Asbestprofessionals

Als zelfstandige met een eenmanszaak valt u niet onder de werkgeversverplichtingen van de federale codex ‘Welzijn op het werk’. U moet zich wel houden aan de Vlaamse milieuwetgeving rond asbest, grotendeels terug te vinden in het Vlarem II en het Materialendecreet.

Stuit u als zelfstandige op een asbesttoepassing? Controleer eerst of u ze zelf mag verwijderen. Dat hangt af van het type asbest, van de toestand van het materiaal, van de plaats waar het asbest zich bevindt en of de toestand van het materiaal wijzigt bij de werken. Neem altijd de juiste voorzorgsmaatregelen voor u een asbesttoepassing wegneemt. Doe dat zowel voor, tijdens als na het verwijderen.

Als zelfstandige met een eenmanszaak valt u niet onder de werkgeversverplichtingen van de federale codex ‘Welzijn op het werk’. U moet zich wel houden aan de Vlaamse milieuwetgeving rond asbest, grotendeels terug te vinden in het Vlarem II en het Materialendecreet.

Stuit u als zelfstandige op een asbesttoepassing? Controleer eerst of u ze zelf mag verwijderen. Dat hangt af van het type asbest, van de toestand van het materiaal, van de plaats waar het asbest zich bevindt en of de toestand van het materiaal wijzigt bij de werken. Zo mag enkel een erkende asbestverwijderaar asbesthoudende leidingisolatie in gips verwijderen.

Neem altijd de juiste voorzorgsmaatregelen voor u een asbesttoepassing wegneemt. Doe dat zowel voor, tijdens als na het verwijderen.

Bent u een aannemer met werknemers, dan mogen uw werknemers bepaalde asbesthoudende materialen zelf verwijderen via de methodiek ‘eenvoudige handelingen’.

Voorwaarden 

1. Opleiding en opleidingsattest.
   De betrokken werknemers moeten een opleiding 'eenvoudige handelingen' gevolgd hebben, en een geldig opleidingsattest 'eenvoudige handelingen' op zak hebben. Het attest moet jaarlijks vernieuwd worden.
    
2. Destructieve asbestinventaris.
   Voor u aan een werf begint, moet u een destructieve asbestinventaris van de werkzone (laten) opstellen. De destructieve asbestinventaris beschrijft alle asbesthoudende materialen die in de werkzone aanwezig zijn en kunnen vrijkomen. Het gaat zowel om rechtstreeks waarneembare materialen als om ingesloten materialen die tijdens de werken bloot komen te liggen. Dankzij de inventaris kan al het asbest weggenomen worden voor de werken beginnen. Zo komen werknemers niet ongewenst met asbest in aanraking, en belandt het niet bij het sloopafval.
   
   Let op: voor u een gebouw kunt slopen, moet de bouwheer vaak over een sloopopvolgingsplan beschikken. Een destructieve asbestinventaris maakt daar deel van uit. Daarnaast moet u alle betrokken werknemers registreren in een personeelsregister, dat u vervolgens veertig jaar lang bewaart.
    
3. Asbestwerf melden.
   Als aannemer bent u verplicht om een werf waarop asbest aanwezig is vijftien dagen voor de start van de werken te melden. Asbestverwijderingswerken moet u altijd melden, ongeacht de waarde van het contract of het aantal onderaannemers.
   Stuur uw melding zowel naar het e-loket 30bis van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid en naar de externe directie Toezicht op het Welzijn op het Werk (TWW) van uw provincie. De externe directie bezorgt u een meldingsformulier dat u invult en per e-mail terugstuurt. Uw melding moet de volgende informatie bevatten:
   • ligging van de bouwplaats
   • type en hoeveelheid asbest waaraan uw werknemers worden blootgesteld;
   • beschrijving van de werkzaamheden en de toegepaste technieken;
   • aantal betrokken werknemers;
   • begindatum en duur van de werken;
   • de maatregelen die u neemt om de blootstelling van uw werknemers aan asbest te beperken.
      
