Symbiose veelgestelde vragen

Op het symbioseplatform ontmoeten vragers en aanbieders van materialen elkaar. Ze zoeken er samen naar hoogwaardige valorisatie van hun industriële afval- en nevenstromen. 

Het symbioseplatform kan gebruikt worden om winstgevende business cases te ontwikkelen. Het online symbioseplatform toont u waar er interesse is naar uw materiaalvragen of -aanbiedingen bij andere bedrijven, kenniscentra, technologieleveranciers of onderzoekscentra.

Met het symbioseplatform creëren we een dynamiek waarin bedrijven op een beveiligde omgeving informatie over hun materialen delen en samen met het Symbioseteam winstgevende business cases traceren. Elke symbiose staat gelijk aan een meerwaarde op milieuvlak. Zo worden kringlopen gesloten en ontwikkelen we samen een circulaire economie. 

• U beschikt over een waardevolle nevenstroom?
• U bent ervan overtuigd dat een ander bedrijf dat materiaal zou kunnen valoriseren?
• U hebt weet van een interessante nevenstroom en u zoekt nog naar technologie om de stroom te zuiveren?
• U wilt weten welke bedrijven een specifieke nevenstroom aanbieden?

Het symbioseplatform laat u zien welke interesse er is naar uw vragen of aanbiedingen. Op het symbioseplatform vindt u andere bedrijven, kenniscentra, technologieleveranciers en onderzoekscentra.

Onze garanties:

• Symbiose loont! U vergroot uw kennisnetwerk met andere organisaties om hoogwaardige oplossingen te vinden voor uw nevenstroom.
• U ontvangt gratis hulp en expertise van een ervaren symbioseteam, zowel over technologie, logistiek als juridische zaken.
• U bepaalt altijd zelf met wie u uw informatie deelt.
• Uw samenwerkingen zijn een economische meerwaarde: u beperkt uw afvalkost en gaat op zoek naar ‘nieuwe’ materiaalopbrengsten.
• We bieden begeleiding naar rechtszekerheid en werkbaarheid aan alle betrokken actoren, met tegelijk een maximale bescherming van mens en milieu.
• De milieu-impact van uw bedrijf gaat omlaag.

Op het symbioseplatform kan u winstgevende business cases met een positieve milieu-impact ontwikkelen. U treft er daarom zowel technische, commerciële als leidinggevende profielen:

• zaakvoerders
• milieucoördinatoren
• milieuconsultants (bv. die IMJV invullen bij bedrijven)
• productie-ingenieurs
• commerciële profielen
• kmo's en multinationals
• maak- en distributiebedrijven
• kennis- en onderzoekscentra
• technologieleveranciers
• afvalinzamelaars en afvalverwerkers

Het symbioseteam is een onafhankelijk, neutraal team van organisaties die reeds ervaring hebben met symbiose. Voor de periode 2019-2020 is dit team samengesteld uit mensen van VITO:

Yannick Dylst

• 0479 77 64 83
• Yannick.symbiose@outlook.com

Johan Gemoets

• 0477 41 21 09
• Johan.symbiose@outlook.com

U kan het hele team contacteren via info@smartsymbiose.com 

U kan het Symbioseteam contacteren voor hulp of advies.

Het Symbioseteam is een facilitator voor:

• Advies en ondersteuning op technologisch, juridisch en logistiek vlak;
• Hulp om het online symbioseplatform ten volle te benutten;
• Netwerking met andere bedrijven: het Symbioseteam brengt u in contact met de meest relevante bedrijven, het Symbioseteam en symbioseworkshops, waar u andere bedrijven kan ontmoeten.
• Netwerking met relevante kennis- en onderzoeksinstellingen voor diepgaand technologisch advies, met relevante overheden voor juridisch advies …
• Evaluatie van gerealiseerde symbioses in Vlaanderen.

Het symbioseplatform brengt bedrijven bij elkaar die gelijkaardige materialen zoeken of aanbieden. Om het potentieel van een symbiose in te schatten, kan u advies inwinnen bij kennis- en onderzoeksinstellingen, om de technische, juridische, economische en logistieke haalbaarheid ervan te onderzoeken. Het Symbioseteam kan u ondersteunen door relevante partners te betrekken en zijn jarenlange ervaringen met symbiosecases uit te spelen.

De rol van het Symbioseteam is cruciaal voor een goed functionerend symbioseplatform. Maak dus gebruik van hun expertise.

