Van bodembeheer naar bodemzorg
OVAM start proces voor vernieuwing wetgeving en betere bodembescherming
Het eerste Vlaamse bodemsaneringsdecreet dateert van 1995. Het maakte van Vlaanderen de toonaangevende Europese regio op het vlak van bodembeheer en dient nu als inspiratie om voor het eerst tot een Europese bodemregelgeving te komen. In 2023 formuleerde de OVAM een voorstel om het Vlaamse Bodemdecreet aan te passen. Dit proces loopt nog steeds. Daarnaast werkte ze ook aan standpunten die tijdens het Belgische voorzitterschap van de Raad van Europa aan bod kunnen komen.
Expertenpanel evalueert Bodemdecreet
Bodemcampagne
De OVAM laat Vlamingen massaal naar de bodem kijken
De OVAM werkt sinds 1996 aan het wegwerken van de historische verontreiniging van 85 000 risicogronden. Ondertussen is al bijna 60 % van die gronden onderzocht. Om de informatie uit die onderzoeken voor iedereen toegankelijk te maken, lanceerde de OVAM in december 2023 bodemkwaliteit.be, een interactieve kaart over de bodemkwaliteit in Vlaanderen. De kaart heeft een zoekfunctie op basis van adres en geeft per perceel aan of het om risicogrond gaat, of er al een bodemonderzoek is uitgevoerd, of er verontreiniging is vastgesteld en of er verder onderzoek of sanering nodig is.
Om de lancering van bodemkwaliteit.be in de kijker te zetten, organiseerde de OVAM een ludieke actie op het veld van Club Brugge, net voor de aftrap. Sinds de start van de campagne vonden al meer dan 300 000 Vlamingen hun weg naar bodemkwaliteit.be om te kijken hoe het gesteld is met de grond waarop ze leven.
Zorgwekkende stoffen waaronder PFAS
Vlaamse Regering keurt tijdelijk handelingskader PFAS goed
De Vlaamse Regering heeft de toetsingswaarden voor PFAS vastgelegd in een juridisch bindend, tijdelijk handelingskader voor het gebruik van PFAS-houdende bodemmaterialen en voor de invulling van het saneringscriterium. Wegens de snel wijzigende wetenschappelijke inzichten werden er geen ‘normen’ vastgelegd in het VLAREBO. De Vlaamse Regering koos ervoor de waarden vast te leggen in een besluit dat duidelijkheid en rechtszekerheid moet bieden voor beroepsgroepen, en garandeert dat er boven de toetsingswaarden geen vrij gebruik van uitgegraven bodemmaterialen kan plaatsvinden. Het handelingskader zal jaarlijks geëvalueerd en bijgestuurd worden zolang er geen normen vastliggen.
Update Zwijndrecht
Als lid van het Beheercomité en verantwoordelijke voor het secretariaat van het Saneringsverbond volgt de OVAM de gefaseerde uitvoering van de bodemonderzoeken en de bodemsanering van het 3M-dossier verder op. Waar nodig wordt handhavend opgetreden ten opzichte van 3M Belgium.
Update Willebroek
In 2021 toonde verkennend bodemonderzoek aan dat op de vroegere site van de fabriek De Naeyer in Willebroek de bodem verontreinigd is met PFAS. Daarop werd beslist om een uitgebreid bodemonderzoek uit te voeren en de volledige woonzone van een propere leeflaag te voorzien in het kader van voorzorgsmaatregelen. In de loop van 2023 hebben de voor- en achtertuinen en onverharde delen van het openbaar domein binnen zone F (prioritaire zone met bewoonde percelen waar nog geen tuin was aangelegd) een propere leeflaag gekregen. Er is ook onderzoek gedaan naar PFAS in het huisstof. Daarbij werd geen gezondheidsrisico vastgesteld. Voorlopig blijven de no regret-maatregelen wel van kracht omdat de no regret-zone verder reikt dan zone F. In de volgende stap zal grootschalig bodemonderzoek de bodem- en grondwaterverontreiniging verder in kaart brengen.
Sanering
Arseenfabriek Bocholt: sanering start in symbolisch bodemdossier
De arseenfabriek in Bocholt werd grotendeels afgebroken in 1985. Het gaat hier om het eerste bodemsaneringsdossier dat de OVAM ooit opstartte onder het eerste Vlaamse Bodemdecreet. In 2001 werd het verontreinigde puin zorgvuldig afgegraven en afgedekt. Maar er is ook sprake van bodem- en grondwaterverontreiniging. Die sanering start in 2024: het grondwater in de ondiepe waterlagen wordt gezuiverd en de verontreinigde bodem wordt afgegraven en opgeslagen in een geïsoleerde berging. De OVAM zal bijkomend onderzoek doen naar de verontreiniging in de diepere grondwaterlagen en de atmosferische depositie in de omgeving. In oktober 2023 vonden er al twee vergaderingen plaats om de inwoners van Bocholt en Oudsbergen te informeren.
Lees hier meer over de sanering van de arseenfabriek in Bocholt.
OVAM zet deuren van saneringswerf Electra in Mortsel open
Waterbodem
Aan de slag met de waterbodemverkenner
De waterbodemverkenner verzamelt gegevens over de kwaliteit van de waterbodem in Vlaamse waterlopen. In april 2023 maakte de OVAM die data toegankelijk voor het publiek via het portaal van Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV). Bij die gelegenheid organiseerden de OVAM en haar partners een webinar over het gebruik van de verkenner aan de hand van concrete vragen en gevalsstudies.
Herbekijk hier de webinar.
Lessen uit het RESANAT-project
Vrijwillig beschrijvend bodemonderzoek brengt verontreiniging Grote Nete in kaart
In het gebied van de Grote Nete in Lier, Berlaar, Nijlen en Heist-op-den-Berg deed de OVAM vrijwillig onderzoek naar historische verontreiniging met zware metalen door de Kempense industrie. Daaruit bleek dat er verhoogde concentraties van zware metalen aanwezig zijn in de waterbodem van de Grote Nete, op de oevers en in de overstromingsgebieden. Voor de omwonenden zijn er geen gezondheidsrisico’s als ze de aanbevolen gebruiksadviezen volgen, en recreatie blijft mogelijk zonder bijkomende maatregelen. Er bestaat wel een risico op een verspreiding van de verontreiniging. Op basis van het beschrijvend bodemonderzoek blijkt een sanering noodzakelijk. De waterloopbeheerder zal daarvoor de volgende stappen moeten zetten.
Lees hier meer over het bodemonderzoek in het gebied van de Grote Nete.
