Sanering voormalig zuurteerstort Mariakerke

In en rond de site worden regelmatig luchtmetingen uitgevoerd. We begrijpen dat de geur vervelend kan zijn voor buurtbewoners, maar willen jullie ervan verzekeren dat dit niet betekent dat er een gevaar is voor de gezondheid. Als er tijdens de werken te hoge waarden waargenomen zouden worden, zullen er maatregelen genomen worden. Zo kan de grond bevochtigd worden of de werken stilgelegd worden. Het bevochtigen van de grond zorgt er ook voor dat er geen opwaaiend stof is. We verwachten echter niet dat we deze maatregelen zullen moeten nemen. Uit andere dossiers (Ertvelde) bleek dat er geen (of nauwelijks) overschrijdingen werden gemeten. En ook tijdens de pilootproef in Mariakerke zijn er geen overschrijdingen aangetroffen in de luchtmetingen. De resultaten van deze metingen kan u hier terugvinden.

Vanuit de OVAM zullen er geen beperkingen opgelegd worden naar begroeiing op aanpalende percelen. Ook door de stad Gent zal hier geen beperking voor opgelegd worden.

Waar de omheining moet verdwijnen in functie van de saneringswerken zal deze afgebroken worden. Of de omheining voor de rest van het terrein zal verdwijnen, zal beslist worden door de eigenaars van het terrein. We zorgen ervoor dat dit duidelijk is voor de start van de saneringswerken. Na de saneringswerken gaan de voorzorgsmaatregelen opgeheven worden en hoeft de omheining niet behouden te blijven.

Vanuit Stad Gent is een omheining ook niet langer aan de orde als de sanering afgerond is.
 

Een bestemmingswijziging is niet aan de orde. De site zal in gebruik blijven afhankelijk van de bestemming die in het beheerplan van de Bourgoyen werd opgenomen.

Japanse duizendknoop is zeer moeilijk om te bestrijden. In de zones die tot 3 meter ontgraven worden, zal deze soort hoogstwaarschijnlijk uitgeroeid worden. In de zones aangrenzend aan de tuinen zal deze soort door de saneringswerken niet uitgeroeid worden, omdat hier niet diep genoeg ontgraven zal worden.

Dit kunnen we geven van zodra de aannemer gekend is. De werkwijze van de aannemer en de mogelijkheden naar afzet en transport zullen in grote mate bepalen hoe en of de werken over 4 jaar gespreid worden.

• De OVAM organiseerde een buurtvergadering, om de bezorgdheden van buurtbewoners te verzamelen en te bespreken, waarmee we dan achteraf rekening houden bij de afwerking van het Bodemsaneringsproject. 
• Voor de start van de werken zullen we een nieuwe buurtvergadering organiseren waarop ook de aannemer die de werken gaat uitvoeren aanwezig zal zijn.
• Verder kunnen jullie updates en meer informatie terugvinden op de website van de OVAM en stad Gent.   
• Bewoners kunnen ook terecht bij de klantendienst van de OVAM op het nummer 015 28 42 84 met vragen.  
• We zullen regelmatig een nieuwsbrief sturen met een stand van zaken. Via deze link kan u zich inschrijven op de nieuwsbrief.

Het bodemattest vermeldt informatie over de eigen grond, niet over de naastliggende terreinen.

Meer informatie kan je terugvinden op bodemkwaliteit.be. Dit is een interactieve kaart met daarop alle beschikbare informatie over de bodemkwaliteit in Vlaanderen.  Je kan nakijken of er informatie beschikbaar is over de grond, nagaan of een grond bekend staat als een risicogrond, of er al bodemonderzoek geweest is of niet, of er een verontreiniging is of niet en of er verder onderzoek of sanering nodig is. Je kan bovendien de gedetailleerde fiches raadplegen waarop alle informatie over afgewerkte bodemonderzoeken beschikbaar wordt gemaakt. 
 

De sanering zal 20,5 miljoen euro kosten. De kosten zullen gedragen worden door de Stad Gent en de OVAM. De vorige eigenaar kreeg in 2007 vrijstelling van saneringsplicht. Die vrijstelling werd overgedragen aan Natuurpunt. Er loopt een procedure om de kosten te verhalen op (één van de) vervuilers. 