De OVAM financiert de ontwikkeling en het beheer van het symbioseplatform omdat het circulair gedrag bij ondernemingen stimuleert.

De OVAM stimuleert bedrijven om kennis en informatie onder elkaar uit te wisselen over zowel hergebruik, recyclage en afzet van materiaalstromen, als over innovatieve materiaaltechnologieën. 

Het Symbioseteam zet zich in voor het operationeel beheer van individuele bedrijfsdata, met garantie op confidentialiteit. De OVAM ontvangt elk kwartaal een symbioserapport van het Symbioseteam. Daarin staan uitsluitend geaggregeerde symbiosedata op niveau van materiaalstroom, sector of regio. De OVAM heeft nooit toegang tot individuele bedrijfsdata. Zo garandeert het Symbioseteam de vertrouwelijkheid van uw bedrijfsgegevens.

Op basis van de geaggregeerde data kan de OVAM op termijn:

• Gerichte beleidsadviezen opmaken, op niveau van sector of regio, gericht op het stimuleren van specifieke afzetmarkten of specifieke nieuwe grondstoffen uit afval.
• Verbanden leggen met andere Europese projecten, zoals Urbanrec, waar onderzoek uitgevoerd wordt naar recyclage van specifieke materiaalstromen uit de fractie grofvuil en de afzet van recyclaten.
• De juridische aspecten van symbiose stroomlijnen, zoals het verstrekken van grondstofverklaringen. Meer info over grondstofverklaring vindt u op deze pagina.

De Vlaamse Overheid en de OVAM financieren samen het symbioseplatform en de werking van het Symbioseteam in de periode 2019-2020. Het gaat dus om 100% publieke financiering.

Op termijn is het de bedoeling om een publiek-private samenwerking te realiseren. Het Symbioseteam creëert daarvoor het draagvlak bij de industrie en kennisinstellingen.

Een eerste pilootproject voor symbiose vond plaats tussen 2012 en 2015. De partners tijdens die pilootfase waren Go4Circle, FISCH/Essenscia, VITO en OVAM.

Realisaties pilootproject 2012-2015:

• Uitbouw NISP-databank in Vlaanderen (ontwikkeld door International Synergies) met meer dan 300 bedrijven en bijna 2000 materiaalstromen die werden aangeboden (als reststroom/bijproduct) of gevraagd (als secundaire grondstof),
• Er werden 13 matches gerealiseerd, samen goed voor ongeveer 1 miljoen euro aan jaarlijkse besparing in afval- en grondstofkosten.
• 11 cases werden geïdentificeerd als 'high potentials' om een effectieve match op te leveren op voorwaarde dat de nodige begeleiding kan worden gegeven.
• 5 stromen werden gedetecteerd waarvoor collectieve oplossingen kunnen worden uitgewerkt (stromen die op meerdere plaatsen vrijkomen in kleinere hoeveelheden, maar mits bundeling en de juiste technologische ondersteuning rendabel kunnen gerecycleerd worden).

Verbeterpunten:

• De symbiosewerking via een offline NISP-databank verloopt zeer tijdsintensief en de actieve betrokkenheid van bedrijven is zeer laag.

Aanbevelingen:

• De Vlaamse industrie heeft nood aan een platform om meer symbiose tussen bedrijven mogelijk te maken, waarbij zowel milieuwinst (meer materiaalrecyclage, lagere transportafstand) als economische winst (besparing op primaire grondstoffen, lagere afvalverwerkingskosten en - transportkosten, hogere waarde van recyclaten) worden gerealiseerd. 
• Het platform kan innovatiekansen detecteren voor nieuwe reyclagetechnieken en afzetmarkten voor recyclaten.
• Succesfactoren voor de toekomst: a) de opbouw van een zeer uitgebreide set aan data (hoe meer data, hoe groter de kans op een interessante match) in een online beschikbaar platform en b) een intensieve persoonlijke begeleiding van bedrijven.

Het eindrapport van dit pilootproject 2012-2015 vindt u op deze pagina.

Vanaf 2016 besliste de OVAM om de (basis)werking van het symbioseplatform verder te zetten samen met VITO. Zij maakten in die periode nog steeds gebruik van een offline NISP-toepassing. 

Parallel aan die offline werking onderzoekt de OVAM sinds 2016 samen met IMEC hoe we in Vlaanderen kunnen evolueren naar een gebruiksvriendelijk, neutraal én confidentieel online symbioseplatform, waarin bedrijven zelf actief kunnen participeren en zo de economische meerwaarde van symbiose kunnen ervaren.