4. Jaarlijkse gezondheidscontrole.
   Gaat u een werf opstarten waar uw werknemers mogelijk aan asbest worden blootgesteld? Dan moeten de betrokken werknemers eerst een gezondheidscontrole ondergaan bij de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Die controle vindt minstens eenmaal per jaar plaats, zolang de werknemers worden blootgesteld aan het asbest.
   Is er volgens de arbeidsgeneesheer een voortgezet gezondheidstoezicht nodig? Dat moet u als werkgever dat toezicht organiseren. De arbeidsgeneesheer zal de betrokken werknemers informatie en advies bezorgen. Het gezondheidsdossier van de werknemers moet minstens veertig jaar na hun blootstelling aan asbest bewaard worden.

Welke asbesttoepassingen mag ik als aannemer verwijderen?

De onderstaande asbesttoepassingen mogen uw werknemers zelf verwijderen met een opleidingsattest ‘eenvoudige handelingen’. Dit staat omschreven in de codex 'Welzijn op het werk'. Voor asbesttoepassingen die niet in de lijst staan, moet u altijd een beroep doen op een erkende asbestverwijderaar.

• hechtgebonden asbest die niet beschadigd is of waarbij er geen vrije vezels zichtbaar zijn. De verwijdering mag geen aanleiding geven tot een wijziging van de toestand;

• hechtgebonden asbest die beschadigd is of waarbij er vrije vezels zichtbaar zijn en die verwerkt is in een buitentoepassing waarbij geen derden aanwezig zijn. De verwijdering mag geen aanleiding geven tot een wijziging van de toestand;

• asbesthoudende dichtingen of pakkingen;

• asbesthoudende koorden en geweven materialen;

• asbesthoudende remvoeringen en analoge materialen;

• losgebonden asbesthoudend plaatmateriaal zoals asbestkarton, op voorwaarde dat het asbest gefixeerd is en het eenvoudig gedemonteerd, weggenomen en verpakt kan worden zonder de asbesthoudende materialen te breken of te beschadigen;

• asbestcontaminatie van een lokaal, ruimte, gebouw of technische installatie waarbij er geen zichtbare asbestresten aanwezig zijn, op voorwaarde dat het lokaal, de ruimte, het gebouw of de technische installatie gereinigd wordt met stofzuigers met een absoluutfilter en door middel van vochtige doeken

Hoe mag ik asbest verwijderen als aannemer?

Uw werknemers mogen asbesthoudende materialen alleen verwijderen als ze de techniek van de 'eenvoudige handelingen' toepassen. Zorg ervoor dat ze goed voorbereid aan de werken beginnen.

Voor het verwijderen

• Controleer via een risicoanalyse of u het asbesthoudende materiaal zelf mag wegnemen of een erkende asbestverwijderaar moet inschakelen.

• Stel een werkplan op waarin u alle stofbeperkende maatregelen oplijst.

• Laat op voorhand een luchtmeting uitvoeren door een  erkend asbestlabo. Het labo zal nagaan of de techniek die u wilt gebruiken geen te hoge concentratie aan asbest in de lucht brengt (maximaal 0,01 asbestvezel per cm³).

  • Wordt de maximale concentratie overschreden? Dan moet u een andere techniek gebruiken.

  • Wordt de maximale concentratie niet overschreden? Dan is een luchtmeting niet meer verplicht als u de techniek later op een gelijkaardig materiaal en in dezelfde omstandigheden wilt toepassen.

  • Ook de arbeidsgeneesheer en de preventieadviseur moeten hun advies geven over de gekozen techniek. In geval van twijfel kunt u contact opnemen met de regionale dienst van de Algemene Directie TWW. 

• Verzamel het nodige materiaal: beschermende kledij, water of een ander fixeermiddel om de asbestvezels vast te zetten, afdekfolie en dubbele asbestafvalzakken.

• Sluit de toegang tot de ruimte en tape alle kieren en spleten af.

