Asbestsanering in Blaasveldbroek in Mechelen en Willebroek halverwege: 3000m³ asbest afgegraven en geborgen

De Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) en het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) zijn begin juli 2025 gestart met de sanering van asbest in natuurgebied Blaasveldbroek in Mechelen en Willebroek. De site werd eerder gesaneerd, maar nadat de natuur er 30 jaar lang haar gang kon gaan, is er opnieuw asbest bloot komen te liggen. De nieuwe bodemsanering met een integrale aanpak moet het asbest op een veilige en duurzame manier bergen. Dankzij de lange droge periode in de zomer en het begin van de herfst zijn de werken al goed gevorderd. Het einde is voorzien in juli 2026. 

Historiek

In de 20ste eeuw werd in de zuidoostelijke zone van het Blaasveldbroek asbestafval gebruikt om paden en oevers te verhogen. Zo werden de vijvers toegankelijk gemaakt voor bijvoorbeeld vissers. Tot 1970 werd in ongeveer 2,5 km aan paden en dijken aangelegd met grote hoeveelheden asbestmateriaal. 

In 1995 en 1996 liet OVAM een eerste sanering uitvoeren. Intussen raakten de asbestpaden en -dijken in het ontoegankelijke gebied begroeid met bomen en struiken. Deze bomen wortelden oppervlakkig in het asbestmateriaal, waardoor ze makkelijk omvielen bij stormweer. Hierdoor kwam het afgedekte asbestafval opnieuw bloot te liggen. Dit verhinderde de verdere ontwikkeling van het natuurgebied en vormde een risico bij het natuurbeheer door ANB. 

Omdat het over een uitgestrekt gebied gaat met een groot volume asbest én omdat er veel recreanten in de buurt komen, was een integrale aanpak nodig. De nieuwe bodemsanering moet het asbest op een veilige en duurzame manier bergen, waarbij we rekening houden met de functies van het gebied (natuur, recreatie). 

3000m³ asbesthoudend materiaal afgegraven en geborgen 

Om de werken te kunnen uitvoeren, werden  de bomen en struiken op de asbestdijken verwijderd. Enkele asbesthoudende dijken werden volledig weggegraven. We hebben ongeveer 3000 m³ asbesthoudend materiaal afgegraven en in de vijver geborgen. De vijver wordt nu zodanig afgewerkt dat het asbestmateriaal veilig onder water blijft. Boven het asbestmateriaal komt een zandlaag, gevolgd door een geogrid (een soort funderingsrooster) en dan nog een dikkere zandlaag. Dit zal steeds onder water blijven staan en met riet begroeien.

Andere asbesthoudende dijken worden duurzaam afgedekt met propere grond en asfaltmatten. Zo is het asbest veilig afgedekt en kunnen er geen bomen meer opschieten die de afdeklaag zouden kunnen beschadigen. De afgewerkte dijken zullen een dun laagje zand krijgen om het wel te kunnen laten begroeien met gras. 

Herinrichting oevers 

Tegelijk zijn we bezig met het herinrichten van de oevers. De oevers worden minder steil gemaakt, om brede rietkragen te laten ontstaan. Dit sluit aan bij de doelstelling van het Agentschap voor Natuur & Bos om hier een open rietlandschap te creëren. Om de afdekking van de dijken te beschermen, maar ook voor meer waterberging in het algemeen, wordt het waterpeil van de vijvers verhoogd. 

Om ervoor te zorgen dat er meer water in het gebied wordt opgehouden, leggen we de nodige constructies aan. Er wordt een kleine stuw op de naastgelegen waterloop geplaatst om het water niet rond maar in het gebied te leiden en daar het waterpeil te verhogen. Verbindingen tussen de vijvers zorgen dat het algemene waterpeil in alle vijvers wordt verhoogd. Zo zorgen we voor meer waterberging, en een vertraagde afvoer. 

Veiligheid primeert bij de uitvoering van de werken 

We nemen de nodige voorzorgsmaatregelen om de werken op een veilige manier uit te voeren. Tijdens de werken blijft een deel van het gebied verboden terrein voor het publiek. Wandel- of fietsroutes worden tijdelijk afgesloten of omgelegd.

De personen die het asbest hebben verwijderd, droegen de nodige beschermingsmiddelen.

Bij de werken met asbest werden luchtmetingen uitgevoerd ter hoogte van de werken en in de omgeving, om na te gaan of er ondanks de maatregelen toch geen verspreiding plaatsvond.  De werken gebeuren ook onder toezicht van een veiligheidscoördinator.

Hoewel het asbestafval is afgedekt en geborgen en de risico’s van het asbest dus zijn weggenomen, blijft de zone die voorafgaand aan de werken afgesloten was, ook na de werken niet toegankelijk voor het publiek. Zo blijft de afdekking intact en dit komt ook de ontwikkeling en de rust van fauna en flora ten goede. Rond deze afgesloten zone worden de dijken opnieuw afgewerkt tot wandel- of fietspaden.

De volledige werken nemen een jaar in beslag: van begin juli 2025 tot de zomer van 2026. Met deze sanering werken OVAM en ANB samen aan een veilige en ecologische toekomst voor Blaasveldbroek in het kader van de Blue Deal. 

Meer info: ovam.vlaanderen.be/asbestsanering-blaasveldbroek