Het online symbioseplatform is beschikbaar sinds juli 2019.

Vlaanderen heeft ervoor gekozen om zowel voor bijproducten als einde-afvalmaterialen een gelijkvormig beoordelingskader te ontwikkelen. Meer uitleg over de eindeafvalproblematiek vindt u op de website van de OVAM.

Voor specifieke materiaaltoepassingen bevat het VLAREMA specifieke einde-afvalcriteria. Voor andere toepassingen valt men terug op het algemene beoordelingskader zoals vermeld in artikels 36 en 37 van het Materialendecreet.

De OVAM maakte een eenvoudige checklist waarmee u kan nagaan of de symbiose-overeenkomst die u wil sluiten, conform de regelgeving is. Deze checklist is louter informatief, zodat u weet aan welke regelgeving u moet voldoen.

Hebt u toch twijfel over de relevantie voor uw symbiose-overeenkomst, of verwacht u 100% garantie op rechtszekerheid? Vraag dan een grondstofverklaring aan bij de OVAM. De OVAM doet dan een sluitende uitspraak over de status en gebruiksvoorwaarden van uw materiaal.  Contacteer het Symbioseteam bij vragen of voor hulp.

Download de checklist om na te gaan of uw oplossing beantwoordt aan de regelgeving. U vindt de checklist bij de downloads in de rechterbalk van deze pagina.

Meer info over grondstofverklaringen, vindt u op deze pagina. 

• Cirkeltips

Op Cirkeltips.be vindt u tips om uw afvalfactuur te verlagen en uw materialen duurzamer te beheren. U kan er ook het afvalprofiel van uw bedrijf raadplegen en uw afvalproductie benchmarken ten opzichte van gelijkaardige bedrijven. Nog vragen over afval- of materialenbeheer? Stel uw vraag op het online forum.

• Emis-VITO overzicht ​

Op dit overzicht van VITO vindt u alle informatie over de wetgeving over tientallen afvalstromen, de meest geschikte inzameling, verwerking en recyclage voor die materialen. Ze verwijzen ook door naar personen en organisaties met specifieke expertise.

Daarnaast vindt u een beschrijving van technieken om met afval om te gaan, met inbegrip van de kosten en de milieu- en energieaspecten.

Nee, de doelstelling van symbiose is niet om puur economische winst te realiseren op een economische marktplaats. Het Symbioseteam adviseert de gebruikers, samen met relevante kennis- en onderzoekscentra, over de haalbaarheid van potentiële symbioses. De aandacht gaat uit naar de bedrijfsbelangen van beide partijen én naar een maximale bescherming van mens en milieu. Wie een symbiose-overeenkomst sluit, bepaalt de financiële component van die overeenkomst volledig autonoom.

Het online platform is niet verantwoordelijk indien onjuiste informatie over een verwerkingswijze op het platform wordt geplaatst. Als achteraf blijkt dat de nieuwe voorgestelde verwerking toch laagwaardiger is dan de huidige verwerking, wordt de betrokken organisatie uit het platform verwijderd.

Het symbioseteam kan nooit verantwoordelijk gesteld worden voor juridische onrechtmatigheden of onjuistheden over de kwaliteit van de uitgewisselde stromen.

Bij symbiose gaat het over hoogwaardige materiaalvalorisatie. We spreken dus pas van symbiose als de voorgestelde verwerkingsmethode hoogwaardiger is dan de huidige verwerkingswijze.

De inschatting van hoogwaardigheid gebeurt aan de hand van de ladder van de verwerkingshiërarchie:

• de preventie van afvalstoffen en een efficiënter en minder milieubelastend gebruik en verbruik van materialen via aangepaste productie- en consumptiepatronen;
• de voorbereiding van afvalstoffen voor hergebruik;
• materiaalvalorisatie: de recyclage van afvalstoffen en de inzet van materialen in gesloten materiaalkringlopen;
• andere vormen van nuttige toepassing van afvalstoffen, zoals energieterugwinning en de inzet van materialen als energiebron;
• de verwijdering van afvalstoffen, met storten als laatste optie.

Bedrijven die op zoek zijn naar een hoogwaardige valorisatie van hun materiaalstroom, vermelden op het symbioseplatform altijd de huidige verwerkingswijze. Het symbioseplatform toont u alleen oplossingen waarvan de voorgestelde verwerkingswijze hoogwaardiger is dan de huidige verwerkingswijze.

