Circulair ontwerpen en (ver)bouwen

Wat en waarom?

Vlaanderen wil tegen 2050 naar een circulaire economie overgestapt zijn. De bouwsector kan door zijn omvang hier een belangrijke bijdrage aan leveren. Door (virgin of primair) grondstoffengebruik te doen dalen, afvalstromen te beperken en de milieu-impact van de gebruikte materialen en bouwwerken te minimaliseren, zetten we alvast een stap in de goede richting.

We moeten daarbij rekening houden met een sterk verouderd gebouwenpatrimonium en een toenemende vraag naar woningen door een groeiende bevolking en aanhoudende gezinsverdunning. Ons patrimonium aan bestaande en nieuwe bouwwerken moet bovendien inspelen op een sociale, economische en fysiek veranderende omgeving. Ook de behoeften en de verwachtingen van de gebruikers en het beleid (bijvoorbeeld in functie van energieprestaties, toegankelijkheid ... ) maken dat bouwwerken aan nieuwe eisen zullen moeten voldoen.

Daarom moeten we duurzaam bouwen. Dit betekent energiezuinig bouwen met een doordacht gebruik van materialen. Duurzaam bouwen wordt vaak herleid tot energiezuinig bouwen. Dat is belangrijk maar niet voldoende. Een doordacht gebruik van materialen is minstens even belangrijk om onze impact op het milieu verder te verminderen. We moeten ook onze bouwsystemen afstemmen op hergebruik. Dit kan via toegankelijke, eenvoudige en omkeerbare verbindingen. Geprefabriceerde, gestandaardiseerde en demonteerbare bouwsystemen zijn hier vooruitstekend geschikt. Veranderingsgericht bouwen speelt zo een sleutelrol om op een meer en duurzame manier om te gaan met grondstoffen en ruimte en om de materiaalkringloop in de bouwsector te sluiten. 

Het OVAM-beleid stimuleert de verschillende actoren om te bouwen met een lage milieu-impact en om in de toekomst circulair te bouwen. Daarom reikt ze enkele tools en richtlijnen aan opdat architect, opdrachtgever en aannemer samen kunnen zoeken naar concrete oplossingen: de TOTEM-tool, de 24 ontwerprichtlijnen en de bouwcatalogus voor veranderingsgericht bouwen.

Ter inspiratie tonen we concrete praktijkvoorbeelden die veranderingsgericht bouwen mee op de kaart zetten. Verschillende studies vormen de wetenschappelijke basis voor het OVAM-beleid.

Team bouw