Herziening EVOA-Verordening (EU) 2024/1157

Verordening 2024/1157 is een nieuwe Europese wetgeving die strengere regels introduceert voor het vervoer van afval binnen, naar en buiten de EU. De verordening moet illegale afvalexport stoppen, recycling en circulaire economie in Europa stimuleren en landen buiten de EU beschermen tegen afvaldumpingen. Deze verordening vervangt Verordening (EG) 1013/2006.

Op 16 november 2023 bereikten de Europese Commissie, het Europese Parlement en de Raad een voorlopig politiek akkoord over een nieuwe Europese Verordening Overbrenging van Afvalstoffen. Over deze nieuwe verordening is twee jaar lang onderhandeld. Het nieuwe voorstel wil aan zoveel mogelijk tekortkomingen van de huidige verordening tegemoetkomen. 

De Verordening 1013/2006 is op 20 mei 2024 vervangen door de nieuwe Verordening (EU) 2024/1157. De herziene wet vervangt stapsgewijs de EVOA uit 2006, op basis van overgangsrecht. De nieuwe verordening brengt belangrijke veranderingen teweeg in het grensoverschrijdend transport van afval binnen en buiten de EU om een duurzamer afvalbeheer te bevorderen. 

Verordening 2024/1157 is vanaf 20 mei 2024 van kracht, maar de meeste bepalingen treden pas vanaf 21 mei 2026 in werking: 

2024: Publicatie en inwerkingtreding

• 11 april 2024: Verordening gepubliceerd in het Publicatieblad van de EU
• 20 mei 2024: Officiële inwerkingtreding (20 dagen na publicatie), maar de meeste artikelen zijn pas van toepassing vanaf 21 mei 2026

2025-2026: Meeste artikelen van toepassing en uitrol digitale systemen (DIWASS)

• 21 mei 2025: Publicatie van de uitvoeringshandelingen over de ontwikkeling van een digitaal Europees systeem (DIWASS)
• 26 november 2025: Autoriteiten beslissen of ze voor de verplichte digitalisering gebruik zullen maken van de website van DIWASS voor het registreren en behandelen van kennisgevingen of dat ze opteren voor behoud van het eigen digitale systeem
• 21 mei 2026: 
  - Volledige vervanging van Verordening 1013/2006
  - Verplichte digitalisering van EVOA-kennisgevingen en transportmeldingen
  - Verplichte digitalisering van de Bijlage VII, waarbij de transporten ook digitaal gemeld moeten worden

2027 en later: Auditverplichting

• 21 mei 2027: 
  - Auditverplichting voor uitvoer van afval naar niet-OESO landen
  - Derdelandenverordening 1418/2007 wordt ingetrokken op 21 mei 2027
  - Alle kennisgevingen waar vóór 21 mei 2026 ontvangstbevestiging voor werd gegeven, vallen nog onder Verordening 1013/2006. De overbrengingen moeten voltooid zijn vóór 21 mei 2027
• 21 mei 2029: 
  - Alle kennisgevingen naar een vooraf goedgekeurde inrichting (PAF) waar vóór 21 mei 2026 ontvangstbevestiging voor werd gegeven, vallen nog onder Verordening 1013/2006. Op 21 mei 2029 moeten de overbrengingen voltooid zijn. 
  - De PAF-statuten die zijn verleend onder de Verordening 1013/2006 vervallen. Voor die tijd kunnen bedrijven een nieuwe aanvraag indienen volgens de principes van Verordening (EU) 2024/1157. 

Afvaltransporten buiten de EU

De grootste veranderingen zijn de strengere regels voor de export van afval naar derde landen. Ongevaarlijk afval zal enkel nog naar niet-OESO landen geëxporteerd kunnen worden indien dit land aangeeft het afval te willen importeren en ook aantoont dit op een milieuvriendelijke wijze te kunnen verwerken. Bovendien mag het enkel naar bedrijven gaan die eerst een audit hebben ondergaan. Voor ongevaarlijk plastic afval (B3011) geldt een exportban. Wat betreft OESO-landen zal de Europese Commissie de afvalstromen goed monitoren en ingrijpen met een tijdelijk verbod indien nodig. Ook hier moeten de bedrijven eerst een audit ondergaan. Voor de transporten ongevaarlijk plastic afval (B3011) geldt de kennisgevingsprocedure (i.p.v. Bijlage VII). 

Afvaltransporten binnen de EU

De nieuwe EVOA wil afval binnen de EU meer recupereren en hergebruiken. Zo wordt de snelle procedure naar vooraf goedgekeurde instellingen (PAF) geoptimaliseerd. Afvaltransporten bestemd voor verwijdering binnen de EU worden verboden, tenzij bij toestemming onder strikte voorwaarden en in goed gemotiveerde gevallen. Afvaltransporten voor laboanalyse of experimentele behandeling mag met Bijlage VII vertrekken indien het niet meer dan 250 kg betreft. 

Verder wordt de kennisgevingsprocedure verduidelijkt in opeenvolgende stappen met concrete timing. Alle procedures worden verplicht gedigitaliseerd, ook de procedure van groenelijstafvalstoffen (Bijlage VII). Het aantal interim operaties buiten de EU wordt ingeperkt (Art. 37) om intransparantie en misbruiken tegen te gaan. 

• Exportverbod van gevaarlijk afval naar niet-OESO landen
• Exporteurs van niet-gevaarlijk afval moeten kunnen aantonen dat het afval milieu hygiënisch verantwoord wordt verwerkt buiten de EU d.m.v. auditplicht
• Verplichte digitale registratie van de kennisgevings- en Bijlage VII-procedure
• Handhaving wordt strenger, met hogere boetes voor overtredingen

Vanaf 21 mei 2027 moeten bedrijven die afval exporteren buiten de EU audits laten uitvoeren bij de ontvangende verwerkingsfaciliteiten (Art. 46). Een onafhankelijke auditor moet de faciliteit inspecteren. Deze onafhankelijke auditeur moet bij de EU opgenomen zijn in een register. Het auditrapport moet aan de betrokken autoriteiten worden voorgelegd. 

Vlaanderen kan op twee manieren voldoen aan de verplichte digitalisering: 

• De eigen toepassing (het EVOA-webloket) aansluiten op het centrale EU-systeem. 
• De website gebruiken van de Commissie met rechtstreekse connectie op het centrale syseem. 

Voor de kennisgevingsprocedure (indienen en beoordelen van kennisgevingen en transportmeldingen) zal Vlaanderen ervoor kiezen om het EVOA-webloket te blijven gebruiken. Het eigen OVAM-loket wordt dus aangesloten op DIWASS waardoor alle informatie in real time kan worden uitgewisseld. 

Voor de Bijlage VII-procedure heeft de OVAM momenteel geen eigen toepassing en zal de OVAM dus gebruik maken van de website van de Europese Commissie. 

De OVAM zal hiervoor werkprocessen en werkinstructies aanpassen. We zullen steeds tijdig de Vlaamse bedrijven informeren over alle wijzigingen die er in 2026 op hen afkomen en hoe de OVAM zal omgaan met deze verplichting en welke invloed dit heeft op alle betrokken actoren. Op deze pagina vindt u dan ook steeds alle actuele informatie over de overgangsperiode van de huidige naar de nieuwe EVOA.