Het symbioseteam streeft ook naar lokale symbiose. Duurzame productie wordt immers niet alleen bepaald door wát we met materialen doen (recycleren, hergebruiken, slim ontwerpen…), maar ook door de locatie van de productie- en symbiose-activiteiten. Kortere transportafstanden hebben onder gelijke voorwaarden de voorkeur omdat ze minder CO2-uitstoot veroorzaken.

Het cascadeprincipe in de bio-economie hanteert deze prioriteiten:

voeding > veevoeding > materiaal > energie.

Deze cascade betekent concreet:

• Biomassa(rest)stromen, geproduceerd met het oog op (vee)voeding, worden prioritair toegepast in menselijke voeding en in tweede instantie in veevoeder.
• De volgende trap in de cascade zijn de andere materiaaltoepassingen, zoals toepassingen als grondstof in de chemie en het gebruik van verwerkte biomassa(rest)stromen als bodemverbeteraar.
• Energetische valorisatie via verbranding is de laatste stap in de keten.

Bedrijven die op zoek zijn naar een hoogwaardige valorisatie van hun materiaalstroom, vermelden op het symbioseplatform altijd de huidige verwerkingswijze. Het symbioseplatform toont u alleen oplossingen waarvan de voorgestelde verwerkingswijze hoogwaardiger is dan de huidige verwerkingswijze.

Symbiose-opportuniteiten in de bio-economie:

• Selectieve inzameling: doorgedreven selectieve inzameling van beschikbare en mobiliseerbare biomassa(rest)stromen waarvoor een nuttig gebruik gewenst is, vergroot de kans om die reststromen in een kringloop te kunnen inzetten, met respect voor de materialenhiërarchie en het cascadeprincipe.
• Materiaalrecyclage: door de technologie te optimaliseren kunnen meer biomassa(rest)stromen langer in de productieketen blijven en kunnen we kringlopen sluiten. Vanuit het beleid zijn er flankerende maatregelen om de kwaliteit en de afzet van de recyclaten te waarborgen.
• Energie: biomassa(rest)stromen kunnen ingezet worden voor energietoepassingen. De combinatie met de productie van kwaliteitsvolle producten krijgt daarbij de voorkeur, zoals bij vergisting. Altijd met respect voor de geldende duurzaamheidscriteria.

• Hoe meer details u geeft, hoe hoger de slaagkans van uw zoektocht.
• Is uw informatie confidentieel? Geef het dan in als private info. Deze info is pas zichtbaar voor een ander bedrijf wanneer u daar zelf toestemming voor geeft.
• Bespreek een mogelijke symbiose-opportuniteit intern. Betrek hierbij collega's van relevante afdelingen binnen uw bedrijf. Zij zien vaak andere mogelijkheden en belemmeringen dan u. Denk bijvoorbeeld aan de zaakvoerder, de financiële dienst en productie-ingenieurs.

Symbiose is een essentieel onderdeel in onze overgang naar een circulaire economie.  Symbiose leidt immers tot besparingen op primaire grondstoffen en dus minder ontginning en transport. Zo verlagen we de CO2-uitstoot in Vlaanderen.

De Ellen Mc Arthur Foundation ziet de circulaire economie als volgt:

• Elle materialen die vrijkomen in de technische cyclus, kunnen opnieuw ingezet worden via herstel, hergebruik, herbestemming en recyclage. Zo vermijden we de ontginning van primaire materialen.
• In de biologische cyclus worden eveneens de cirkels voorgesteld, om verspilling van hernieuwbare grondstoffen tegen te gaan.

Met het symbioseplatform koppelen we in beide cycli het aanbod aan de vraag, en omgekeerd. We verminderen de CO2-uitstoot door de ontginning van primair materiaal te vermijden.

Meer gedetailleerde informatie vindt u op deze pagina.

De gegevens van uw onderneming zijn uitsluitend toegankelijk voor de gebruikers van uw eigen onderneming, en voor het Symbioseteam.

Het Symbioseteam zet zich in voor het operationeel beheer van het symbioseplatform, met inbegrip van de individuele bedrijfsdata, met garantie op confidentialiteit. Dat team stelt zich onafhankelijk en neutraal op en gebruikt de bedrijfsdata nooit voor commerciële doeleinden. Ze bieden alle betrokken actoren enerzijds rechtszekerheid en werkbaarheid, en verzekeren u anderzijds ook een maximale bescherming van mens en milieu. 

