Uitvoeringsplan Kunststoffen 2020-2025

De Vlaamse Regering keurde het Uitvoeringsplan Kunststoffen 2020-2025 van de OVAM goed. Dit is een belangrijke stap richting de circulaire economie, waarin Vlaanderen een voortrekkersrol opneemt. Het doel van het plan is om de plastic afvalberg te verkleinen en hergebruik van kunststoffen te stimuleren. In het verleden heeft de OVAM-aanpak met uitvoeringsplannen al uitgebreid haar meerwaarde bewezen op andere domeinen.

Kunststofkringloop duurzaam sluiten en klimaatimpact verminderen

Het plan geldt voor alle soorten kunststoffen en telt vijf doelstellingen, die we telkens invullen met concrete acties. In totaal zijn er 37 acties, die worden uitgevoerd door de OVAM of door andere betrokken stakeholders. Deze gaan van preventiemaatregelen, over onderzoek en investeringen in een duurzame recyclagemarkt tot de inzet van recyclaat als volwaardige grondstof. Het plan geeft ook de visie en het beleidskader weer van de Vlaamse inspanningen om de kunststofkringloop duurzaam te sluiten en onze klimaatimpact te verminderen.

We bieden u een kort overzicht van de doelstellingen en een greep uit de goedgekeurde maatregelen:

1. Minder en efficiënt gebruik van kunststoffen. Onder deze doelstelling kadert onder meer de implementatie van de ‘Single Use Plastics’ richtlijn en het uitfaseren en/of verbieden van microplastics. De OVAM wil ook distributiemethoden bevorderen die leiden tot minder verbruik van verpakkingen, onder meer d.m.v. een Green Deal met de distributiesector. Ook voor het aquatisch milieu is er ruime aandacht met acties voor het beperken van pellet-verlies of het voorzien van de nodige middelen voor Vlaamse havens en waterwegbeheerders om drijfvuil te vermijden en op te ruimen. Het plan voorziet ook om een internationale samenwerking op te zetten in één van de vijf landen die verantwoordelijk zijn voor meer dan de helft van de instroom van kunststofafval in de oceanen.
2. Een duurzame recyclagemarkt creëren voor kunststoffen. Vlaanderen heeft een ijzersterke reputatie en expertise op het vlak van selectieve inzameling en recyclage. 69% van het huishoudelijk afval wordt selectief ingezameld. 65% wordt effectief hergebruikt of gerecycleerd. 77% van het bedrijfsafval krijgt een tweede leven, meestal in onze eigen regio. Kunststoffen hinken helaas een beetje achterop. Nog niet de helft van ons kunststofafval wordt selectief ingezameld. In het restafval van de Vlaming zit bijvoorbeeld jaarlijks nog 14 kg afval. Bijkomende inspanningen voor selectieve inzameling (onder meer via de uitrol van p+md) moeten het restafval verder terugdringen, waardoor we eveneens afvalverbranding en CO2-emissies kunnen reduceren. Wat we selectief inzamelen, moeten we zoveel mogelijk in eigen regio kunnen verwerken. De plastic ban in China en andere Zuidoost Aziatische landen, kan wat dat betreft een ecologische én economische opportuniteit vormen. Een belangrijk onderdeel van het plan houdt in dat de regering middelen vrijmaakt om te investeren in bijkomende sorteer- en recyclagecapaciteit in Vlaanderen. De OVAM pleit ondertussen ook op Europees en op OESO-niveau voor meer transparantie bij de export van kunststofafval.
3. Kunststofrecyclaat inzetten als volwaardige grondstof. Het plan voorziet acties om de vraag naar kunststofrecyclaten te verhogen. Zo sporen we barrières in productnormen en kwaliteitsstandaarden op en pakken we ze aan, onderzoeken we de noodzaak van fiscale instrumenten en gaan we actief op zoek naar toepassingen waarin we het gebruik van kunststofrecyclaat kunnen bevorderen.
4. Kennis- en datavergaring zijn een doorlopende opdracht doorheen de planperiode. Er zijn nog te weinig data voorhanden over de verwerking van kunststofafval, zowel in binnen- als buitenland. Ook het gebruik van gerecycleerde kunststoffen in eindproducten, plastic zwerfvuil in rivieren en zeeën en de aanwezigheid van microplastics zal gemonitord worden.
5. De voorbeeldrol van overheden via een circulair aankoopbeleid. Overheden kunnen door middel van hun aankoopbeleid een hefboom vormen om het gebruik van gerecycleerde kunststoffen te promoten of het gebruik van ‘wegwerpmaterialen’ te ontmoedigen.

Goedkeuring plan betekent ook impuls voor Vlaamse kennis en expertise

De opvolging van het plan gebeurt via een overlegplatform onder voorzitterschap van de OVAM en met medewerking van alle betrokken partners en stakeholders (private en publieke). Dit overlegplatform bewaakt de voortgang van de acties, alsook indien nodig, bijsturing van acties, gedurende de planperiode.

Met de goedkeuring van het Uitvoeringsplan voldeed de OVAM ook aan de laatste voorwaarde om het  Europese geïntegreerde LIFE project Cmartlife in te dienen voor de tweede en definitieve goedkeuring. Met het Cmartlife project kan OVAM, samen met de projectpartners, een totaal budget van 18 miljoen euro investeren in duurzame oplossingen voor kunststoffen.