• Bedek loopzones, de vloer en de inboedel van de ruimte met afdekfolie.

• Voorzie een werfafbakening en signalisatie.
   

Tijdens het verwijderen

Hou tijdens de werken rekening met de volgende veiligheidsvoorschriften:

• Hou minderjarigen uit de buurt.

• Zorg ervoor dat de werknemers de juiste beschermende kledij dragen.

• Vermijd stof door het asbest te bevochtigen of fixeren. Dat doet u door water te vernevelen of door een aangepast fixeermiddel te gebruiken.

• Demonteer asbestelementen door ze een voor een met de hand los te maken of los te schroeven.

• Alle werktuigen die stof veroorzaken, al is het maar een beetje, maken asbestvezels los. Gebruik daarom alleen handwerktuigen, zoals een schroevendraaier, en geen krachtige mechanische werktuigen, zoals een boor- of schuurmachine, een zaag- of slijpschijf of een hogedrukreiniger. Als u het asbesthoudende materiaal zelf niet beschadigt, kunt u wel werktuigen hanteren om bijvoorbeeld verroeste bouten door te zagen.

• Probeer het asbest niet te breken.

• Gooi het asbest nooit naar beneden, maar breng het voorzichtig naar de begane grond.
   

Na het verwijderen

Ruim het asbest en de beschermende kledij na de werken correct op:

• Verpak het asbest zo intact mogelijk in de dubbele asbestafvalzakken.

• Hou het asbestafval gescheiden van de rest van het sloopafval.

• Hebt u binnen in een gebouw asbest verwijderd? Maak dan alles schoon met water en gooi gebruikte dweilen of doeken bij het asbestafval. Verlucht het gebouw goed. Stofzuigen doet u enkel met een stofzuiger met industriële HEPA-filter.

• Doe de beschermende kledij en het stofmasker buiten uit en gooi ze bij het asbestafval.

• Spoel schoenen buiten af.

• Breng het verpakte asbestafval correct weg.

Werk volgens de code van de goede praktijk veilig werken met asbestdaken en -gevels. 
Uw werknemers mogen asbesthoudende materialen alleen verwijderen als ze de techniek van de 'eenvoudige handelingen' toepassen. Zorg ervoor dat ze goed voorbereid aan de werken beginnen.

Voor het verwijderen

• Controleer via een risicoanalyse of u het asbesthoudende materiaal zelf mag wegnemen of een erkende asbestverwijderaar moet inschakelen.

• Stel een werkplan op waarin u alle stofbeperkende maatregelen oplijst.

• Laat op voorhand een luchtmeting uitvoeren door een  erkend asbestlabo. Het labo zal nagaan of de techniek die u wilt gebruiken geen te hoge concentratie aan asbest in de lucht brengt (maximaal 0,01 asbestvezel per cm3).

  • Wordt de maximale concentratie overschreden? Dan moet u een andere techniek gebruiken.

  • Wordt de maximale concentratie niet overschreden? Dan is een luchtmeting niet meer verplicht als u de techniek later op een gelijkaardig materiaal en in dezelfde omstandigheden wilt toepassen.

  • Ook de arbeidsgeneesheer en de preventieadviseur moeten hun advies geven over de gekozen techniek. In geval van twijfel kunt u contact opnemen met de regionale dienst van de Algemene Directie TWW. 

• Verzamel het nodige materiaal: beschermende kledij, water of een ander fixeermiddel om de asbestvezels vast te zetten, afdekfolie en dubbele asbestafvalzakken.

• Sluit de toegang tot de ruimte en tape alle kieren en spleten af.

• Bedek loopzones, de vloer en de inboedel van de ruimte met afdekfolie.

• Voorzie een werfafbakening en signalisatie.
   

Tijdens het verwijderen

Hou tijdens de werken rekening met de volgende veiligheidsvoorschriften:

• Hou minderjarigen uit de buurt.

• Zorg ervoor dat de werknemers de juiste beschermende kledij dragen.

