Richtlijn tot ontpakken van te vernietigen producten

Er kunnen heel wat redenen zijn waarom een bedrijf bepaalde producten wil (laten) verwijderen of vernietigen. Misschien bevatten ze productiefouten, is de stock te groot, gaat het om namaakproducten … Bevindt u zich in zo’n situatie, kies dan bij voorkeur voor een duurzame verwerkingsmethode. De ladder van Lansink is daarbij een goede wegwijzer. Bij voorkeur worden er zo weinig mogelijk materialen verbrand en zet u zoveel mogelijk in op gebruik of recyclage. 
Voor verpakte levensmiddelen geldt er een specifieke regeling, die buiten de scope van dit bericht valt.
 

Twijfelt u over de beste verwerkingsmethode? Neem dan contact op met uw afvalinzamelaar of -verwerker om de mogelijkheden te bespreken. Zij zullen samen met u nagaan of de producten wel vernietigd moeten worden. Misschien kunt u ze toch nog op de markt brengen via andere commerciële kanalen, of ze aan een goed doel schenken. Op die manier worden producten niet onnodig vernietigd.

Is gebruik niet mogelijk, bekijk dan eerst of het product in aanmerking komt voor een andere nuttige toepassing. Voor producten die gerecycleerd kunnen worden, geldt een verbrandingsverbod (artikel 4.5.2 van het Vlarema). Dit is ook van toepassing op verpakkingen. Er zijn verschillende afvalverwerkende bedrijven in Vlaanderen die recycleerbare producten uit hun verpakking kunnen halen, zodat het product en de verpakking apart gerecycleerd kunnen worden. 

Bij fraudegevoelige producten, zoals namaaktassen, kan de afvalverwerker ervoor zorgen dat de producten na behandeling niet meer verkoopbaar zijn, maar wel nog gerecycleerd kunnen worden. Producten die op een vertrouwelijke manier opgevolgd moeten worden, kunt u onder cameratoezicht laten behandelen. Op die manier voorkomen we dat recycleerbare materialen onnodig worden verbrand. 
 

Enkel producten die niet in aanmerking komen voor recyclage kunt u laten verbranden. Dit kan pas nadat al de recycleerbare delen van de verpakking verwijderd zijn. U dient te (laten) ontpakken tot op de verpakking die in rechtstreeks contact staat met het product.

Enkele voorbeelden: 

• overstock van tubes tandpasta: alle recycleerbare verpakkingen verwijden rond de tubes. De tube zelf staat in contact met de tandpasta, het is niet nodig de tandpasta uit de tube te halen;
• afgekeurde lipsticks: ontpakken tot op de lipstift of tot op de niet-recycleerbare verpakking rond de lipstift;
• vervallen flessen niet-gevaarlijke schoonmaakproducten: al de recycleerbare verpakkingen verwijderen rond de flessen. De flessen zelf mogen mee naar verbranding, ook al zijn deze recycleerbaar.

Als u hier niet aan kunt voldoen, mag een afvalinzamelaar- of verwerker de producten (incl. verpakking) enkel laten verbranden bij een afvalverbrandingsinstallatie die beschikt over een afwijking van het verbrandingsverbod. Sinds 2023 moet hierop een dubbele heffing betaald worden. Op die manier wil de Vlaamse overheid de verbranding van recycleerbare materialen zoveel mogelijk ontmoedigen. Op de webpagina stort- en verbrandingsverboden kan u raadplegen welke AVI’s beschikken over een afwijking voor het verbrandingsverbod.
 

In enkele uitzonderlijke gevallen moeten producten niet volledig ontpakt worden en is er geen afwijking op het verbrandingsverbod nodig. Het gaat om verpakte producten die door hun aard volgens de meest geschikte en beschikbare technieken niet in aanmerking komen voor recyclage of hergebruik, en waarbij het ontpakken ervan een te hoog risico inhoudt. Neem contact op met de OVAM of uw afvalinzamelaar als u niet zeker bent of uw product hieronder valt.

Producten die een direct gevaar inhouden voor mens of milieu en onmiddellijk verbrand moeten worden op bevel van een bevoegde autoriteit

Het gaat om producten die onmiddellijk verbrand moeten worden op bevel van een bevoegde autoriteit, wegens een direct gevaar voor mens of milieu. Het kan bv. gaan om drugsafval, gevoelig bewijsmateriaal, infectieuze stoffen die een direct gevaar vormen, …

De hierboven vermelde uitzonderingen gaan enkel over producten die onmiddellijk verbrand moeten worden. 
 
Producten die onmiddellijk vernietigd moeten worden op bevel van een bevoegde autoriteit, maar niet per se verbrand moeten worden, vallen niet onder deze uitzondering. Deze producten moeten eerst ontpakt worden om erna naar recyclage of verbranding af te voeren. Wat dus niet onder de uitzondering valt zijn bv. producten die omwille van fiscale redenen (bv. tabak) vernietigd moeten worden op bevel van de douane. Hiervoor kan men ook een vernietigingsattest verkrijgen o.b.v. ontpakking en recyclage.

Producten die een risico vormen voor de ontpakker

Het gaat in eerste instantie om medische afvalstoffen die een bijzonder risico inhouden doordat ze een microbiologische, virale besmetting of een vergiftiging kunnen veroorzaken. Het kan bv. gaan om verdovende middelen en psychotrope stoffen, hormonale stoffen, cytostatica, antibiotica, …

Als u in andere gevallen kan aantonen dat afvalverwerkers weigeren om bepaalde producten te ontpakken, omdat ze te risicovol zijn, valt dit ook onder deze uitzondering. Dit kunnen bv. ook scherpe voorwerpen zijn, bijtende producten, ...

Producten die onder de ADR-regelgeving vallen 

ADR is de regelgeving voor het internationaal vervoer van gevaarlijke goederen over de weg. Producten die onder deze regelgeving vallen, mogen niet altijd volledig ontpakt worden om nog een veilig transport te kunnen garanderen. 

Als het te vernietigen of te verwijderen product onder de ADR regelgeving valt, gelden volgende afspraken:

• Grote volumes (bv. jerrycans), moeten ontpakt worden tot op de laatste verpakking die nog voorzien is van een ADR-logo, tenzij deze laatste verpakking geen veilig transport meer garandeert.  Dan moet ontpakt worden tot het niveau dat wel nog veilig transport garandeert. Als het niet duidelijk is of de producten dan nog veilig getransporteerd kunnen worden, kan men hierover contact opnemen met het Departement Mobiliteit en Openbare Werken.
• Kleine volumes (Limited Quantities, bv. spuitbussen), moeten ontpakt worden tot op de laatste verpakking die voorzien is van het “Limited Quantity” etiket. 

Verpakte producten die een afvalproducent wil laten vernietigen, zijn geen bedrijfsrestafval. Als gevolg dient deze niet geregistreerd te worden onder EURAL code 20 03 01 en moet deze ook niet voldoen aan de verplichtingen voor de inzameling en verwerking van bedrijfsrestafval (afdeling 5.5 van het Vlarema). 

Als u als verwerker te vernietigen producten inzamelt of aanvaardt, kan u dit registeren onder de EURAL code uit subhoofdstuk 16 03 “afgekeurde charges en ongebruikte producten”.  Daarnaast geeft u in MATIS in het veld “materiaal – omschrijving” aan om wat  voor “te vernietigen producten” het gaat. Bijvoorbeeld. “te vernietigen tandpastatubes”. Als u de producten eerst zal ontpakken, dient u dit in het veld “verwerking – omschrijving” aan te geven.