Wat en waarom?

Ze kan het (virgin of primair) grondstoffengebruik doen dalen, de afvalstromen beperken en de milieu-impact van de gebruikte materialen en bouwwerken minimaliseren. Daarnaast zijn de uitdagingen voor het sterk verouderde Vlaamse gebouwpatrimonium enorm. We kijken aan tegen een stijging van de Vlaamse bevolking met 23% tegen 2060, een toenemende vergrijzing (26% van de bevolking zal 65-plusser zijn) en nog meer gezinsverdunning. De bestaande en nieuwe bouwwerken moeten dus kunnen inspelen op een sociaal, economisch en fysiek veranderde omgeving. Ook de behoeften en de verwachtingen van zowel de gebruiker als het beleid (bijvoorbeeld in functie van energieprestatie, toegankelijkheid ...) maken dat bouwwerken aan nieuwe eisen zullen moeten voldoen.

Duurzaam bouwen wordt vaak nog herleid tot energiezuinig bouwen. Energiezuinigheid is belangrijk, maar een doordacht gebruik van materialen is minstens even belangrijk om onze impact op het milieu verder te verminderen. Daarnaast moeten ook de bouwsystemen afgestemd worden op hergebruik. Dat kan via toegankelijke, eenvoudige en omkeerbare verbindingen. Geprefabriceerde, gestandaardiseerde en demonteerbare bouwsystemen zijn hier uitstekend voor geschikt. Veranderingsgericht bouwen speelt zo een sleutelrol om op een meer duurzame manier om te gaan met grondstoffen en ruimte en om de materiaalkringloop in de bouwsector te sluiten.

De OVAM wil via haar beleid de verschillende actoren in de keten stimuleren om te bouwen met een lage milieu-impact en om in de toekomst circulair te bouwen. Daarom reikt ze enkele tools en richtlijnen aan opdat architect, opdrachtgever en aannemer samen kunnen zoeken naar concrete oplossingen: de TOTEM-tool, de 24 ontwerprichtlijnen en de bouwcatalogus voor veranderingsgericht bouwen.

Ter inspiratie tonen we concrete praktijkvoorbeelden die veranderingsgericht bouwen mee op de kaart hebben gezet. Verschillende studies vormen de wetenschappelijke basis van ons beleid.