• Vermijd stof door het asbest te bevochtigen of fixeren. Dat doet u door water te vernevelen of door een aangepast fixeermiddel te gebruiken.

• Demonteer asbestelementen door ze een voor een met de hand los te maken of los te schroeven.

• Alle werktuigen die stof veroorzaken, al is het maar een beetje, maken asbestvezels los. Gebruik daarom alleen handwerktuigen, zoals een schroevendraaier, en geen krachtige mechanische werktuigen, zoals een boor- of schuurmachine, een zaag- of slijpschijf of een hogedrukreiniger. Als u het asbesthoudende materiaal zelf niet beschadigt, kunt u wel werktuigen hanteren om bijvoorbeeld verroeste bouten door te zagen.

• Probeer het asbest niet te breken.

• Gooi het asbest nooit naar beneden, maar breng het voorzichtig naar de begane grond.
   

Na het verwijderen

Ruim het asbest en de beschermende kledij na de werken correct op:

• Verpak het asbest zo intact mogelijk in de dubbele asbestafvalzakken.

• Hou het asbestafval gescheiden van de rest van het sloopafval.

• Hebt u binnen in een gebouw asbest verwijderd? Maak dan alles schoon met water en gooi gebruikte dweilen of doeken bij het asbestafval. Verlucht het gebouw goed. Stofzuigen doet u enkel met een stofzuiger met industriële HEPA-filter.

• Doe de beschermende kledij en het stofmasker buiten uit en gooi ze bij het asbestafval.

• Spoel schoenen buiten af.

• Breng het verpakte asbestafval correct weg.

Bepaalde asbestmaterialen mogen alleen maar in hermetisch afgesloten zone verwijderd worden. Daarvoor is een erkenning vereist. 
Wilt u erkend worden als asbestverwijderaar? Of bent u al erkend, maar hebt u een vraag over de wetgeving of over een procedure? Neem dan contact op met de  Federale Overheidsdiens Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO).
Voorbeelden van materialen die enkel in hermetische zone mogen verwijderd worden: 

• leidingisolatie
• asbesthoudende tegels en lijmlagen
• pleisterwerk
• ...

De FOD WASO reikt de erkenningen uit voor asbestlabo’s in België. Als erkend asbestlabo mag u:

• het asbesthoudende karakter van een materiaal bepalen;

• de concentratie asbest in de lucht meten op een werf.

Meer informatie over de wetgeving en procedures voor asbestlabo’s vindt u in de codex over het welzijn op het werk.

Asbest in materialen opsporen

Als erkend asbestlabo mag u het asbesthoudende karakter van een materiaal bepalen. Dat moet gebeuren via gepolariseerde lichtmicroscopie (PLM). Uitspraken doen over de hoeveelheid asbest die een materiaal bevat, is niet toegelaten. U mag die concentratie wel rapporteren, maar u moet expliciet vermelden dat de meting niet onder uw erkenning als asbestlabo valt.

Asbest in de lucht opsporen

Als erkend asbestlabo mag u meten hoeveel asbest er in de lucht aanwezig is op een bepaalde werf. Dat gebeurt bijvoorbeeld op vraag van een aannemer die wil controleren of een bepaalde techniek wel asbestveilig is. De meting van de asbestconcentratie moet via een van de volgende methodes gebeuren:

• de norm NBN T96-102* “Werkplaatsatmosferen – Bepaling van de asbestvezelconcentratie – Membraanfiltermethode met optische fasecontrastmicroscopie”;

• elke andere methode die gelijkwaardige resultaten oplevert.

Meer informatie over de relevante wetgeving en procedures vindt u op de website van de FOD WASO.

Wilt u beroepsmatig asbestafval van anderen vervoeren? Dat moet u zich registreren als vervoerder of inzamelaar, of als afvalstoffenhandelaar of -makelaar. Registreer u dan via de website van de OVAM. Vervoert u alleen asbestafval van uw eigen werf, bijvoorbeeld als dakwerker, dan is een registratie niet nodig.