Bevraging ingezameld zwerfvuil en afval uit straatvuilnisbakken (IZAS)

De gegevens die verzameld worden via het invullen van deze vragenlijst zullen door de OVAM gebruikt worden om inzicht te krijgen in de evolutie van de hoeveelheid opgeruimd zwerfvuil door de lokale overheden.

Met deze cijfers wil de OVAM nagaan of de doelstellingen rond zwerfvuil uit het Lokaal Materialenplan 2023-2030 behaald worden. Volgende doelstellingen zijn opgenomen in het Lokaal Materialenplan: 

• De totale hoeveelheid opgeruimd zwerfvuil op de grond daalt tegen 2030 met 20 % t.o.v. 2023.
• Het aantal stuks zwerfvuil per 100 m² daalt met 20 % tegen 2030 t.o.v. 2023 voor bepaalde type-omgevingen (gespecifieerd in het Lokaal Materialenplan); voor alle andere gemeten type-omgevingen mag het aantal stuks zwerfvuil per 100 m² niet significant stijgen tegen 2030 t.o.v. 2023.  

Beide doelstellingen zijn nodig om de evolutie van de hoeveelheid zwerfvuil in te kunnen schatten.  De online vragenlijst rond de opgeruimde hoeveelheden zwerfvuil past in het kader van de eerste doelstelling.

Omdat het opgeruimde zwerfvuil vanaf 2023 niet meer meetelt voor de gemeentelijke restafvaldoelstelling, is het ook in het kader van deze doelstelling belangrijk om de hoeveelheid opgeruimd zwerfvuil te kennen.  De redenering achter het uitsluiten van zwerfvuil is de volgende: de OVAM wil een bestuur niet straffen met een hoger restafval cijfer omdat die gemeente haar straten proper wil houden en het zwerfvuil opruimt.

De vragenlijst moet ingevuld worden voor elke Vlaamse gemeente afzonderlijk. Het betreft hier een jaarlijkse informatieverplichting waarbij de gemeente de verantwoordelijkheid draagt. 

Wie de vragenlijst in de praktijk invult, is daarbij minder van belang.  Best sluit dit aan bij de verantwoordelijkheid voor het monitoren van de hoeveelheden en dus bij het opruimen of inzamelen van het zwerfvuil en het afval uit de straatvuilnisbakken. Deze taak kan bij de gemeente en / of bij de afvalintercommunale liggen.  

Indien de operationele verantwoordelijkheid voor het opruimen van zwerfvuil / ledigen van straatvuilnisbakken gedeeld wordt tussen gemeente en intercommunale, kan de vragenlijst door meerdere personen worden ingevuld.  Tussentijdse opslag van de gegevens in de vragenlijst is mogelijk.  

Specifieke gegevens voor de gemeente zijn nodig. Indien het zwerfvuil wordt opgeruimd via intergemeentelijke rondes, kan via terugrekenfactoren de hoeveelheid per individuele gemeente berekend worden.

De OVAM hanteert een lijst met specifieke aanspreekpersonen voor het invullen van deze vragenlijst. Laat weten welke contactperso(o)n(en) er voor uw gemeente op de hoogte gehouden moeten worden.

Omdat zwerfvuil op verschillende wijzen wordt opgeruimd, delen we de vragenlijst in per ‘fractie’:

• Machinaal veegvuil (cfr. cijfers MATIS);
• Manueel veegvuil;
• Zwerfvuil opgeruimd door vrijwilligers.
• Afval van straatvuilnisbakken.

Hoewel het afval van straatvuilnisbakken geen zwerfvuil bevat, maakt het plaatsen van straatvuilnisbakken wel integraal deel uit van het lokale zwerfvuilbeleid.

Het melden van de hoeveelheden opgeruimd zwerfvuil en ingezameld afval van straatvuilnisbakken is een jaarlijkse verplichting sinds 2023. Vóór 2023 werd er 2-jaarlijks een vrijwillige bevraging georganiseerd.

De OVAM stelt de vragenlijst over de ingezamelde hoeveelheden zwerfvuil en afval uit staatvuilnisbakken van het referentiejaar beschikbaar voor invullen vanaf half februari van het volgende jaar. Voor de gegevens van 2023 zal de vragenlijst dus beschikbaar zijn vanaf half februari 2024. Het aanspreekpunt voor deze bevraging zoals het gekend is bij de OVAM op dat moment (zie 'Wie?' hierboven), zal een emailbericht ontvangen met de nodige instructies.

De vragenlijst dient ingevuld te worden tegen het einde van april van het jaar dat volgt op het referentiejaar. Voor de gegevens over 2023 dient u dus ten laatste op 30 april 2024 de gevraagde gegevens in.

Als een gemeente pas in de loop van 2023 begint met monitoren van (delen van) de ingezamelde hoeveelheden zwerfvuil / afval uit straatvuilnisbakken, vraagt de OVAM om de nodige datavergaring van de overblijvende maanden zo snel mogelijk op te starten volgens de richtlijnen aangegeven in deze handleiding. De vragenlijst geeft de mogelijkheid om aan te duiden op welke periode de gemelde gegevens betrekking hebben