Bodemonderzoek zone O

In een deel van klein-Willebroek (zone O) werd een bodemonderzoek uitgevoerd naar aanleiding van verhoogde concentraties aan PFAS in de ruimere omgeving van de voormalige papierfabriek De Naeyer.

Infomoment op donderdag 11 december om 19.30 uur

OVAM, De Vlaamse Waterweg nv en Departement Zorg/Gezondheidsmakers nodigen u uit voor een infomoment op donderdag 11 december 2025 om 19.30 uur in de Schipperskapel, Hoofd, 2830 Willebroek.
Gelieve uw aanwezigheid te bevestigen voor woensdag 3 december via het inschrijvingsformulier.

Tijdens dit moment krijgt u een duidelijk overzicht van de bodemonderzoeken naar zware metalen. U kunt ook vragen stellen aan de experts. Via het formulier kunt u ons ook uw vragen op voorhand bezorgen.

Onderzoek naar PFAS in de bodem

Het onderzoek werd uitgevoerd in zone O naar aanleiding van verhoogde concentraties aan PFAS in de ruimere omgeving van de voormalige papierfabriek De Naeyer. Het onderzoek richtte zich op het vaste deel van de aarde (bodem).

De resultaten tonen aan dat er sprake is van beperkt verhoogde concentraties aan PFAS op de percelen in deze zone. Deze verontreiniging is gerelateerd aan de historische activiteiten van de voormalige papierfabriek De Naeyer. Belangrijk om te weten is dat deze verontreiniging met PFAS geen risico vormt. Voor zone O is dus geen bodemsanering nodig voor de PFAS-verontreiniging in de bodem.

Onderzoek naar andere verontreinigingen

In zone O lopen nog andere onderzoeken naar verontreiniging:

In januari 2025 werden de resultaten van het bodemonderzoek naar PFAS in het vaste deel van de aarde (bodem) gecommuniceerd. Daarnaast wordt in de volgende fase van het onderzoek naar PFAS nog het grondwater onderzocht.
Woonzone Oostvaartdijk (zone O)

In zone O voerde studiebureau Sweco in opdracht van OVAM een onderzoek uit naar zware metalen, polyaromatische koolwaterstoffen (PAK’s) en olie in de bodem en naar arseen in het grondwater. Uit de resultaten blijkt dat er verhoogde concentraties aanwezig zijn. De verontreiniging blijkt afkomstig te zijn van een oude ophooglaag, en is dus niet gelinkt aan de voormalige papierfabriek.

Deze vastgestelde bodemverontreiniging kan mogelijks een risico voor de gezondheid vormen en moet daarom gesaneerd worden. Om blootstelling te vermijden werden er specifieke gebruiksadviezen opgesteld. Deze staan op het bodemattest dat de bewoners onlangs hebben ontvangen.
Louis De Naeyerkaai

Daarnaast liet De Vlaamse Waterweg nv door studiebureau ABO een onderzoek uitvoeren ter hoogte van de Louis De Naeyerkaai. Daarbij werden verhoogde concentraties vastgesteld van zware metalen, PAK’s en PFAS. Hoewel deze verontreinigingen geen directe gezondheidsrisico’s vormen, kunnen ze wel een impact hebben op het milieu. Daarom moeten deze verontreinigingen gesaneerd worden.

Er werden ook verhoogde concentraties aan asbest vastgesteld waarvoor een sanering noodzakelijk is. Deze verontreiniging kan wel een risico vormen voor de gezondheid. Rekening houdend met de inrichting van het terrein, namelijk de ruige, dichte begroeiing en de soms drassige, onverharde bodem, kan het asbest in de grond zich nauwelijks verspreiden. Hierdoor is direct contact met asbestvezels niet mogelijk. In afwachting van deze sanering zijn de zones waar asbest werd aangetroffen duidelijk afgebakend met hekwerk en signalisatieborden.

