Afvalstoffen die materiaaltechnisch volgens de meest geschikte en beschibare technieken in aanmerking komen voor (het)gebruik of recyclage, vallen onder het verbrandingsverbod (artikel 4.5.2.§1.2° van het Vlarema). Dit is zowel van toepassing op de producten die men wenst te vernietigen, alsook hun verpakkingen, aangezien er een intentie is om zich van dit product te ontdoen en zij hierdoor een afvalstof worden. Wanneer een afvalinzamelaar of -verwerker een vraag krijgt van een klant om bepaalde producten te vernietigen, dient men hier rekening mee te houden. In deze richtlijn wordt verduidelijkt in welke gevallen men verplicht is te ontpakken opdat de verpakking van het product nog gerecycleerd kan worden. Voor verpakte levensmiddelen geldt er een specifieke regeling, die buiten de scope van deze toelichting valt.
1. De ontpakkingsrichtlijn
1.1 (Her)bruikbaar of recycleerbaar product
Producten (bv. kleding of plastic speelgoed) die nog in aanmerking komen voor (her)gebruik of recyclage, waarvan de houder/eigenaar zich wenst te ontdoen, mogen zelfs niet vervoerd worden naar een opslagplaats of verbrandingsinstallatie met het oog op een toekomstige verbranding (verbrandingsverbod artikel 4.5.2 § 1, 2° van het Vlarema). Dit betekent dat de producten naar (her)gebruik of recyclage afgevoerd worden, nadat deze ontpakt worden van hun verpakking.
Soms wordt er opdracht gegeven tot vernietiging. ‘Vernietiging’ betekent niet noodzakelijk dat het product ‘verbrand’ moet worden. Men kan ook een vernietigingscertificaat bekomen door de producten eerst te laten ontpakken en nadien voor (her)gebruik of recyclage af te voeren.
- Producten die materiaaltechnisch nog in aanmerking komen voor gebruik, mogen niet naar verbranding.
* Bijvoorbeeld geneesmiddelen of medische hulpmiddelen die niet op de markt zijn gebracht en in goede omstandigheden zijn bewaard (conform FAGG-richtlijnen)
1.2 Niet-recycleerbaar product
Enkel als het te vernietigen product zelf niet in aanmerking komt voor recyclage en materiaaltechnisch onbruikbaar is, mag het naar verbranding maar op voorwaarde dat het maximaal ontpakt wordt. Dit betekent dat alle recycleerbare verpakkingen verwijderd moeten worden tot op de verpakking die rechtsreeks in contact staat met het product. Zo verwijdert men bijvoorbeeld alle recycleerbare verpakkingen tot op de:
- afgekeurde tube tandpasta;
- afgekeurde lipstick ;
- afgedankte flessen met niet-gevaarlijke schoonmaakproducten;
- in beslag genomen pakjes met tabak.
Kan hier niet aan voldaan worden? Dan mag de partij enkel verbrand worden in afwijking op het verbrandingsverbod. Er geldt dan een dubbele heffing die ontmoedigend werkt. Op de OVAM-webpagina “stort- en verbrandingsverboden” kan men nagaan welke afvalverbrandingsinstallaties (AVI’s) hiervoor een afwijking kregen. Indien men verpakte producten onder een afwijking wil laten verbranden, dient men dit steeds op voorhand duidelijk aan te geven bij de AVI.
1.3 Stroomschema
2. Uitzonderingen
Bepaalde producten dienen niet volledig ontpakt te worden. Het gaat om verpakte producten die door hun aard volgens de meest geschikte en beschikbare technieken niet in aanmerking komen voor (her)gebruik of recyclage, omdat het ontpakken ervan een te hoog risico inhoud. Deze producten mogen verpakt verbrand worden zonder dat er een afwijking op het verbrandingsverbod nodig is. We lichten hieronder toe om welke situaties het gaat.
Als een IHM of afvalverwerker niet zeker is of het product maximaal ontpakt moet worden, kan men hierover steeds contact opnemen met de OVAM.
