Materialeninformatiesysteem - MATIS

De OVAM wil de input en output van inzamelaars en verwerkers aan elkaar kunnen koppelen om heel de keten in beeld te brengen, ook bij internationale recyclageketens. Op die manier kan Vlaanderen voldoen aan de nieuwe Europese rapporteerverplichtingen en een antwoord bieden op vragen zoals "Hoeveel van het selectief ingezamelde afval wordt effectief gerecycleerd?", "Wat gebeurt er met de stromen die naar het buitenland vertrekken?", "Hoeveel ‘gerecycleerd materiaal’ en secundaire grondstoffen komen uiteindelijk in nieuwe producten terecht en waar?" ...

Centraal in het nieuwe concept staat dat de OVAM de data inzamelt bij de bedrijven die actief zijn in afvalinzameling en –verwerking. Tot op heden leveren de gemeenten de gegevens aan voor het huishoudelijk afval en de afvalproducenten voor het bedrijfsafval. Het nieuwe systeem heeft als voordeel dat de gegevens opgevraagd worden bij de bron. Bovendien bevraagt de OVAM dan enkel bedrijven die professioneel actief zijn in de afvalwereld en voor wie een investering in automatisering en digitalisering loont. Dat moet leiden tot een betere datakwaliteit.

Voor de gemeenten en de overige bedrijven betekent het dan weer een afbouw van de administratieve last. Bovendien kan de OVAM hen met betere data ook betere feedback bezorgen over hun prestaties via tools (die vandaag al bestaan) zoals de benchmarktool voor lokale besturen of cirkeltips voor de bedrijfswereld.

Met het nieuwe datamonitoringsysteem gaat een heleboel onderzoek en ontwikkeling gepaard. In 2019 voerde de OVAM een haalbaarheidsstudie uit om te peilen naar het draagvlak voor een dergelijk digitaal registratiesysteem. In 2020 werkten we een eerste ‘proof of concept’ uit, waarbij we het concept testten met de afvaldata van 2019 voor een beperkt aantal stromen bij een beperkt aantal bedrijven en intercommunales.

In de eerste helft van 2021 liep een studie waarbij de volledige keten voor papier- en kartonafval in Vlaanderen in kaart gebracht wordt. De gegevens over het jaar 2020 worden opgevraagd volgens het nieuwe concept bij ongeveer 150 relevante bedrijven. Dit zijn afvalintercommunales, inzamelaars van bedrijfsafval, verwerkingssites en papierfabrieken. Meer informatie over dit onderzoek vindt u in de bestanden op deze webpagina.

De volgende jaren is echter nog heel wat onderzoek nodig om transparantie, dataveiligheid en compatibiliteit met andere systemen te waarborgen. Eind 2020 is gestart met de ICT- en software-ontwikkeling. Dit verloopt in stappen. Eerst ligt de focus op de inzameling van het huishoudelijk afval (inzameling via het gemeentelijk circuit) en daarna de verwerkingsketen van dit huishoudelijk afval en het gelijkaardig bedrijfsafval.

In 2022 moet de OVAM immers voor het eerst aan Europa rapporteren met het nieuwe systeem over de recyclage van huishoudelijk afval en gelijkaardig bedrijfsafval. De Online Afvalstoffen Enquête voor gemeenten zal niet meer nodig zijn vanaf 2022 (over productiejaar 2021). Vanaf 2022 kunnen afvalverwerkers al hun inkomende en uitgaande afvalstromen melden in MATIS. In de periode 2023-2025 breiden we het systeem stelselmatig uit met de inzameling en verwerking van alle afval van bedrijven (incl. het productieafval) en secundaire grondstoffen, zodat ook het deel Afval en het deel Grondstoffen in het Integraal Milieujaarverslag (IMJV) afgebouwd kunnen worden.