Ja, het project kan gefaseerd worden uitgevoerd.  In de noordrand zal in eerste instantie een bomenrij behouden blijven, tenzij er zuurteer wordt aangetroffen dat ontgraving noodzakelijk maakt. Ter hoogte van het perceel van de stad Gent (perceel 694A) zal een grotere oppervlakte aan bomen behouden blijven. Of de vegetatie aan de noordkant als laatste kan worden gerooid, hangt onder andere af van de route die de vrachtwagens zullen nemen. Waar in het begin van de werken gesaneerd wordt, zal ook al sneller vegetatie komen. Dit hoeft niet te wachten tot het einde van de saneringswerken. 
We zullen voorafgaand aan de saneringswerken nauwkeurig bepalen hoe ver er ontgraven moet worden. 
 

We zullen een systeem uitwerken waardoor omwonenden makkelijk hun klachten en waarnemingen tijdens de uitvoering van de bodemsaneringswerken kunnen melden. Ook worden de luchtmetingen en updates regelmatig op de website geplaatst. 

Nee, de gunning gebeurt niet enkel op prijs, maar ook op basis van de kwaliteit van de uitvoering. De aannemer moet Achilles-gecertificeerd zijn. Dit betekent dat hij ervaring heeft met verschillende aspecten rond veiligheid en kwaliteit van de uitvoering. 

De sanering is nodig om de natuur op te waarderen en verdere risico’s te vermijden. Het huidige omheinde terrein is een tijdelijke, maar geen duurzame oplossing. Op dit moment kunnen mensen het domein niet betreden door de gezondheidsrisico’s. 

Wanneer we onderzoeken welke sanering het meest gepast is, wordt er ook een onderzoek gedaan naar de milieu-impact van de sanering. Het klopt dat er bij deze sanering heel wat transporten van vrachtwagens nodig zullen zijn. Toch kwam uit de analyse naar voor dat de voordelen van de sanering veruit opwegen tegen de nadelen van de transporten. Een belangrijke reden hiervoor is dat op de vervuilde grond eigenlijk een soort van ‘onkruidbos’ groeit dat zeer laag is in waarde voor onze Vlaamse omgeving. Door te saneren, zal het oorspronkelijke bos, een wilgenvloedbos, terug de kans hebben om vanzelf te groeien in het gebied. De moerasgrond van het wilgenvloedbos zorgt er onder andere voor dat er meer waterberging is en het gebied een sterkere meerwaarde levert aan zijn leefomgeving.
 

De verspreidingspercelen bevinden zich stroomafwaarts. Dit wordt bepaald door de grondwaterstromingsrichting van het diepere grondwater. We verwachten niet dat de verontreiniging zich via regenwater verspreid heeft naar de private percelen. Dit zullen we ook analytisch onderzoeken door middel van de wandstalen die genomen worden tijdens de uitvoering van de saneringswerken.

Ja, dit kan in tuinen die buiten de ontgravingszone liggen, want het verontreinigd grondwater stroomt weg van de tuinen. Er is geen invloed van het zuurteerstort op het grondwater ter hoogte van de moestuinen. Wij kunnen geen uitspraak doen over de kwaliteit van het grondwater voor andere parameters, zoals bv pesticiden. Wilt u weten of uw putwater gezond is?  

De Vlaamse Milieumaatshappij (VMM) heeft een brochure met richtlijnen over het gebruik van grondwater voor particulier gebruik: 

Richtlijnen gebruik grondwater voor drinkwater door particulieren — Vlaamse Milieumaatschappij
 

De gezondheid van buurtbewoners heeft onze hoogste prioriteit. Uit onderzoeken blijkt dat de bodemverontreiniging een risico vormt voor het milieu, maar er is geen direct bewijs dat de verontreiniging in de buurt ook de oorzaak is van gezondheidsproblemen. We voeren ook luchtmetingen uit in de buurt. Tot nu toe hebben deze metingen geen overschrijdingen van de toegestane waarden aangetoond, wat betekent dat de lucht veilig is om in te ademen. De sanering dient er net voor om het gebied veiliger te maken voor mens en milieu op lange termijn en zo toekomstige gezondheidsrisico’s te vermijden. 

Uit de risicobeoordeling van het BBO blijkt dat er geen actuele risico’s voor de mens aanwezig zijn. Dankzij de omheining rond het terrein is er geen direct contact met de verontreiniging mogelijk.