Adviezen

De aanwezige verontreiniging kan invloed hebben op uw gezondheid, doordat u gebruik maakt van uw tuin of van grondwater. Er werden dan ook voor de vastgestelde verontreinigingen gebruiksadviezen geformuleerd.

Gebruiksadviezen geven informatie en advies bij handelingen in of op verontreinigde gronden. Ze zijn specifiek voor elk perceel, dus het is mogelijk dat uw buren andere of geen gebruiksadviezen ontvangen. Meer uitleg en infografieken per advies vindt u op www.ovam.vlaanderen.be/gebruiksadviezen.

Daarnaast gelden momenteel voor de verontreiniging met PFAS ook nog de no regret-maatregelen zoals geformuleerd door Departement Zorg in afwachting van het bodemonderzoek naar PFAS in het grondwater.

Tot de sanering gelden volgende adviezen:

Groenten en fruit
Het wordt afgeraden om een moestuin te hebben.

Pluimvee en vis
Het wordt afgeraden om een ren voor pluimvee met vrije uitloop te voorzien. Bij aanwezigheid van een dergelijke ren wordt consumptie van
eieren en vlees van eigen kweek afgeraden. Dit hoort thuis in het restafval. Ook het voederen van dieren met grasmaaisel of afval van eigen
geteelde groenten wordt afgeraden. Eet ook geen vis uit de Fabrieksloop, de vaart of de vijvers in het Broek De Naeyer.

Grondwater
Het wordt afgeraden om grondwater te gebruiken als drinkwater, ook niet voor het bereiden van maaltijden, koffie, thee of ijsblokjes. Eveneens wordt het afgeraden om putwater te gebruiken om een zwembad te vullen.

Bodem en begroeiing
Het wordt aangeraden de bodem te bedekken met houtschors, in te zaaien met gras of te beplanten met bodembedekkers. Zorg ervoor dat de bodem in uw tuin zoveel mogelijk bedekt of begroeid is zodat er zo weinig mogelijk contact met onbedekte grond mogelijk is. Indien er stroken onverharde grond aanwezig zijn, zorg ervoor dat er zo weinig mogelijk contact is door er niet te spelen of te tuinieren. Reinig verhard terrein regelmatig met water, en vermijd dat braakliggende of losse grond verstuift of verwaait.

Compost
Het wordt afgeraden om compost met materiaal uit de tuin te gebruiken. Breng groenafval naar het recyclagepark of voer het af via gft.
Verwijder daarbij zoveel mogelijk aarde.

Werken
Wie de bodem wil uitgraven, wordt aangeraden om bijkomende adviezen in te winnen.

Hygiëne
Was uw handen na het werken in de tuin en laat kinderen hun handen wassen na spelen in de tuin, ook omwille van algemene hygiëne. Vermijd om grond uit de tuin in huis te brengen en poets met nat, zo vermijdt u dat vervuilde grond het huis binnen komt.

Het vervolg

OVAM en De Vlaamse Waterweg nv onderzoeken samen de mogelijkheden voor bodemsanering. Zodra er nieuwe informatie beschikbaar is, brengen wij u hiervan op de hoogte. We streven ernaar om de bodemsaneringen van zone O en de terreinen van De Vlaamse Waterweg nv op elkaar af te stemmen en zo de hinder voor omwonenden zo beperkt mogelijk te houden.

Belangrijk: de kosten voor het bodemonderzoek en de sanering zijn niet ten laste van de eigenaar of koper van het perceel. Dankzij het bijgevoegde bodemattest kunt u uw grond gewoon verkopen.
Tip: Wanneer er sprake is van huur, raden we aan om ook uw huurders op de hoogte te brengen van deze brief en de bijhorende adviezen. Zo zijn zij goed geïnformeerd over de vastgestelde bodemverontreiniging, de mogelijke gevolgen en de aanbevolen voorzorgsmaatregelen.