Daarnaast kan u zelf beslissen om uw gegevens op het Symbioseplatform te delen met geïnteresseerde bedrijven. 

Het Symbioseteam doet voor zijn adviesverlening beroep op alle mogelijke relevante kennis- en onderzoeksinstellingen. Dat kennisnetwerk is de kracht van de symbiosewerking. Zij delen de details van uw vraag of aanbod uiteraard alleen met uw toestemming.

De OVAM ontvangt elk kwartaal een symbioserapport van het Symbioseteam. Daarin staan uitsluitend geaggregeerde symbiosedata, op niveau van materiaalstroom, sector of regio. De OVAM heeft nooit toegang tot individuele bedrijfsdata. Zo garandeert het Symbioseteam de vertrouwelijkheid van uw bedrijfsgegevens.

In de Algemene voorwaarden van het symbioseplatform vindt u meer gedetailleerde informatie.

Het Symbioseteam zet zich in voor het operationeel beheer van individuele bedrijfsdata, met garantie op confidentialiteit. De OVAM ontvangt elk kwartaal een symbioserapport van het Symbioseteam. Daarin staan uitsluitend geaggregeerde symbiosedata, op niveau van materiaalstroom, sector of regio. De OVAM heeft nooit toegang tot individuele bedrijfsdata. Zo garandeert het Symbioseteam de vertrouwelijkheid van uw bedrijfsgegevens.

Het onafhankelijk Symbioseteam verzekert bovendien dat de individuele bedrijfsdata niet voor commerciële doeleinden zullen worden gebruikt.

Het symbioseplatform is niet verantwoordelijk voor onjuiste informatie van gebruikers van het platform. Gebruikers die onjuiste informatie verspreiden, worden onmiddellijk van het platform verwijderd.

Het platform is niet verantwoordelijk voor de eventuele overeenkomst die gebruikers met elkaar sluiten. Gebruikers zijn zelf verantwoordelijk voor de naleving van de basisvoorwaarden van het materialendecreet. Daarin staat onder meer dat de oplossing geen risico mag vormen voor mens en milieu. De ondernemingen zijn dus zelf verantwoordelijk voor de acceptatiecriteria en eisen naar samenstelling, herkomst en rechtmatig gebruik. Het Symbioseteam kan nooit verantwoordelijk gesteld worden voor juridische onrechtmatigheden of de kwaliteit van de uitgewisselde stromen.

De OVAM stelde een handige checklist op waarmee u kan nagaan of uw oplossing beantwoordt aan de regelgeving. 

Raadpleeg ook de Handleiding: Afval of grondstof voor meer informatie over de regelgeving. U vindt de dhandleiding in de rechterbalk "Downloads" op deze pagina.

In de Algemene voorwaarden van het symbioseplatform vindt u meer gedetailleerde informatie. U vindt deze voorwaarden in de rechterbalk "Downloads" op deze pagina.

Elke vraag en aanbod bevat publieke en private gegevens.

• De basisinfo over uw vraag/aanbod is altijd publiek. Denk aan een ruwe materiaalbeschrijving en hoeveelheid.
• Uw bedrijfsnaam en detailgegevens zijn standaard privaat. U kiest zelf welke gegevens u deelt met geïnteresseerde bedrijven.

Geen enkele onderneming krijgt toegang tot uw private gegevens, tenzij u hen daar zelf toelating voor geeft.

Het Symbioseteam is een onafhankelijk team van materiaalexperten. Zij hebben toegang tot de individuele bedrijfsgegevens. Alleen zo kunnen zij de ondersteuning geven die cruciaal is voor het welslagen van dit platform.

De OVAM ondersteunt de symbiosewerking in Vlaanderen als onderdeel van de circulaire economie. Ze heeft op geen enkele manier toegang tot de individuele bedrijfsgegevens. De OVAM ontvangt elk kwartaal een symbioserapport van het Symbioseteam. Daarin staan uitsluitend geaggregeerde symbiosedata, op niveau van materiaalstroom, sector of regio. De OVAM heeft nooit toegang tot individuele bedrijfsdata. Zo garandeert het Symbioseteam de vertrouwelijkheid van uw bedrijfsgegevens.

In de Algemene voorwaarden van het symbioseplatform vindt u meer gedetailleerde informatie. U vindt deze voorwaarden in de rechterbalk "Downloads" op deze pagina.