2.1 Onmiddellijke verbranding op bevel van een bevoegde autoriteit
Het gaat om producten die onmiddellijk verbrand moeten worden op bevel van een bevoegde autoriteit t.g.v. een direct gevaar voor mens of milieu. Enkele voorbeelden zijn:
- drugs en drugsafval;
- gevoelig bewijsmateriaal op vraag van de rechtbank (bv. pornografisch materiaal);
- materiaal van misdaadscenes op vraag van de procureur;
- producten die omwille van hygiënische redenen onmiddellijk verbrand moeten worden;
- infectieuze stoffen (bv. virussen, bacteriën, parasieten, enz.) die een direct gevaar voor mens of dier vormen;
- enz.
De hierboven vermelde uitzonderingen gaan enkel over producten die onmiddellijk moeten verbrand worden.
Producten die onmiddellijk vernietigd moeten worden op bevel van een bevoegde autoriteit, maar niet per se verbrand moeten worden omwille van een gebrek aan een direct gevaar voor mens of milieu, vallen niet onder deze uitzondering. Deze producten moeten eerst ontpakt worden om erna naar recyclage of verbranding af te voeren. Wat dus niet onder de uitzondering valt zijn bv. om producten die omwille van fiscale redenen (bv. tabak) vernietigd worden op bevel van de douane. Deze kunnen nog steeds naar recyclage gaan met een vernietigingsattest.
2.2 Te gevaarlijk om te ontpakken
- medische afvalstoffen die een bijzonder risico inhouden doordat ze een microbiologische, virale besmetting of een vergiftiging met zich kunnen meebrengen;
- andere producten, waarvoor men kan aantonen dat het te gevaarlijk is om deze te ontpakken (bv. scherpe materialen, bijtende producten, enz.). De afvalproducent, IHM of afvalverwerker die het verpakt materiaal afvoert naar de AVI moet in dit geval beschikken over bewijs waaruit blijkt dat de ontpakker het afval weigerde. Dit kan bv. een mail of brief zijn. In geval van controle moet men dit kunnen voorleggen.
2.3 Gevaarlijke producten die verpakt getransporteerd moeten worden
In overleg met Departement Mobiliteit en Openbare Werken (MOW), werden volgende afspraken gemaakt over de ontpakking van producten die onder ADR vallen.
- Grote volumes (bv. jerrycans), moeten ontpakt worden tot op de laatste verpakking die nog voorzien is van een ADR-logo, tenzij deze laatste verpakking geen veilig transport meer garandeert. Dan moet ontpakt worden tot het niveau dat wel nog veilig transport garandeert.
* indien het niet duidelijk is of de producten dan nog veilig getransporteerd kunnen worden, kan men hierover contact opnemen met Departement MOW (Roel Noé: tel 02 553 78 45, mail roel.noe@mow.vlaanderen.be )
- Kleine volumes (Limited Quantities, bv. spuitbussen), moeten ontpakt worden tot op de laatste verpakking die voorzien is van het “Limited Quantity” etiket.
3. Registratie van te vernietigen producten
Verpakte producten die een afvalproducent wil laten vernietigen, zijn geen bedrijfsrestafval. Als gevolg dient deze niet geregistreerd te worden onder EURAL-code 20 03 01 en moet deze ook niet voldoen aan de verplichtingen voor de inzameling van bedrijfsrestafval (afdeling 5.5 van het Vlarema).
Als men te vernietigen producten inzamelt of aanvaardt, moet dit geregistreerd worden onder een EURAL-code uit subhoofdstuk 16 03 “afgekeurde charges en ongebruikte producten”. Daarnaast moet in MATIS in het veld “materiaal – omschrijving” aangegeven worden om wat voor “te vernietigen producten” het gaat. Bv. “te vernietigen tandpastatubes”. Als de producten eerst worden ontpakt dient dit in het veld “verwerking – omschrijving” gerapporteerd te worden.
Als het praktisch niet haalbaar is om een EURAL-code uit subhoofdstuk 16 03 te gebruiken (bv. wegens interne procedures), mag de EURAL-code gebruikt worden die voor het product zou worden gebruikt. Het is dan wel belangrijk dat in MATIS in het veld “materiaal – omschrijving” duidelijk wordt aangegeven dat het om “te vernietigen producten” gaat.
Niet ontpakte producten die rechtstreeks naar verbranding gaan, moeten aangevoerd worden onder de afwijking op het verbrandingsverbod. Dit dient steeds op voorhand duidelijk aangegeven te worden aan de AVI.
Contactformulier voor te vernietigen producten
- Adres
- Stationsstraat 110
2800 Mechelen
Route en bereikbaarheid - Telefoon
- 015284459