Lokale besturen

Asbestveilige gemeente

Maak van uw gemeente een asbestveilige gemeente tegen 2040; een strategische keuze voor gezondheid, veiligheid en duurzaam patrimoniumbeheer

Waarom is asbest nog steeds een beleidsprioriteit?

Asbest is een sluimerend risico dat nog steeds aanwezig is in talloze gebouwen op uw grondgebied. Hoewel het gebruik van asbest sinds 2001 verboden is, zijn de materialen waarin het verwerkt werd nog steeds aanwezig in in woningen, scholen, sporthallen, gemeentelijke gebouwen en andere infrastructuur. Deze materialen verouderen, verweren en vormen een toenemend risico – ook zonder directe aanraking. Asbestvezels kunnen vrijkomen bij slijtage of schade, met ernstige gezondheidsrisico’s tot gevolg.
Voor lokale besturen betekent dit een duidelijke beleidsuitdaging én een kans om proactief te handelen. De ambitie van het Vlaams actieplan ‘Asbestveilig Vlaanderen 2040’ is helder: tegen 2040 moeten alle gebouwen van vóór 2001 asbestveilig zijn. Lokale besturen spelen hierin een sleutelrol.

Waarom nu handelen?

Asbestmaterialen zijn minstens 25 jaar oud, verweren en worden steeds brozer.
Iedereen met een gebouw van vóór 2001 moet tegen 2032 een asbestattest hebben.
De kost van verwijdering stijgt naarmate de toestand verslechtert.
Kinderen en jongeren zijn extra kwetsbaar voor blootstelling aan asbestvezels.
2034 is een decretale verwijdermijlpaal voor lokale besturen. Vanuit hun voorbeeldfunctie nemen ze tegen 2034 asbestcement in de buitenschil verplicht weg.
In 2018 namen alle Vlaamse steden en gemeenten het asbestthema al op in hun meerjarenplan bij ondertekening van de ‘Asbestovereenkomst 2018’. Bouw vandaag verder aan een asbestveilige gemeente.

Wat is een asbestveilige gemeente?

Een asbestveilige gemeente is een gemeente waar alle asbestrisico’s zijn weggenomen in alle gebouwen van voor 2001 op het grondgebied van de gemeente. Concreet hebben dan alle gebouwen van voor 2001 een asbestattest met de conclusie asbestveilig. Dit geldt voor het gemeentelijk patrimonium én voor gebouwen van burgers en bedrijven. De gemeente neemt lokaal hierin het voortouw, zowel beleidsmatig als communicatief, met ondersteuning van de OVAM.

Waarom opnemen in het meerjarenplan?

Het meerjarenplan is hét instrument bij uitstek om beleidsprioriteiten te verankeren. Door het thema 'asbestveilige gemeente' hierin op te nemen:

verbindt u gezondheid en veiligheid met duurzaam patrimoniumbeheer;
creëert u een langetermijnvisie met een gefaseerde aanpak;
koppelt u asbestafbouw aan andere beleidsdoelen zoals energie-efficiëntie, klimaatadaptatie, woningkwaliteit en veiligheid;
versterkt u de beleids- en beheercyclus met meetbare doelstellingen, acties en budgetten.

Hoe zien doelstellingen en acties er dan uit in je meerjarenplan en BBC?

We inspireren graag met een reeks voorbeelden.

Hoe begint u eraan?

Evalueer uw huidige situatie: wat werd voor asbest reeds opgenomen in het vorige meerjarenplan?
Formuleer een duidelijke doelstelling: werk toe naar een asbestveilige gemeente.
Gebruik het asbestattest als beleidsinstrument: het biedt aanbevelingen en prioriteiten.
Koppel aan andere beleidsdoelen: veiligheid, energie, klimaat, patrimoniumbeheer.
Zet prioritair in op jeugdlocaties. Meld jeugd- en sportgebouwen nu al aan voor een gratis asbestattest via OVAM en moedig de scholen in je gemeente aan dat ook te doen.