De OVAM voert geen bloedonderzoek uit. Hebt u een vraag over de invloed van het milieu op uw gezondheid? Zoekt u inspiratie om uw leefomgeving gezonder te maken? Dan bent u bij de medisch milieukundige (mmk) van het Logo aan het juiste adres. De mmk geeft u inhoudelijk advies, voorlichting, materialen en methodieken over de impact van de omgeving op uw gezondheid. Iedereen kan met vragen over het thema gezondheid en milieu bij de mmk terecht.
 

De huidige sanering richt zich uitsluitend op het voormalige zuurteerstort, zoals weergegeven op onderstaande foto uit 1971. De woonwijk ten oosten van de site was in die periode al volop in opbouw. De woningen ten noorden van de onderzoekslocatie waren begin jaren ’70 al aanwezig. 

 
De saneringswerken concentreren zich op het zuurteer en de gerelateerde vervuiling. Voor de huizen die rond de voormalige stortplaats zijn gebouwd en waar mogelijk puin aanwezig is, is er op dit moment geen specifiek bodemonderzoek of bodemsaneringsproject voorzien. 

De woningen van de Volkshaardstraat werden in de jaren ‘50 gebouwd op opgehoogde grond. In die periode bestond het Bodemdecreet nog niet. De herkomst en de kwaliteit van de gronden die destijds gebruikt werden voor de ophoging is niet gekend.

Weet je niet zeker of je tuingrond proper is? Op de webpagina gezond uit eigen grond komt u te weten hoe u zelf een staal kan nemen en hoe u de resultaten kan laten interpreteren.
Wenst u zelf over te gaan tot het uitvoeren van een bodemonderzoek, kan u dit via een erkend bodemsaneringsdeskundige laten uitvoeren. Meer informatie over het zelf uitvoeren van een bodemonderzoek kan u hier vinden. 

Na de sanering zal er nog een beperkte restverontreiniging overblijven die onder de vastgelegde risicowaarde blijft en dus veilig is voor mens en natuur. De sanering neemt de risico’s weg, maar niet alle verontreiniging. 

Er zal een berm worden behouden voor de stabiliteit waardoor er ook niet tot vlak aan de tuinen/huizen wordt ontgraven. Een stabiliteitsdeskundige zal de werken opvolgen.

Het ingediende bodemsaneringsproject kan zodra ingediend, geraadpleegd worden op het webloket van de OVAM. We plaatsen de link op de website van zodra beschikbaar.

De contour zal grillig zijn en wordt bepaald tijdens de ontgraving, afhankelijk van de waarnemingen en analyses. De plannen van de definitieve ontgravingscontour worden in het bodemsaneringsproject opgenomen. We plaatsen deze plannen op de website van zodra beschikbaar.

Nee, er wordt enkel ontgraven waar er een risico is. Dit zal worden bepaald door verschillende analyses en waarnemingen.

Bij de in- en uitrit van de werf zal een wielenwasinstallatie worden geplaatst. Op die manier zal er geen vervuilde grond op de straat terechtkomen. Over alle vrachtwagens zal bovendien een zeil worden gespannen om ervoor te zorgen dat er geen grond kan afvallen. Als dit toch het geval is, zal er een veegwagen worden ingezet. 

In de zones met het hoogste risico, zoals vlakbij de ontgravingszone, worden plaatsbeschrijvingen uitgevoerd. Het is echter niet nodig om dit over het volledige traject van de vrachtwagens te doen. Verschillende maatregelen zullen worden genomen om trillingen te beperken, zoals bijvoorbeeld het aanpassen van de snelheid. 

Neen, dit was een voorstel. Zowel de stad Gent als Natuurpunt hebben hier nog geen beslissing over genomen. Moest dit concreter worden, zal hierover nog inspraak door de buurt mogelijk zijn.

Afvoer van het zuurteer via transportbanden is niet haalbaar. Het risico op beschadiging van een waardevol natuurgebied is te groot. Er bestaat binnen een korte afstand geen verbinding tussen de ring rond Gent (R4) en de padenstructuur van de Bourgoyen. 

De optie van binnenvaart is bekeken, maar is momenteel niet haalbaar. De verwerkingsinstallatie ligt niet aan een waterloop. Als er in de toekomst een verwerker gevonden zou worden die aan de buurt van een waterloop gevestigd is, onderzoeken we dit verder. Transport per schip moet in grote hoeveelheden gebeuren (5000 tot 10.000 ton). Aangezien de verwerker slechts 1000 ton per maand kan aanvaarden moet er op de twee aanlegplaatsen een tussentijdse stockage voorzien worden. Dit is niet evident door de samenstelling van het zuurteerhoudend materiaal. 

