat daarbij uit van goede praktijkvoorbeelden. Info uit de workshops vindt u in volgende dossiers:

Praktijkvoorbeelden voor lokale besturen werden ook gebundeld in een 'Praktijkboek': 20180613_Praktijkboek Voedselverlies_def.pdf (982 kB)

Voor meer informatie kunt u terecht bij voedselverlieslokaal@vlaanderen.be.

Meer info over sociale distributieplatformen vindt u op www.foodsavers.be/distributieplatformen.

Horeca

In het kader van de Roadmap Voedselverlies worden acties ondernomen om het voedselverlies in de horeca te verminderen. Horeca Vlaanderen roept op www.nofoodtowaste.be horecaondernemers op om zich te engageren tegen voedselverlies en het Chefs Charter te ondertekenen. In de inspiratiegids “Kookt u met overschot” komen tientallen tips, tal van goede voorbeelden en ideeën aan bod om voedselverlies in een horecazaak tegen te gaan.

Zorginstellingen en –organisaties

Ziekenhuizen, woon- en zorgcentra, voorzieningen VAPH… die hun eerste stappen willen zetten in de strijd tegen voedselverlies kunnen zich laten inspireren op de website van het Departement Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. Op deze webpagina worden o.a. voorbeelden, documentatie, tips en getuigenissen samengebracht, maar ook andere initiatieven zoals infosessies aangekondigd.

Elk lokaal bestuur heeft wel een OCMW, zorginstelling of ziekenhuis dat kookt of voeding verdeelt. Hierbij gaat nogal wat voedsel verloren. Hoe dat kan worden voorkomen, werd in Brugge onderzocht. De resultaten van dit project resulteerde in de handleiding Voedselverlies in de zorg: hoe kan je het voorkomen?.

Events

Vlaamse festivals, evenementen en feesten zijn naast gezellige trefpunten voor muziek, cultuur en sport, ook mekka's van lekkere hapjes en drankjes en … voedselverlies. De GroeneVent roept alle organisatoren en partners op om de strijd aan te gaan tegen voedselverlies. Laat u leiden door de tips van de GroeneVent en zet uw acties in de kijker.