Voordelen voor uw bestuur

Gezondheid en veiligheid: bescherm uw inwoners, personeel, hulpdiensten en bezoekers tegen blootstelling aan asbestvezels in de gemeentelijke leefomgeving. Creëer een asbestveilige speel-, sport- en schoolomgeving voor kinderen.
Budgettaire voorspelbaarheid: plan gefaseerd en onderbouwd. Dankzij het asbestattest weet u wat, wanneer en hoe.
Verhoogde woningkwaliteit en energie-efficiëntie: asbestverwijdering gaat vaak samen met renovatie.
Minder risico op incidenten: voorkom dure asbestbranden (bv. Brugge 2025) en blootstelling aan asbest bij hulpverleningsdiensten.
Sterke communicatie met zichtbare daadkracht: toon leiderschap en inspireer burgers om ook hun woning aan te pakken.
Toegang tot ondersteuning: OVAM biedt subsidies, monitoringtools, luchtbeelden en communicatiepakketten.

Geef het goede voorbeeld en krijg zichtbaarheid op onze website

Gemeenten die zich engageren, krijgen een podium als ‘Asbestveilige gemeente’. Inspireer anderen en toon dat uw bestuur verantwoordelijkheid neemt voor een gezonde leefomgeving.
In het najaar publiceren we hier een kaart van Vlaanderen met per stad of gemeente drie beleidsindicatoren:

werd asbestafbouw al dan niet opgenomen in het meerjarenplan (ja of nee),
de realisatiegraad aantal op te maken asbestattesten tegen 2032 (%)
en de realisatiegraad asbestveilige gebouwen (%).

In afwachting daarvan zetten we eerst een overzicht online van de steden en gemeenten die gaan voor een 'asbestveilige gemeente'. Wilt u opgenomen worden op onze website als voortrekker?
Stuur een mail naar asbest@ovam.be.
We publiceren hier binnenkort een overzicht.

Ondersteuning van OVAM

Monitoring om de evolutie naar een asbestveilige gemeente te meten:
- Asbestinventarisdatabank: inzicht in alle asbestattesten op uw grondgebied. We maken dit in de toekomst voor uw gemeente mogelijk.
- Luchtbeelden met AI-detectie: detectie van asbestdaken. Na een succesvol eerste project, willen we opschalen mogelijk maken.
- Benchmarktool: vergelijk uw gemeente met gelijkaardige besturen
Gratis asbestattesten voor jeugd(sport)gebouwen: meld al uw jeugd(sport)gebouwen vandaag al gratis en zonder onmiddellijke verwijderverplichting aan.
Ondersteuningskaders voor andere doelgroepen
Communicatiepakketten: digitaal én fysiek materiaal voor burgers. Binnenkort wordt een downloadbaar pakket online gezet.

Communicatiepakket asbestattest

De gemeentelijke communicatiekanalen hebben een breed bereik onder burgers. De OVAM ondersteunt en ontzorgt graag met een contentpakket over het asbestattest. Communiceren over asbest is niet altijd makkelijk. Het is een evenwicht zoeken tussen correcte en voldoende informatie aanreiken en toch geen angst aanjagen.
We adviseren om op geregelde basis en via je verschillende kanalen te communiceren. Burgers worden vandaag overspoeld met informatie, dus het zal maar de herhaling zijn die onze asbestboodschap kan doen opvallen.

Download hier het communicatiepakket.

In dit contentpakket vindt u tekst en beeld om uw communicatie over het asbestattest naar de burger te versterken.
Hier vindt u een pakket met foto's.

Bestel nu de baliebrochures

We werken vooral digitaal, maar willen ook niet voorbij gaan aan de digitale kloof. De OVAM biedt daarom een beperkte druk aan van verschillende brochures. Wil de gemeente deze brochures graag als baliebrochure aanbieden aan inwoners die minder computervaardig zijn? Bestel dan nu een beperkte oplage van deze brochures.
Bestellen kan tot 7 september '25.

Deze keer bieden we 2 brochures aan.

de intussen gekende baliebrochure "Hoe uw woning asbestveilig maken?"
de brochure “Ontdek of uw woning asbestveilig is”

Enkel steden, gemeenten en intercommunales kunnen de brochures bestellen.

Bestel hier via dit formulier.

Adres: Stationsstraat 110
2800 Mechelen
Route en bereikbaarheid