De optie van duurzaam transport wordt meegenomen in het bestek. Ook transport per trein zal bekeken worden.
 

De route door het natuurgebied Bourgoyen rechtstreeks naar de ring is onderzocht, maar niet haalbaar. Ten eerste zou het vrachtverkeer in de Bourgoyen over grindpaden moeten lopen die niet voorzien zijn op vrachtverkeer en bovendien druk gebruikt worden door wandelaars en fietsers. Ten tweede is het risico op beschadiging van een waardevol natuurgebied te groot. Tot slot bestaat er binnen een korte afstand geen verbinding tussen de ring rond Gent (R4) en de padenstructuur van de Bourgoyen. 

Er zal in samenspraak met de politie een verkeerscirculatieplan worden opgesteld waarin maatregelen zoals een tijdelijk parkeerverbod, tijdelijke verkeerslichten op de Brugsesteenweg, éénrichtingsverkeer, snelheidsbeperkingen en eventueel kleinere transportvoertuigen worden vastgelegd. Het staat nog niet vast dat het transport via de Oranjerielaan zal gebeuren. Ook dit wordt bekeken in het verkeerscirculatieplan. Van zodra we meer weten, zullen we ook de buurt op de hoogte stellen. 

Update december 2024: 
 
We hielden een overleg met de stad Gent over het transport van en naar de werf. Hieronder vindt u een samenvatting van de punten die werden besproken: 

• Het transport wordt best ontdubbeld. Dit wil zeggen dat de aan- en afvoer van de vrachtwagens best een andere route volgen.  
  • Er wordt aangeraden om de kortste route naar de Brugsesteenweg en vervolgens de Brugsevaart te nemen. 
  • In de praktijk komt dit mogelijk neer op aanvoer via de Zandloperstraat (vermoedelijk via de bestaande corridor van Natuurpunt) en afvoer via de Oranjerielaan. Gemiddeld gaat dit dan over 5 à 6 transporten per dag per straat (ipv 10 à 12). Deze route is dus de voorkeursroute. 
• De stad Gent kan geen vaste route opleggen, omdat hiervoor geen vergunning aangevraagd moet worden. 
• De voorkeursroute kan tijdens de werken variëren en hangt onder andere af van omleidingen in de buurt en van (nuts)werken in de nabijgelegen straten. 
• De aannemer kan bepaalde maatregelen aanvragen om de hinder te beperken:
  • Tijdelijke verkeerslichten op de kruising met de Oranjerielaan en de Brugsesteenweg. Deze maatregel zal mogelijk niet goedgekeurd worden omdat er op korte afstand al verkeerslichten zijn. Alle partners moeten hun goedkeuring op de aanvraag geven. Verwacht wordt dat De Lijn hier bezwaar tegen zal aantekenen. 
  • Eenrichtingsverkeer in de Oranjerielaan. Ook hiervoor moeten partners hun goedkeuring geven, bv Ivago. Als hier toelating voor gegeven zou worden, moet dit  altijd gepaard gaan met wegversmallingen. Eenrichtingsverkeer kan zorgen voor een betere doorstroom, maar ook voor een hogere snelheid en dit willen we net vermijden. 
  • Een snelheidsbeperking enkel voor de vrachtwagens kan de OVAM in het bestek opleggen, maar is moeilijk te handhaven. Als er een verkeersbeperking komt, moet dit geofficialiseerd worden, bv door het vastleggen van een woonerf met maximum snelheid van 20 km/uur. Hierop kan de politie dan handhaven. 
  • De stad Gent heeft een charter voor Werftransport. Hierin staat onder andere vermeld dat in schoolomgevingen en op  belangrijke schoolfietsroutes werftransporten maximaal moeten vermeden worden tijdens de begin- en einduren van de scholen. ’s Ochtends is dit tussen 7.30 en 8.30 uur, in de namiddag tussen 15.30 en 16.30 uur (11.30 en 12.30 uur op woensdag). Het volledige charter voor Werftransport vindt u via Charter Werftransport | Stad Gent. 
• De groendienst van de stad Gent bekijkt of er impact kan zijn van het transport van de werf op de bomen in de Oranjerielaan en welke beschermende maatregelen genomen kunnen worden. 

 Conclusie: De route en de maatregelen om de hinder te beperken, kunnen we in deze fase nog niet exact bepalen. Deze hangen, zoals hierboven beschreven, onder andere af van (nuts)werken in de omgeving, omleidingen en van de goedkeuring van partners van de stad Gent (IVAGO, de Lijn,…).  

De OVAM zal in haar bestek opnemen dat er een studiebureau gespecialiseerd in mobiliteit moet aangesteld worden om via objectieve criteria geargumenteerd te bepalen wat de voorkeursroute en de maatregelen zullen zijn. Er zal in de studie rekening gehouden worden met de slechte staat waarin de Oranjerielaan zich bevindt. Als er tijdens de uitvoering van de werken wijzigingen optreden, zal het studiebureau dit tevens onderzoeken. De exacte route zal gecommuniceerd worden op de bewonersvergadering voor de start van de werken. 

Ja, de rapporten kan u op deze pagina downloaden. De plannen met aanduiding van de verontreiniging kan u hier vinden. 

Ja, de resultaten van de metingen kan u hier terugvinden.

De gezondheid van de buurtbewoners heeft onze hoogste prioriteit. Tijdens de sanering zullen er geen schadelijke stoffen vrijkomen. Dit betekent dat er geen gezondheidsrisico’s zijn voor de omwonenden en dat voorzorgsmaatregelen niet nodig zijn. Er moeten geen extra voorzorgsmaatregelen genomen worden voor de gezondheid van jonge kinderen. 

Het gaat om een historische bodemverontreiniging die is ontstaan door een voormalig zuurteerstort dat in de jaren ’60 werd gebruikt voor het storten van puinafval en zuurteer, een restproduct dat ontstaat bij de productie van olie. Het stort heeft gezorgd voor een verontreiniging van de grond en het grondwater met zwavel, minerale olie, PAK, zware metalen en sulfaten. Deze historische verontreiniging wordt nu aangepakt om het gebied weer schoon en veilig te maken.

Het saneringsproces in Mariakerke zal naar verwachting ongeveer vier jaar duren. Het proces is zorgvuldig gepland om de verontreiniging grondig te verwijderen en het gebied te herstellen naar het natuurlijke moerasgebied. Er zullen tijdens de periode maatregelen worden genomen om de overlast voor de buurtbewoners tot een minimum te beperken. We houden hen op de hoogte van de voortgang.

Tijdens het saneringsproces kan er sprake zijn van enige overlast, zoals lawaai-, geur-, stof- en verkeershinder. Tijdens de volledige sanering zullen er bijvoorbeeld een 4500-tal vrachtwagens passeren. Wij begrijpen dat dit ongemakkelijk kan zijn en we doen er alles aan om deze hinder tot een minimum te beperken. Er zullen geen schadelijke stoffen vrijkomen, waardoor buurtbewoners zelf geen voorzorgsmaatregelen hoeven te nemen. 

Ja, er worden verschillende maatregelen genomen om de overlast te beperken: 

• Om stofhinder te minimaliseren, wordt de grond besproeid. 
• Om verkeershinder te beperken zal tijdens de ochtend- en avondspits geen vrachtvervoer door de schoolwijk plaatsvinden. Zo kunnen we de veiligheid van schoolgaande kinderen waarborgen. 
• Om lawaaihinder te beperken, zullen de werken beperkt worden. Er zullen geen werken zijn tijdens het weekend en van 17 tot 7uur. 

We blijven continu monitoren en passen onze aanpak aan waar nodig om de impact op de buurt zo gering mogelijk te houden.
 

Ja, er worden tijdelijke verkeersmaatregelen genomen om de veiligheid en doorstroming te waarborgen. Tijdens de volledige sanering zullen er ongeveer 4500 vrachtwagentransporten door de wijk rijden, wat neerkomt op 5-6 vrachtwagens per werkdag (10-12 ritten heen en terug). Al hangen de transporten wel af van de fase van de sanering: zo kan er enkele dagen geen vervoer zijn en dan weer een dag meer. Om de veiligheid te waarborgen, zal er tijdens de ochtend- en avondspits geen vrachtvervoer door de schoolwijk plaatsvinden. Deze maatregelen zijn essentieel om de impact op de buurt zo beperkt mogelijk te houden.

Om de impact op lokale bedrijven en de school zo gering mogelijk te houden, zijn er specifieke maatregelen genomen. Zo zal er tijdens de ochtend- en avondspits geen vrachtverkeer door de schoolwijk plaatsvinden. We streven ernaar om de werkzaamheden zo te plannen dat de hinder voor dagelijkse activiteiten van zowel bedrijven als scholen minimaal is.